На Точак

21 July, 2018

Промотивни материјали за КМ #75: Каков коктел сака Скопје?

23:14

На Точак

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за роденденската Критична маса #75.
А на Милан му благодариме што ја илустрираше нашата идеја за различни типови модална распределба (modal share) во облик на коктели. Каков коктел за Скопје сакате вие? Сообраќајниот коктел на Скопје зависи од рецептот, не се створа сам по себе. Затоа да го направиме позелен, пошарен, поинтересен и посвеж, не базиран главно на автомобили.

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ

Постер, верзија за печатење: линк (.tif)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ

Постер, верзија за веб

300 x 250

500 x 500

980 x 100

990 x 80

Twitter cover

Facebook cover

Facebook event cover

22:39

На Точак

Датум: среда, 25.07.2018
Почеток: 19:00, Tранспортен центар, Станица на ЈСП, прва 22-ка
Крај: 20:00, Парк Лисиче
--------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк 
Рута: линк 
Промотивни материјали: линк 
--------------------------------------------------------------------
-Келнер, еден коктел ако може.
-Каков сакате?
-Каков што ќе се направи сам.

Не, не нарачувате така коктел. 
Уште помалку сообраќајните политики во градот ги оставате да си се искомбинираат сами.




постерот за КМ #75



Ниту луѓето во Скопје преферираат автомобили сами по себе, ниту луѓето во Копенхаген преферираат точаци сами по себе, Ниту луѓето во Варшава - јавен транспорт сами по себе.
Го преферираат тој превоз зашто градот го направил тој избор да е најбрз и најпрактичен. Обезбедил најдобра инфраструктура за него, вложил најмногу во услови за тој тип на транспорт. 
И за пијалокот коктел и за сообраќајниот коктел потребен е рецепт, потребно е внимателно дозирање на состојките.
Каков е рецептот на Скопје?
Рецептот на Скопје е базиран на автомобили.
Во Скопје нема посебни автобуски ленти, во Скопје нема брз јавен превоз (било тоа да е трамвај или bus rapid transit), во Скопје нема организиран автоматизиран јавен велосипедски превоз, а уште помалку може да се размислува за комбинирање на различните типови транспорт. 
Во Скопје од широки булевари со 3 ленти во секоја насока со мноогу автобуски линии кои минуваат по нив (пр. Партизански одреди), ниту една лента не е посветена на јавен превоз. 
Во Скопје има булевари кои немаат функционални пешачки и велосипедски патеки (пр. Борис Трајковски и Цветан Димов). Има простор за 2 или 3 ленти во насока за автомобили, а има тесно тротоарче за мешање пешаци и велосипеди кое често е окупирано со паркирани возила. 
Не мора ни да објаснуваме како е на споредните улици. 
Сеопшт паркинг! 
Сето тоа е резултат на политички и планерски одлуки, не е коктел кој се создал самиот од себе. 
Од донесувачите на одлуки и планерите зависи како ќе биде распределен постоечкиот уличен простор. Она што се гради и планира во моментот не е за сегашните потреби, туку за идниот микс! 
Многу често политичарите и планерите кои не гледаат визионерски поаѓаат од тековната ситуација: 
-Ах, па имаме само 2% велосипедски сообраќај, нема потреба многу да вложуваме за велосипеди. 
-Ах, па луѓето во Скопје преферираат автомобили место јавен превоз, ај ќе вложиме во дополнителни ленти за коли, место во брз јавен превоз… 
-Ах, па им фали на луѓето паркинг, греота е да ги симнеме од тротоари… 
Ова се тесни размислувања кои го продолжуваат статус квото и кои од градот прават еден коктел од загадување, бучава, метеж, небезбедност, нездрави навики. За среќа размислувањата полека се менуваат, тротоарите се ослободуваат, велосипедските патеки се оспособуваат. 
Но можеме и уште подобро! 
Потребна ни е визија за поинаков, позелен, пошарен, поосвежителен микс! 
И градови со потесни улици од скопските успеале да направат позелени миксови. 
Не е до широчината на улиците, туку до приоритетите. 
А од нас зависи да кренеме глас! За добар коктел! ;)
Се гледаме во среда oд 19:00 (летно сметање на КМ) на Критична маса #75.







Симболично, оваа Критична маса тргнува од Транспортниот центар (поточно станица на ЈСП, прва 22-ка) кој треба да стане Транспортен центар во вистинска смисла на зборот, мултимодален и интермодален hub, место каде ќе се разменуваат различни начини на превоз: меѓуградски автобуси и возови, градски автобуси и возови, велосипеди
Во приказната на Транспортен центар недостига станица за изнајмување на велосипеди и недостига паркинг/гаража за паркирање лични велосипеди.
Возиме по Јане Сандански, доволно широк булевар кој комотно може да обезбеди специјална лента за автобуски превоз (или друг тип брз јавен превоз). Пешачка, велосипедска патека има. 
Возиме по Коста Новаковиќ, маалска улица каде прават огромен крижен тек кој не е пријателски за пешаци и велосипеди. 
Возиме по 3-та Македонска бригада, скоро проширен булевар со минимум простор за пешаци и велосипеди. 
И возиме по кејот на Вардар, своевиден велосипедски автопат кој има потенцијал да ги поврзе западниот и источниот крај на Скопје доколку се “пополни“ делот кој недостасува во Хром и доколку се отвори прекинот во Центар. Се разбира и доколку логично се поврзат и останатите патеки со него со благи и комотни рампи. 
Завршуваме во еден не толку познат парк во Лисиче, како дел од нашата постојана мисија во овие 6 години на откривање и користење на различни јавни простори.

--------------------------------------------------------------------

Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.

Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема. 

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 74 пати возеа масовно по скопските улици, на 74 различни теми поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 75-ти пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца!

Приклучи се! Ангажирај се!

Може да нé има повеќе! Скопје може да стане подобар град!


--------------------------------------------------------------------

Во Скопје не си безбеден ни на тротоар... Стоп за пребрзото возење!

13:50

На Точак

Вчера (11.07) на крстосницата меѓу бул. Климент Охридски и бул. Партизански одреди додека чекал на пешачки остров (!!!) е прегазен пешак од возач кој управувал возило со преголема брзина. Се надеваме дека повредениот ќе биде добро.

За овој случај најпрво дознавме од постот на новинарката Сашка Цветковска, а според најновите информации повредениот пешак се бори за живот.

Ова не е првпат да настрада пешак кој не ни згазнал на коловоз. Во 2015-та на истиот булевар една крстосница позападно, велосипедист настрада од возач на Ауди на пешачко острово (линк).
Во Скопје станува пракса да се настрадува и на тротоар и надлежните мора да го вклучат алармот.
Неколку работи треба да се нагласат во врска со овој и сличните случаи за да не ни се повторуваат:

1. Ограничувањето на брзината во населени места е МАКСИМАЛНИ 50 km/h низ цела република. На некои места е и 30 km/h. Прекумерната брзина е причина број еден за сообраќаен судир воопшто да се случи и причина број еден за да има тешки последици ако се случи. Веројатноста дека ќе преживеете (ако сте пешак или велосипедист) при удар од возилo кое се движи со 30 km/h e 90%, при 50 km/h e 50 % и при 60 km/h е 10%. Затоа впрочем и се намали ограничувањето од 60 km/h на 50 km/h, зашто зависноста е експоненцијална. Во населено место секој 1km/h повеќе прави разлика (2-3% зголемува ризик) и треба да се санкционира, а не пак да се замижи на зголемување на брзината за 10 km/h (како тоа да е ништо), а да не зборуваме за оние кои возат со 100 km/h и се недопирливи.

Image result for speed safety 30 50 60 km/h

Извор: Европска комисија (линк)

2. Полицијата (Министерство за внатрешни работи) МОРА да се фокусира на брзината при казнувањето. Тоа е препорака на сите експерти за безбедност: “Ако имате ограничени ресурси да спроведете безбедност во сообраќајот - фокусирајте се на прекумерната брзина! И само тоа е доволно за да има значителен ефект.“ Не постои поштетен прекршок од брзо возење. Ефектите ќе бидат веднаш видливи.

Интервју со Ралф Рисер, експерт по сообраќајна психологија и социологија

3. Знаеме дека постојат КАМЕРИ на сите главни крстосници во Скопје, камери и од Министерство за внатрешни работи, и од Центарот за управување и контрола на сообраќајот. Зошто не се користат или надградат за да се користат за казнување на возење над ограничената брзина? Така ќе се реши пребрзото возење на главните булевари 24/7, во 100% од времето, а не само кога полицијата ќе биде присутна.

4. На споредните улици, пребрзото возење и симнување на брзината на 30 km/h (зашто на нив се движат и играат деца, во близина има школи и градинки, често недостигаат и тротоари, па пешаците и велосипедистите се движат на коловоз) треба да се постигне со ФИЗИЧКИ МЕРКИ на СМИРУВАЊЕ НА СООБРАЌАЈОТ: подигнати платформи, подигнати пешачки премини итн. Зошто градов нема стратегија да ја зголеми безбедноста и вакви мерки не се стандард во секое маало, туку граѓаните треба да протестираат за да ги добијат и да бидат безбедни во свое маало?

Мини кружен тек за смирување на сообраќај на споредни улици. Останати решенија во албумот „И маалските улици се за точаци“

Подигнат пешачки премин за смирување на моторниот сообраќај, но и полесен премин на лицата кои се движат со колички. Останати решенија во албумот “Некои инфраструктурни решенија за успорување на сообраќајот“

5. Дизајнот на улиците е огромен фактор кој влијае на безбедноста. Вакви крстосници како оваа Климент-Партизанска каде има толкав проток на пешаци, а каде треба да чекаат на мизерни мали островчиња, а за автомобилите има по 3 ленти за право + специјални ленти и за вртење и лево и десно нема да најдете во центарот на ниеден безбеден град! Препорака од светски експерти за безбедност кои беа гости во Скопје пред 1 месец и ги едуцираа нашите планери и донесувачи на одлуки е дека ПЕШАКОТ НЕ СМЕЕ ДА ПОМИНУВА ПОВЕЌЕ ОД 3 КОЛОВОЗНИ ЛЕНТИ ОДЕДНАШ. Во некои држави (Германија на пример) тоа е дури и законска обврска при планирањето. Доколку има 4 ленти за преминување, меѓу нив мора да се појави остров. Во случајов, на крстосницата пешаците преминуваат по 3, па по 4 ленти одеднаш запирајќи на претесно небезбедно острово под секакви стандарди (не собира ни еден точак, камоли повеќе).
Не треба да напоменуваме дека лентите на Партизански одреди се широки по 3.5 m, проектна широчина која одговара на брзини од 90 km/h (дури и според наши правилници). За брзина од 50 km/h широчината е 3 m. При следни реконструкции Град Скопје треба да си постави за цел да ги стесни.

Корелација помеѓу широчината на коловозните ленти и стапката на смртност од сообраќајни судири.
Побаравме да се измени нашата легислатива и да се стеснат проектните широчини.
Конкретниот предлог можете да го погледнете тука, а сите предлози - тука

6. Зарем сме толку богати како општество и игнорантни кон повреди и смрт, па имаме јавни средства за трошење на лекување на толку повредени луѓе и санирање на материјални штети? Зошто тие средства не ги потрошиме на превентива и тоа не на кампањи, туку на реални промени: воведување на систем на казнување преку камери, воведување на физички мерки на смирување на сообраќајот? Може ли некој да ни каже колку чини едното, а колку другото? Министерство за здравство / Ministria e Shëndetësisë

7. Начинот на пишување има големо влијание во третманот на сообраќајните судири или удари. Има тенденции во круговите кои се занимаваат со безбедност во светот, да се користи неутралниот термин СУДИРИ НАМЕСТО НЕСРЕЌИ (Crashes, not accidents), зашто несреќи е термин кој ослободува од одговорност (виша сила) и создава претстава на немоќ нешто превентивно да се направи. Во судирот се знае дека едно тело удрило во друг и се бара причината (во личната и во системската одговорност: возачот возел пребрзо, но и градот креирал улици кои поттикнуваат брзо возење), зашто судирот е избежен, за разлика од несреќата (што се случила поради тажен необјаснив и неизбежен сплет на околности).

8. Бидејќи се познати последиците од пребрзо возење (возење од 60 km/h во населено место = 90% шанси за смрт на пешакот), би можеле ли да размислиме за посериозен третман на овие прекршоци како општество? Нели е тоа исто како ракување со оружје во јавен простор? Какви законски промени се потребни за ова однесување да се санкционира посериозно?

Допис за виснатите гранки над велосипедските патеки

13:05

На Точак

Сакаме дрвја покрај и над пешачките и велосипедските патеки (Критична маса #74: Дрвјата се наша клима ја посветуваме на нив), но за да гледаме само корист од нив, а не штета, во урбана средина, тие мора да се одржуваат.
За да не бидат практична и безбедносна пречка ниско спуштените гранки и раширените грмушки, реагиравме повеќе пати до надлежните служби од Паркови и зеленило и Град Скопје, со пораки и повици, а овојпат и со официјален допис.

Дописот како текст го има во продолжение, а како документ е достапен на следниот линк.

Споделуваме и видео како изгледа да се вози точак по една од споменатите патеки, на бул. Партизански одреди.

--------------------------------

Почитувани Град Скопје, ЈП Паркови и Зеленило и Државен Инспекторат за Транспорт,

На најпрометните велосипедски сообраќајници во Град Скопје (бул. Јане Сандански, бул. Кузман Јосифовски - Питу, бул. Партизански одреди, бул. Александар Македонски, бул. Илинден) во изминативе месеци, и покрај неколку наши реакции, континуирано се влошува ситуацијата со гранките од дрвјата кои се виснати над велосипедските патеки и гранките од грмушките кои се во ширина на патеките. На некои места тие веќе се наоѓаат на висина од 100-150 cm од патот, или покриваат голем дел од неговата ширина, со што не само што го прават сообраќањето со велосипед непријатно, туку веќе и сериозно ја загрозуваат безбедноста на овој тип учесници во сообраќајот. Во истиот период службите на градот се грижат за тревата долж овие булевари и ги кастрат гранките на дрвјата во средишното зеленило.

Слика 1: Ниски гранки над велосипедска патека на бул. Партизански Одреди

Наведените сообраќајници се под надлежност на Град Скопје и нивните инспекциски служби.
Согласно член 2 став 2 од Законот за јавни патишта, „Функција на јавните патишта е
обезбедување на безбеден и непречен превоз на стока и патници во патниот сообраќај.“ Според член 69 од овој Закон, општинските инспектори за патишта на Град Скопје се овластени да „наредат отстранување на недостатоците на јавните патишта кои ја загрозуваат безбедноста на сообраќајот.“ Јавните патишта (или само патишта) во истиот закон се дефинирани како „сообраќаен објект на кој се врши сообраќај“ и во оваа дефиниција влегуваат и велосипедските патеки.
Поради ова, ја повикуваме Инспекцијата за патен сообраќај и инспекцијата за патишта да излезе на терен, да ги идентификува недостатоците на велосипедските патеки кои ја загрозуваат безбедноста на оваа група учесници во сообраќајот, да даде налог за отстранување на овие недостатоци до релевантните институции и тој налог да се спроведе во најбрз можен рок.

(Забелешка: иако нема подзаконски акт кој регулира колкав треба да биде слободниот вертикален простор за безбедно сообраќање по велосипедска патека, препорачана минимална висина е околу 220 cm, а оптималната со која би се намалила и фреквенцијата за редовно одржување е околу 250 cm.)

Со почит,
Неформална група на велосипедисти НаТочак
natochak@gmail.com

27.06.2018
Скопје

*Овој документ е испратен во електронска форма до Град Скопје, ЈП Паркови и Зеленило и контакт лица од Градски инспекторат

Промотивни материјали за КМ #74: Дрвјата се наша клима!

14:26

На Точак

[дизајн: Бисера Михајловска]

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за роденденската Критична маса #74.
Во жешките летни денови, без оглед дали пешачиме, возиме точак, чекаме автобус, па дури и кога сме во климатизирани возила и домови, дрвјата во градот (соодветно лоцирани) ни прават сенка и ладовина, ни ја зголемуваат свежината. Да рашиме глас, да ја зголеми свесноста за нивниот ефект! Благодарност до сите што помагате во тоа. А на Бисера ѝ благодариме што ни го освежи настанот со дизајнот. ;)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ