Што вети твојот градоначалник?

Што вети твојот градоначалник?

Помина точно една година од локалните избори кога Град Скопје и 10-те скопски општини добија нови градоначалници.

Во нивните изборни програми некои од нив ветуваа многу подобрувања, а некои не ветија ништо на тема вело-инфраструктура или про-велосипедски политики.

За секој од нив ги извадивме изборните ветувања поврзани со велосипеди, на вас е да кажете дали и колку од нив се сработени во првата година.

Скопје #НаТочак или

• Facebook албум со ветувањата на актуелните скопски градоначалници на следниот линк.
• За потсетување: Блог-пост со 10 чекори до пешачко и велосипедско Скопје 2025, посистематичен приод кон проблематиката направен од страна на НаТочак во очи локалните избори 2021, на следниот линк.

Што ни вети градоначалникот?
Тимчо Муцунски, Општина Аеродром

Што ни вети градоначалникот?
Дарко Костовски, Општина Аеродром

Што ни вети градоначалникот?
Горан Герасимовски, Општина Центар

Што ни вети градоначалникот?
Висар Ганиу, Општина Чаир

Што ни вети градоначалникот?
Бобан Стефковски, Општина Гази Баба

Што ни вети градоначалникот?
Александар Стојкоски, Општина Ѓорче Петров

Што ни вети градоначалникот?
Данела Арсовска, Град Скопје

Што ни вети градоначалникот?
Стевче Јакимовски, Општина Карпош

Што ни вети градоначалникот?
Орце Ѓорѓиевски, Општина Кисела Вода

Што ни вети градоначалникот?
Блерим Беџети, Општина Сарај

Што ни вети градоначалникот?
Курот Дудуш, Општина Шуто Оризари

 

Read more »

Анкетен лист за ДУП СЗ 26 Блок 1 (населба Маврово покрај ул. Ацо Шопов) - Општина Карпош - Скопје

На јавната анкета за Градска четврт СЗ 26, Блок 01, Општина  Карпош – Скопје, која траеше од 19.08.2022 до 09.09.2022 година, НаТочак согласно Законот за просторно и урбанистичко планирање (“Службен весник на Република Македонија” бр.199/14, 45/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и 168/18) достави анкетен лист со забелешки за предлог-планот преку системот е-урбанизам, за што добивме нотификација дека е успешно примен.

Содржината на анкетниот лист ја има во продолжение, а листот кој го прикачивме во системот е-урбанизам го има на линкот. 

За дополнителна сигурност, истиот анкетен лист го доставивме и до следните службени адреси во рамки на анкетниот рок: 
gradonacalnik@karpos.gov.mk,
kontakt@karpos.gov.mk,
zorica.kitanova@karpos.gov.mk,
vesna.stefanova@karpos.gov.mk

-------

АНКЕТЕН ЛИСТ за улици во рамки на ГЧ СЗ 26 Блок 1

Почитувани,

Би сакале да предложиме неколку точки каде сметаме дека може и треба да се подобри предлог-ДУП-от за СЗ 26, Блок 1, населба Маврово. 

Најпрво, свесни сме дека во урбанистички план, не се задаваат крајните сообраќајни решенија на улиците, но секако дека се тестираат. Односно се проверува и потврдува дали се задоволуваат стандардите за одредена категорија улици според Правилник, а исто така и во рамки на регулационата широчина планерот поставува некакво решение во рамки на дозволеното.

Со дефинирањето на регулационата широчина, планерот не го решава трајно просторот, но ги задава границите и овозможува или спречува одредени квалитетни решенија во иднина.

Затоа и самите детални урбанистички планови се многу важни за да се воспостави велосипедска мрежа на ниво на Скопје и затоа реагираме на јавни анкети секогаш кога сме во можност.

 

1.  ВЕЛОСИПЕДСКА МРЕЖА

 Нашата заложба како организација е сите улици од примарната мрежа во Скопје да добијат велосипедски патеки/ленти, но да добијат и дел од улиците од секундарната мрежа, кога улиците од примарната мрежа се на преголемо растојание.

Според PRESTO водичот од Европска унија (https://ec.europa.eu/transport/sites/transport/files/cyclingguidance/presto_policy_guide_cycling_infrastructure_en.pdf) препорачаната широчина на велосипедска мрежа (поточно максимално растојание меѓу паралелни велосипедски рути во урбана средина) изнесува 250 метри.

Според Холандски, Германски и други водичи, таа широчина изнесува максимум 400-500 метри, а препорачано е да биде помала, 200-300 метри.

За конкретниот случај на населбата Маврово и Водовод, односно Градска четврт СЗ 26 Блок 1, долга 650 метри и широка околу 400 метри според googlemaps, предлагаме целосно да се обиколи со велосипедски патеки по околната мрежа, но и да се “пробие“ со барем едно велосипедско поврзување север-југ спрема горните принципи.

 

1.1.   Околна мрежа околу Блокот 1:

 

• Велосипедска патека по неизведениот бул. „Илинден“ е предвидена.
• Треба да се предвидат велосипедски патеки и по ул. „Ацо Шопов“ и по ул. „Фјодор Достоевски“. 

Улица „Ацо Шопов“ да се испланира како во важечкиот ДУП, со поширок и подостоинствен профил, со квалитетни услови за пешаци и велосипеди. Бидејќи и јужната страна на Ацо Шопов е дел од Општина Карпош поточно населбата Влае, тоа проширување ќе може да се направи како  додатно на регулацискиот план.

Навистина жалиме што Град Скопје додека промовирал проекти како Скопје велоград, истовремено носел такви неквалитетни и непромислени регулациски планови со кои веќе постигнатото за велосипедскиот сообраќај во минатото детално планирање (на пример во ДУП за населба Маврово од 2001 се мислело повеќе на велосипедите!) го уназадувал, наместо да го унапредува.

И би сакале Општина Карпош да апелира до Град Скопје ова веќе да не се случува во иднина. Како и да е, не е забрането регулационите широчини да се прошируваат и тоа Општина Карпош  МОЖЕ и МОРА да го направи во овој случај.

Особено што многу од парцелите покрај ул. „Ацо Шопов“ се веќе во државна сопственост. Приликата за планирање на велосипедска патека по оваа улица и тротоар со дрвореди ќе го облагороди просторот, ќе го поврзе градот и ќе го зголеми квалитетот на живот на жителите.

Ацо Шопов (Пролетерска) со широк тротоар 3.5 метри со дрворед, велосипедски патеки од по 2.5 метри и коловоз 13 метри = 25 метри

Ацо Шопов со тротоари од по 2 метри, без велосипедски патеки, со коловоз 7 метри, т.е. вкупно 11 метри. Страшен пад во водењето грижа за јавниот простор.

 -   Слично, постојат многу добри услови за планирање на велосипедски патеки/ленти по текот на ул. „Фјодор Достоевски“, нема изградени објекти во близина на тротоарите и нејзината широчина може и мора да се прошири. Линиите што сега се повлекуваат, значат или заробување или чување на просторот за иднина. Ако Скопје и Карпош сакаат да имаат одржлив сообраќај и достоинствени услови за пешачки и велосипедски сообраќај, тоа мора да го направите.

1.2 Велосипедски патеки низ Блок 1:

• Најважна подолжна улица низ блокот за поврзување запад-исток е улицата „4“ односно „Пролетерска“. Таа граничи со голема површина државно земјиште и нејзиното проширување нема да претставува проблеми. Таа треба да добие квалитетни тротоари со дрвореди и велосипедски пате,
• Најважна и најреална улица за попречно поврзување север - југ е ул. „Петар Чајковски“ (кракот кој продолжува во улица 2) Како централна улица во потег долг 650 метри таа мора да обезбеди додатни велосипедски патеки/ленти и пошироки тротоари. По сега предвидената регулациона линија нема изградени објекти и нејзината широчина може и мора да се прошири. Се работи за обезбедување на јавниот интерес на идните генерации.
• Улица 1, улица 2 и улица 3 треба да добијат пошироки и поквалитетни профили барем во делот над ул. „Пролетерска“ односно во делот од индустриската зона кој допрва ќе се гради со згради и кој е во огромна мера во државна сопственост. Во делот со куќите од нас. Маврово (јужно од ул. „Пролетерска“), доволно е да се смири сообраќајот на улиците за велосипедите безбедно да го користат коловозот заедно со автомобилите. Но и за ова треба да се пропишат текстуални услови во планот.

Би апелирале овој принцип за воспоставување на велосипедска мрежа на соодветно растојание, образложен тука, да се користи и во другите ДУП-ови.

 2.  ПРОШИРУВАЊЕ НА ТРОТОАРИ 

Она што најмногу го чини градот квалитетен се дефинирани јавни простори, квалитетни тротоари, дрвореди, велосипедски патеки. Кога тие би имале пристојни димензии, не би се чувствувале толку нападнати од новата градба.

Исцртувањето на регулационите линии е најзначајното нешто во еден план, зашто тоа дефинира дали во иднина еден простор може да се уреди квалитетно или не.

Во таа смисла е и оваа забелешка, односно да се предвидуваат тротоари со поголеми димензии од минималните секаде каде што е можно, зашто моментално се неупотребливи за пешаци. Димензиите од 1.5 метри до 2 метри се доволни за сместување на канделабри и контејнери и толку. Не се доволни за добро пешачко искуство. Поразително е за урбанистичкото планирање што во целосно нова населба сите тротоари до последен се широки 1.5-2 метри.

Дополнително, предлагаме да се пробијат пешачки патеки од сите слепи улици кон примарната мрежа. 

3.  ЗАДОЛЖИТЕЛЕН ПАРКИНГ ЗА ВЕЛОСИПЕДИ 

Предлагаме да се воведе одредба во општите услови од планската документација која ќе побара сите новоизградени објекти да мораат да обезбедат паркинг за велосипеди во сопствена парцела, било во подрум, на приземје или во рамки на дворот. Добро е да има паркинг места за велосипеди и во затворена просторија (за долготрајно складирање) и во отворен простор (за кратко паркирање и брзо користење). Недостатокот на паркинг за велосипеди, го прави користењето велосипеди непрактично, луѓето мора да ги внесуваат во сопствените станови и тераси или да ги паркираат по ходници и огради од зградите што го блокира просторот и влијае на хигиената.

Предноста е што на 1 паркинг место за автомобили може да се паркираат 10-ина велосипеди во едно ниво, а ако има систем со монтажни држачи, дури и повеќе. Со оглед на малата просторна зафатнина, ова ќе претставува незначителен товар за инвеститорите, а ќе биде огромен бенефит за станарите и посетителите.

Би сакале да ве информираме дека Европската Комисија ја ревидираше директивата за енергетски перформанс на згради и според неа, сите нови или реновирани згради во ЕУ мора да обезбедат не само енергетски - ефикасни фасади и прозорци итн, туку да обезбедат услови и за енергетски најефикасниот транспорт – велосипедски, односно да обезбедат велосипедски паркинг. Минималното барање е 2 паркинг места по стан за секоја зграда за домување и 1 паркинг место за велосипеди на секое паркинг место за автомобили за сите нестанбени згради. Исто така препорачуваат и веќе изградените објекти, да прилагодат простор за велосипеди до 2027 година.

Општина Карпош може да биде втора Општина кај нас после Општина Центар која се раководи целосно или барем делумно по овие стандарди.

Со почит,

НаТочак

неформално здружение за урбан велосипедизам

 

За подобро вело - Скопје

e-mail: natochak@gmail.com 

blog: natochak.blogspot.com 

FB: facebook.com/NaTochak 

TW : twitter.com/NaTochak

Read more »

Енергетски ефикасен сообраќај и планирање - Мислење за Програмата и Планот за енергетска ефикасност на Град Скопје

Денес се одржува 8.седница на Советот на Град Скопје.

Материјалите од неа се јавно достапни тука, благодарение на Зелен Хуман Град и платформата Мој Град. 

На e-mail им го испративме следниот коментар кој се однесува на точка 12 и 13, односно за Предлог-Програмата за енергетска ефикасност на Град Скопје за период 2022-2024 (линк) и Предлог-Планот за енергетска ефикасност на Град Скопје за 2022 (линк).
Се надеваме ќе биде земен предвид во донесувањето или изменувањето на овие Програма и План. 

На кратко, енергетска ефикасност не е само фасади и прозори.

Начинот на превоз е едно од најгорливите прашања за енергетска ефикасност и Градот може да влијае на него преку подобро урбанистичко планирање на наредниот ГУП, преку сите регулациски и детални планови, преку планирање и изградба на велосипедски патеки, систем на изнајмување на точаци, паркинзи на различни локации/институции, добар систем на јавен превоз, задолжителен паркинг за велосипеди итн.

Целиот коментар може да го прочитате во продолжение:

-------------------------

Во целите на Програмата за енергетска ефикасност фокусот е на јавното осветлување и јавните објекти (промена на фасади и промена на прозорци). 

Воопшто не се третирани темите транспорт и урбанистичко планирање, иако и таму може многу да се постигне во поглед на енергетската ефикасност, а да се остане во рамки на надлежностите на Град Скопје.

Град Скопје е надлежен за донесување на генерален урбанистички план на Скопје, на сообраќајни и инфраструктурни проекти за улици итн. 

Град Скопје е надлежен за планирање на примарната мрежа на улици и на дел од сервисните улици, на сообраќајниот систем на градот, на системот за јавен превоз. 

Град Скопје може и треба да си постави за цел на таков начин да ги планира функциите во градот (градинки, училишта, пазари, паркови, домување и работни места), што граѓаните ќе прават пократки патувања и ќе трошат помалку енергенси, следствено ќе бидат и тие, и градот енергетски поефикасни. Пример: 15 minute city.

Ова Град Скопје може и треба да го направи преку урбанистичко планирање во следниот ГУП кое ќе води грижа и за енергетската ефикасност.

Градот Скопје може и треба да планира велосипедска мрежа на ниво на град (на секои 250 метри, според европските препораки) со цел граѓаните да можат да го користат велосипедот како превозно средство, а не само рекреативно. Велосипедот е најефикасно превозно средство во поглед на енергетска ефикасност, односно потрошувачката на енергија по патнички километар кај велосипедот изнесува 0.06 мегаџули и таа е помала дури и од пешачењето за речиси 3 пати, а споредено со автомобил, таа е помала за 35 пати, односно велосипедот е за 35 пати енергетски поефикасно превозно средство од автомобилот. 

Поддршката на велосипедот како енергетски ефикасно превозно средство Град Скопје треба да ја направи преку:

-Изработка на студија за велосипедска мрежа за новиот ГУП 2022-2032

-Грижа за велосипедска мрежа на сервисните улици во регулациските планови кои ги нарачува Град Скопје-Грижа за велосипедска мрежа во ДУП-овите за кои Комисијата за урбанизам на Град Скопје дава мислење -Изработка на проекти за улици, булевари, мостови кои задолжително вклучуваат издвоени велосипедски патеки и ленти

Град Скопје може и треба да планира мултимодален, а не автоцентричен сообраќаен систем во следниот ГУП 2022-2032.

Град Скопје може и треба да му посвети простор на јавниот превоз (специјални ленти за БРТ или трамвај) кој е просторно и енергетски поефикасен од автомобилите и посветувањето простор, со соодветно програмирање на системот, ќе значи намалување на метежот и потрошувачката на енергија за транспорт севкупно. 

Грижата нe треба да биде само на ниво на возило колку енергија се троши и да се бараат енергетски ефикасни автобуси, туку на ниво на систем: Целиот сообраќаен систем да е поодржлив и да троши помалку енергија.

Град Скопје може и треба да го разгледа и интегрирањето на железничкиот прстен во урбанистичкото планирање во следниот ГУП 2022-2032. Не постои енергетски поефикасен јавен превоз од железница.

Градот Скопје може и треба да донесе заклучок на Совет (по потреба и во соработка со скопските општини) за задолжителен велосипедски паркинг за сите нови објекти. 

Имајќи предвид дека Програмата онака како што е поставена е целосно фокусирана на фасади и осветлување, треба да се преименува во Програма за енергетски ефикасни фасади и осветлување, а не за енергетска ефикасност на Градот бидејќи ги пропушта клучните области: урбанизам и сообраќај. 

Сите работи кои се наведени погоре не побаруваат посебни проекти и финансии (освен можеби Студијата за велосипедска мрежа за ГУП 2022-2032), туку само НОВИ ВРЕДНОСТИ кои треба да се вградат во регуларната работа на Градот и во тековните проекти, планови итн. 

Поради тоа, сметаме дека треба да се обработат темите урбанистичко и сообраќајно планирање во Програмата за енергетска ефикасност и понатака заклучоците да се користат како препораки во проектите/плановите на тие полиња кои ќе бидат задолжително користени од стручните служби и комисии кога даваат мислења по проекти/планови или спремаат плански и проектни програми поврзани со урбанизам и сообраќај.

Во самиот План за унапредување на велосипедскиот сообраќај 2019-2021 (https://skopje.gov.mk/media/4370/predlog-plan-za-unapreduvanje-na-velosipedski-soobrakaj-2019-2021.pdf) изгласан од Советот на Град Скопје во септември 2019 година стои следното „Од страна на Европските министри за транспорт на состанокот одржан 07.10.2015 година во Луксембург е донесена Декларација за возење на велосипед како начин за транспорт кој е пријателски за климата со која Европските министри и државните секретари за транспорт се обврзаа да го промовираат возењето велосипед како ефикасен начин на транспорт и како начин на транспорт кој е пријателски за климата. Согласно оваа декларација, Министрите и државните секретари за транспорт меѓу другото ќе ги поддржуваат иницијативите од регионалните, градските и локалните власти да го вклучат возењето велосипед во регионалните, градските и локалните проекти како ефикасен начин на транспорт и како активност за рекреација.“

Исто така, во неговите цели стои целта: „4. Намалување на уделот од сообраќајот во емисиите на CO2 за 10 % до 2021 година во однос на 2018 година“.

Што ја признава неговата ефикасност и таа треба да се вгради и во оваа Програма и План за енергетска ефикасност на Град Скопје. 

Дополнително, Европската Комисија подготви нова Директива за енергетски перформанс на згради (https://www.ecf.com/news-and-events/news/epbd-mandatory-bicycle-parking-all-new-and-renovated-buildings-will-make) која не ги третира само перформансите на фасадите и директната потрошувачка на енергија на објектите, туку и тоа дали зградите го поддржуваат енергетски најефикасниот превоз. Односно обврзува: за да се декларираат како енергетски ефикасни објектите да мора да обезбедат паркинг места за велосипеди по одредени нормативи. 

Read more »