Барања во врска со прекопите на велосипедските (и пешачките) патеки

Периодов со новиот буџет на Град Скопје се најави ново поголемо од претходно (сè уште недоволно) вложување во велосипедска инфраструктура и тоа е некаква позитивна тенденција.

Но да се креира град пријателски за велосипедисти, не значи само да се замислуваат и градат нови патеки. Тоа значи и грижа за нивно одржување, тоа значи и грижа за тоа како ќе се движат граѓаните на точак во екот на градежни работи. Животот тогаш не престанува! И не смее да престане ни движењето на точак.

А граѓаните треба да можат да се ослонат на својот град, дека ќе се грижи за нивното движење, без оглед што се случува. Особено кога се движат без метален оклоп, зашто се ранливи.
Во Скопје граѓаните не можат да се ослонат на својот град дека се погрижил во секоја ситуација движењето пешки и со точак да биде возможно и безбедно. Се случува патеките ненајавено да прекинат и за тоа да дознаат дури кога ќе се појават пред дупката. Опциите се 3:
-да се симнат на коловоз каде не се заштитени
-да се враќаат назад до првата можност за скршнување...и така колку пати?!
-да прелетаат?!

Движењето низ Скопје е многу непредвидливо, неизвесно, небезбедно и тоа е една од причините зошто повеќе луѓе не пешачат и не возат точак. Колку патеки и да изградиме, ако ни се случува да излеземе и да наидеме на необезбедена ситуација (од паркирани возила, тераси на кафулиња или градежни работи), тоа страшно демотивира и не е во насока на креирање велосипедски град. Не е во насока ни на град, општо.

Ситуација пред Мост Обединети Нации деновиве. Пешаците поради прекопот се упатуваат кон коловозот каде не се заштитени и треба да се движат на коловоз на самиот мост.

Сведоци сме дека во Скопје улиците се прекопуваат по сто пати. Прво се ископаа за велосипедски патеки, па се ископаа за топлификација, па сега се копаат за гасовод, па утре за нешто трето.

Промената на инфраструктурата е нормален дел од функционирањето и животот на еден град и разбирливо е дека ќе се случува постојано, но тоа треба да се прави максимално координирано меѓу сите институции, јавни претпријатија, фирми кои имаат надлежности за таа инфраструктура, за тешкотиите кои ги имаат граѓаните во текот на тие активности да се сведат на минимум.

Овие проблеми редовно ги комуницираме веќе неколку години во рамки на Координативното тело за велосипедски сообраќај, а сме имале и Критична маса #54: Безбедни патеки за време на градба (повеќе, тука) на 24.октомври 2016 година, како и акција за „Националниот ден на немање безбедна патека при градба“ на 14.март.2018 година (повеќе, тука), како и многу други реакции на службени мејлови и на социјални мрежи за поединечни проблеми низ градот, но и презентација на можни решенија (повеќе, тука)
Периодов постојано добиваме фотографии од опасни ситуации низ градот на клучни делници и решивме ставовите претходно искажани во многу наврати сега да ги формулираме во попрецизни барања:

1. За време на градежни работи во јавен простор, ранливите учесници во сообраќајот мора да имаат обезбедени алтернативни патеки или да бидат навремено насочени кон други блиски патеки. 

По потреба се одзема и од коловозот и тоа е регулирано во сите земји кои имаат регулатива за сообраќаен режим за време на градежни работи. Република Македонија досега нема. 

Позитивен пример од обезбедување алтернативни патеки за пешаци и велосипедисти
 за време на градба со монтажни елементи

2. Да се донесе Правилник за сообраќаен режим за време на градежни работи. 

Имаме слушано за многу случаи како компаниите кои го прават ископот не поднесуваат сообраќаен проект за нов режим, или пак МВР не им го одобрува или пак поднесуваат, но не се реализира на терен. Со донесување на таков правилник, не ќе треба никој да измислува специјални проекти (туку само да прави варијации на тема), не ќе има можност МВР да одбива зашто правилата ќе бидат дефинирани, а не како што некој си замислил дека смее или не смее, па да води повеќе сметка за брзината на возилата, отколку за безбедноста на пешаците итн.

Бараме строго дефинирани правила како се спроведува сообраќај за време на градежни работи: како се штитат ранливите учесници во сообраќај, како се насочуваат, оградуваат итн, по примерот на градовите кон кои се стремиме. Не се работи за никаков специјален трошок, туку за организација. Истите монтажни елементи за пренасочување на учесниците во сообраќајот ќе се реупотребуваат стотици пати. 

Сметаме дека во 2019-та треба да се донесе овој Правилник, а веќе во 2020-та да има ставки во буџетите и програмите на јавните претпријатија за нивно спроведување.

3. Да се усогласуваат Градот, општините, институциите, јавните претпријатија и приватните компании кои извршуваат градежни работи во јавен простор, сите поголеми интервенции да ги прават одеднаш и да ги прават во разумни рокови. 

Сите тие имаат годишни програми за реализација и тајминзите треба да ги усогласат. Оние кои нема да успеат, кои на свежо реновирана патека ќе прават ископ-треба да плаќаат високи пенали.

Да, тие имаат обврска да ја вратат патеката во првобитна состојба (ни тоа не го прават, со секој ископ патеките се сè полоши) и некој ќе рече тоа е доволно, кога сакаат нека копаат, на нивен трошок ќе ја вратат во првобитна состојба, но што е со малтретирањето на граѓаните? Што е со постојаните ископи на кои наидуваме? Што е со загрозената безбедност и човечки животи? Што е со илјадниците граѓани демотивирани да возат точак и пешачат поради несигурноста на јавниот простор? Што е со калта по улиците што се вози и потоа подигнува во облик на прашина низ градот? Што е со зголемениот метеж кој го предизвикуваат прекопите? Што е со целокупното загадување и штета која ја прават? Што е со доцнењата на работа и неефикасноста на функционирањето на градот? 

Тоа се огромни штети кои може да се пресметаат дури и во облик на пари, загуба која ја претрпуваме како општество на сите нивоа. А не им се дава должното внимание.

Затоа предлагаме и бараме Градот да најде начин да ја направи работата на сите фактори кои имаат надлежност над подземни и надземни инсталации покоординирана, а ако е потребно и со репресивни мерки. 

4. Сите поголеми интервенции на Градот, јавните претпријатија и сите фактори кои имаат надлежност на подземни и надземни инталации предлагаме и бараме да се најавуваат на интернет на едно интегрирано место, на лесно прегледлива и разбирлива мапа. 

Сите тие имаат годишни програми , па можат и треба се известат меѓу себе, а и нас граѓаните за времето кога одредени поголеми зафати се планирани. Технологиите денес се лесно достапни и практични за користење. Навремено известување преку визуелен приказ е нешто што лесно може да се спроведе доколку има волја. 

5. Да се спроведува контрола на квалитетот на патеките откако ќе се завршат ископите. 

Претпријатијата кои ги прават ископите најчесто после нив само го замачкуваат асфалтот (барем што се однесува до велосипедските патеки) и квалитетот со секој ископ опаѓа. Од рамни нови патеки на Партизанска и Илинденска после ископите добивме брановидни. Со тоа квалитетот на проектот Скопје велоград уназадува и иако овие патеки во реализацијата на Градот се штиклирани како изведени, реалноста е дека на некои делници тие се вратени во лоша состојба како пред реконструкцијата (зошто целиот трошок, тогаш?). Апелираме покрај планот за новите патеки да се покаже и поголема грижа за веќе изведените и да се зголемува, а не намалува нивниот квалитет.

Read more »

Согледувањата и барањата од 5-тата Детска Критична маса „Орце на Орце“

Во саботата, на 10-ти ноември, се одржа 5-тата по ред Детска Критична маса со наслов “Орце на Орце“. Објавата на настанот ја има на линкот и во Facebook настанот, а целиот албум со фотографии, тука.
Благодарноста до сите кои помогнаа ја изразивме тука. 

Десетици деца и нивните родители имаа ретка можност безбедно да возат точак по улиците низ Дебар Маало и во околината.

Кога се собиравме на почетната точка и кога ги прашавме децата дали се чувствуваат безбедно секојдневно на улица, ни рекоа дека не. А кога ги прашавме дали се чувствуваат безбедно денес и тука, ни рекоа:

-Дааа!
-Зошто?
-Зашто нема коли и зашто има полиција.

Претпоставуваме не е убаво чувството да се биде одговорен градоначалник, советник, вработен во полиција или градска администрација во град во кој децата не се чувствуваат безбедно во секојдневието, во кој безбедноста во сообраќајот е последна на листата на приоритети, а активното детско движење е неважно во споредба со комоцијата на автомобилите.

Да го промениме тоа! 

Зошто општините да не ги отворат улиците барем еднаш месечно за безбедна и слободна детска игра?

Зошто да не обезбедат безбеден сообраќај, слободни тротоари и слободни велосипедски патеки за децата низ целиот град, за користење секој ден?

Во текот на возењето често запиравме на некои точки. Дискутиравме со децата за она што го гледаме во околината и ги прашувавме дали ги познаваат сообраќајните знаци и правилата во сообраќајот. Одлично ги познаваа! Многу повеќе од сите возрасни паркирани на тротоари и од службите кои исцртале “легални“ паркинг места врз јавните површини по кои овие деца треба да пешачат и да го искусуваат за првпат овој град!
Свесни ли се одговорните дека ваквата состојба во сообраќајот во која доминира автомобилот над правото на безбедно движење на луѓето, ги држи децата затворени дома и ги прави целосно зависни од родителите во движењето? А особено децата и лицата со атипичен развој, со пречки во видот, слухот и движењето, лицата кои се движат со помош на колички? И градот место сцена за толку важните прошетки за сите нив и за бебињата во бебешките колички, станува огромна кочница во детскиот развој, во движењето и социјализацијата? Скопје, тоа сакаш ли да бидеш? Град пријателски за деца или град кочница за нормален детски развој? 

На бул. Климент Охридски полицијата ни го ослободи целиот потег (сите коловозни ленти) за безбедно да поминеме. Но сакавме да ги научиме децата како треба да возат секојдневно и ги упатувавме да возат по велосипедската лента. Треба да го цениме она малку добро што го имаме. Но и да бидеме критични за да стане подобро. Родителите возеа покрај нив, по коловозната лента, зашто велосипедската лента е претесна за паралелно безбедно возење на двајца. Нашите планери и тоа треба да го имаат на ум: патеките треба да се доволно широки за да обезбедат паралелно возење на децата и нивните родители! 

Потоа ги упативме децата по велосипедската патека по бул. Партизански одреди. Овој сегмент со сите маани кои може да се најдат е еден од попристојните во градот: наспроти окупацијата со возила во остатокот од просторот, патеката по Партизанска е претежно слободна, За жал, бидејќи не постои ревносно казнување и нема комунални служби или полиција кои ќе се грижат за јавниот простор, мора да се користат столпчиња за да се спречи паркирање на возила.
Исто така, тука има простор и за пешаци и за велосипеди и автобуската постојка е заобиколена како што треба за да не доаѓаат во конфликт велосипедистите со патниците. Редок случај. Децата баш се радуваа кога го користеа заобиколувањето! 

Патеката ни заврши во т.н. Зона 30, зона на смирен сообраќај која постои само во одлука на општина Центар, само на хартија и на знаци, а не и со соодветни физички мерки во просторот кои ќе ја направат побезбедна, кои ќе ја смират брзината на возилата до 30 km/h, како соодветни стеснувања на лентите, издигнувања или искривувања на коловозот, мини кружни текчиња…Правилот е дека ако нема доволно простор на една улица да се издвојат велосипедски патеки/ленти, тогаш сообраќајот мора да се смири за безбедно коегзистирање со возилата. И маалските улици се за точаци. Децата во Скопје го заслужуваат тоа! 

„Јас живеам на улица која нема тротоари“ - рече Идриз Амети. 

Добивме солидарна музичка поддршка од жителите и музичарите од ул. 4-ти Јули (Сецко, Идриз, Сашко), воедно и борци за нивната улица да стане побезбедна. Нивните барања од минатата година ги има тука.

И така со музика и игра го продолживме нашето “Орце на Орце“...

Почнавме со Критична маса (орце од точачиња) и завршивме со “орце“ на улица: улични игри, ластик, народна, хулахоп, цртање со креди...

Улицата беше затворена за моторен сообраќај, но беше отворена за многу повеќе: за пешачење, возење точак, улични игри и дружење. Уживавме во улицата ослободена од возила, метеж, брмчење, бучава, барем на неколку часа. Имавме вистински и самоорганизиран Ден без автомобили. Игравме и муабетевме. Улицата на неколку часа беше отворена за луѓето! 

Децата цртаа и пишуваа цртежи по желба и пораки со креди на улица и со фломастери на хартија...

Децата сакаат повеќе велосипедски и пешачки патеки, почисто Скопје, поголема хигиена, почитување на правилата, внимавање во сообраќајот...

А ние? А вие? А надлежните? Какво детство им обезбедуваме на децата во нашиот град?

Во меѓувреме возрасните се потпишуваа на петицијата чија содржина ја има во продолжение.

------------------------------------------

Со настанот на ул. Орце Николов во саботата поврзавме две општини.
Ние, жителите на општина Центар и општина Карпош, како и нивните сограѓани од остатокот од Скопје, од овие општини бараме да се заштити човечкиот живот во сообраќајот и да се подигне квалитетот на живот на граѓаните преку исполнување на следните:

Барања

·         Да се создаде визија за општината со нови поинакви вредности, визија во која животот на ранливите е поважен од брзината на возилата и визија во која безбедноста на децата во сообраќајот е на прво место.

·         Во склад со таа визија, во сообраќајните проекти, да не се посветува внимание само на автомобилското, туку и задолжително и на пешачкото и велосипедското движење.

·         Да се обезбедат тротоари чијашто широчина не смее да падне под одреден минимум по цела должина на улиците, а ќе се тежнее и кон оптимална широчина. Улиците се пред се’ за движење. Останатите функции (како тераси од кафулиња) се второстепени.

·         Тротоарите, особено во коридорите околу школите, да се заштитат и со физички бариери.

·         Обележаното “легално“ паркирање на возила да се организира така што нема да го загрозува пешачкото движење.

·         Да се реши проблемот со нелегалното паркирање.

·         Да се обезбедат велосипедски патеки или ленти секаде каде што може, а онаму каде што не може, да се создадат услови за безбедно споделување на коловозот меѓу велосипедите и автомобилите .

·         Да се создадат зони 30 во вистинска смисла на зборот, не само со збор и само со знак, туку и со физички мерки:  

-со искривување на текот на коловозот (со алтернирачко, де на една де на друга страна поставување на зеленило, алтернирачки паралелен паркинг, места за контејнери итн), со шикани

-со подигнати пешачки премини
-со подигнати крстосници при вкрстување со попречни улици

·         Да се продолжи со праксата за регулирање на сообраќајот во зоните околу школите во утринските и попладневните часови од волонтери.

·         Да се возобнови сообраќајната едукација во образованието од најмала возраст и велосипедските полигони во школите.

·         Повремено (еднаш неделно, еднаш месечно) барем на неколку часа да се ослободуваат улици во општината за детски улични игри и соседска социјализација, за правилен развој на децата и за здраво живеење во заедница на сите.

*Иако општините немаат директна надлежност за некои од наведените барања, во склад со својата визија (ако ја создадат) може и треба да ги искомуницираат надлежните институции 

Read more »

Пријава на инфраструктурен проблем - Поставување на автобуски постојки и семафори на велосипедски патеки

Кон средината на март група активисти на НаТочак забележаа дека се појавуваат пречки на новоизградената мешана пешачко-велосипедска патека на булеварот Теодосиј Гологанов.

Покрај тоа што на овој потег се користат високи рабници место рампи и отсуствува секакво заштитно зеленило за пешаците и велосипедистите, на овој потег воопшто не е размислено сообраќајното решение, па нормална опрема како автобуски постојки место да биде во функција на сообраќајот и да не пречи никому, се појавува како пречка за друг вид на сообраќај.

Апелираме кога се планира сообраќајот, да се предвиди посебен простор за чекање на автобус - автобуска постојка и простор за приод кон неа, различен од оној за движење на велосипедистите и пешаците (т.е. различен од патеките) и притоа да се избегнат непријатните вкрстувања. На овој булевар се знаело дека поминуваат автобуси и не смее да се нудат решенија кои го немаат решено прашањето на чекање автобус. Автобуските постојки не смее да се насадуваат отпосле врз патеки предвидени за движење (велосипедски и пешачки), туку мора да се испланираат однапред. Со вакви половични решенија, се ствара судир меѓу различните учесници во сообраќајот (оние кои чекаат автобус, оние кои се симнуваат од автобус, и оние кои се на поминување: пешаците и велосипедистите), ситуации на кои сме секојдневно сведоци и кои не се резултат толку на културата, колку што се на лошо испланираната инфраструктура. Притоа, непријатноста и нервозите се само дел од проблемот. Небезбедноста е уште поголем проблем. Поради недостаток на простор, често велосипедистите (па и пешаците) се приморани да се симнат на булеварот каде е небезбедно за нив.
Исто така, и поставувањето на сообраќајни знаци (во случајов семафор) треба да се предвиди однапред, така што нема да одзема од потребниот профил за минување и разминување на пешаци и велосипедисти.
Сметаме дека задача на сообраќајните проекти е да ги предвидат овие ситуации и да понудат соодветни решенија добри за сите. Никој не насадува автобуски постојки на автомобилски ленти, нелогично е, нели? Сообраќајните решенија за нашиот град како што подразбираат дека не треба да има пречки на автомобилските ленти, така треба да ги апсолвираат и пешачкиот и велосипедскиот сообраќај како дел од сообраќајот.

Интегралниот текст од дописот го има во продолжение, а пријавата која ја испрати НаТочак до релевантните тела на Град Скопје, достапна е на линкот.

--------------------------------------------------------------------

До: Град Скопје

 

 

Г. Коце Трајановски, Градоначалник на Град Скопје

 

Предмет: Пријава на инфраструктурен проблем: Поставување на автобуска постојка и семафор на патеката на бул. М.Т. Гологанов

 

 

ПРИЈАВА

Почитуван г. Коце Трајановски,

 

На ден 11.03.2015 год. пријавуваме поставување на објекти на мешаната пешачко-велосипедска патека долж проширениот бул. М.Т. Гологанов, спроти студентскиот дом Гоце Делчев.

Објектите претставуваат пречка за движењето на велосипедистите и пешаците.

Автобуската постојка, онака како што е почната да се гради, не остава простор за движење ни на велосипедистите, ни на пешаците. Растојанијата кои остануваат за нивно движење кон булеварот и кон зеленилото се вон секакви стандарди. Ќе се створи судир помеѓу различните учесници во сообраќајот, а поради недостаток на простор, ќе бидат приморани да се симнуваат на коловоз каде е небезбедно за нив.
И поставувањето на сообраќајниот знак (веројатно семафор) одзема од потребниот профил за минување и разминување на пешаци и велосипедисти.

Фотографии во прилог (страна 1 и 2).

 

 

 

 

 

Ве молиме за најитно спречување на поставувањето на овие пречки, за да се овозможи безбедно сообраќање во иднина.  

Ја користиме оваа пријава да потсетиме  дека со донесување на Правилникот за стандардизација при изработка на велосипедски патеки би се спречило поставување на вакви фиксни пречки и апелираме на негово побрзо донесување.

 

Со почит,  

НаТочак

-неформална група на велосипедисти

 

natochak@gmail.com

12.03.2015,Скопје

 

*Овој документ е испратен во печатена форма до Град Скопје

Read more »

Пријава на инфраструктурен проблем - Поставување на билборди на велосипедски патеки

Од јануари 2015 год, активисти на групата НаТочак забележаа масовно поставување на нови билборди на неколку локации низ градот Скопје, позиционирани на дел од велосипедските патеки. 

Со дописот во прилог реагираме на оваа појава која го води градот чекор назад во неговите заложби да прерасне во велосипедски град. Секоја пречка на велосипедските патеки го стеснува и онака малиот и нестандарден простор за непречено движење со велосипед. 

 

Проблемот се појавува и кога пречката (во случајов билборд) е поставена на пешачка патека, бидејќи проблемот се прелева, пешаците избегнувајќи ја истата, се движат по велосипедската патека и доаѓа до конфликт во движењето меѓу пешаци и велосипедисти.

 

Бараме отстранување на поставените постаменти од вело- патеките и изнаоѓање трајно решение за истите. Во оваа насока, повторно потсетуваме за донесување на Правилникот за стандардизација при изработка на велосипедски патеки, со кој засекогаш ќе се реши овој проблем.

Како и досега, очекуваме конструктивност и изнаоѓање прифатливо решение.

 

Интегралниот текст од допсиот го има во продолжение, а пријавата која ја испрати НаТочак до релевантните тела на Град Скопје, достапна е на линкот.

----------------------------------------------------

 

       До: Град Скопје

Сектор за сообраќај
Сектор за планирање и уредување на просторот

Предмет: Допис

Почитувани,

Сакаме да Ве известиме за појавата на нови недоследности на велосипедските и пешачките патеки на повеќе локации низ градот Скопје. Имено, во јануари 2015 год. забележавме поставување на нови билборди на велосипедските и пешачките патеки. Конкретно, во продолжение приложуваме слики од локации од неколку булевари.

   Партизански Одреди / Никола Парапунов     М. Теодосиј Гологанов / Веро 2 (прв)

  М. Теодосиј Гологанов / Католичка Црква      М. Теодосиј Гологанов / Веро 2 (втор)

 

Како што се гледа од сликите, оние билборди кои се поставуваат на велосипедските патеки, го попречуваат нормалното движење на велосипедистите, а оние билборди кои се поставуваат на пешачките патеки, им попречуваат на пешаците и ги принудуваат да се движат на велосипедските патеки. Во секој случај, се појавува проблем во нормалното движење на велосипедистите и пешаците со нивното мешање и со дополнителното стеснување на веќе тесниот простор оставен за нивно движење.

Пред една година се соочувавме со сличен проблем. Поставеноста на контејнерите на велосипедските патеки го попречуваа движењето на велосипедистите. НаТочак, овој проблем го пријави на надлежните во градот, на што наидовме на разбирање. За кратко, контејнерите беа отстранети од велосипедските патеки. Го поздравуваме тој потег.

Се надеваме дека и со оваа пријава, проблемот со билбордите ќе биде решен. На поставувањето на билборди и слични фиксни објекти треба да се посвети особено внимание. Со нивното поставување речиси трајно се узурпира јавниот простор и затоа треба трајно да се заштити просторот за движење на граѓаните. Долгорочно решение за овој и сличните проблеми, НаТочак предложи пред околу една година, со тоа што иницираше изработка на Правилник за стандардизација при изработка на велосипедски патеки. Во Правилникот се уредени сите аспекти при планирањето и изведбата на велосипедските патеки, по утврдени стандарди со што ваквиот тип на проблеми долгорочно би се спречил.

Според нашите сознанија, Правилникот за планирање и изведба на велосипедски патеки, моментално е во процедура на донесување, чека потпис во Министерството за транспорт и врски, каде што се наоѓа закочен повеќе од една година. Со дописов, освен што известуваме за билбордите, апелираме за откочување на процесот и за што поскоро донесување и имплементирање на терен на Правилникот, со што ќе се спречат овие недоследности во иднина.

Очекуваме одговор и се надеваме на разбирање.

Со почит,

НаТочак - За подобро вело Скопје, до подобар град!

17.02.2015, Скопје

Read more »