Критична маса #89: Колку жртви се доволно?

Датум: среда, 23.02.2022
Почеток: 17:30, Плоштад Македонија
Крај: 18:30, Полициска станица, Пролет
----------------------------------
Facebook настан: линк
Рута: линк
Промотивни материјали: линк
----------------------------------

Постерот за КМ #89, дизајн: Теано Кардула

Поминаа скоро 20 дена како нашата безбедност како пешаци и велосипедисти е игнорирана од градоначалниците на Град Скопје и скопските општини. Никаков одговор!

Пред скоро 20 дена од нив побаравме да споделат информација на кој начин, во рамките на нивната надлежност, планираат да ја зголемат безбедноста на улиците за сите учесници во сообраќајот, а примарно за пешаците и велосипедистите. За жал, до моментот на објавување на настанот (петок, 18.02.2022), нема ниту еден повратен одговор од ниту еден од нив. Дали ова значи дека безбедноста на граѓаните не е високо на нивните приоритети, или можеби немаат никакви планови за донесување мерки за подобрување на состојбата на улиците или причината е нешто трето?

Познавате ли некој што настрадал во сообраќаен удар?
Како да дојдовме во ситуација кaде што секој од нас веќе познава некој кој смртно настрадал, кој има трајни телесни последици или долго време носел психолошки последици.
Ова создава атмосфера како да живееме во епидемија на сообраќајно насилство, во војна која се одвива на нашите улици, војна во која е нормално луѓе да бидат убивани и повредувани.
Не, не е нормално!
Не смееме тоа да го прифатиме!
Не е нормално човек да се плаши за детето кога е излезено надвор!

Не е нормално и покрај вакви приказни, политичарите уште да сонуваат за автоцентрични булевари, писти насред населени места, наместо хумани услови за немоторизираните учесници и смирено однесување на моторизираните учесници во сообраќајот. Не е нормално да ги сожалуваат оние кои паркираат по тротоари и да ги толерираат, наместо да ги заштитат оние кои гинат од нечие непочитување на правилата.
Институциите мора да стават акцент на превентива!

„Правењето на улиците побезбедни за луѓето е толку едноставно, што треба да биде казниво дело ако вашиот град не го прави тоа!“ Концептот Визија нула подразбира дека една човечка жртва во сообраќај е премногу. Колку жртви и одземени животи се потребни/доволни/премногу за нашите власти конечно да се заангажираат да направат промена?

Што нашите 10 скопски општини и Град Скопје планираат после црниот месец на сообраќајни удари и одземени животи?

Секој тешко повреден ранлив учесник во сообраќајот треба да го пали алармот на Град Скопје за предизајнирање на улицата/крстосницата.
Секој тип на сообраќаен удар со тешки последици треба да го пали алармот на МВР да се посвети на тие прекршоци кои носат последици и да се насочи кон сторителите, не жртвите.
Продолжувањето на оваа епидемија треба да го запали алармот и кај Обвинителстово и Судовите. Несериозното третирање на убиствата во сообраќајот праќа многу лоша порака за (не)почитување на правилата.
Законот за безбедност постои за да спречи убиства во сообраќајот. Непочитувањето на правилата при управување со 2-тонско возило може да доведе до убиство и така треба да се третира, не како обичен прекршок.

Од друга страна, концептот Визија нула подразбира дека една човечка жртва во сообраќај е премногу. 

Колку жртви и одземени животи се потребни за нашите власти конечно да се заангажираат да направат промена?

Работите мора да почнат да се менуваат!

----------------------------------

Ќе возиме по следнава рута:

<iframe src="https://www.google.com/maps/d/embed?mid=1UNwYjVjtX4VhKi1uFlnphvEYnvy5rom0&ehbc=2E312F" width="640" height="480"></iframe>


*Секој учесник вози на своја одговорност.

Read more »

Новогодишна Критична Маса #88: Милион желби, еден Велоград

Датум: среда, 29.12.2021
Почеток: 17:30, Плоштад Македонија
Крај: 18:30, Социјален центар Дуња
----------------------------------
Facebook настан: линк
Рута: линк
Промотивни материјали: линк
----------------------------------

Постер за КМ #88, дизајн: Коста Стаматовски

Последната среда од годината е резервирана за новогодишната Критична Маса. Да ја испратиме 2021 и да ја пречекаме 2022 онака како што ни е најудобно, на точак. :)

Во годинава која што беше неизвесна како и минатата, досега имавме две Критични Маси. Една роденденска која ја прославивме со првата Улица за луѓе и една летна на која баравме мерки против ноќните ѕверки и поставивме бел точак во спомен на Билаљ Љамалари. 

Крајот на годината е период во кој сите мечтаеме за подобро утре и во воздухот се чувствува надежта и вербата дека наредната година ќе ни донесе убави промени. Па така и ние си замислуваме едно подобро Скопје, одржливо, безбедно, хумано, во кое сите ќе можеме да дишиме чист воздух, да се движиме слободно и да се чувствуваме убаво во нашиот град. Ова се нашите желби за новата година.

Ние решивме да му ја олесниме работата на Дедо Мраз и направивме список со работите што треба да се направат за остварување на оваа визија.

Тоа се 10 чекори за кои не е потребна армија од џуџиња, туку волја за правење на работите на поинаков начин и менување на приоритетите.

1. Слободни тротоари и квалитетен јавен простор

2. Велосипедска мрежа

3. Визија нула и Зона 30

4. Паркинзи за велосипеди за секој нов објект и јавен простор

5. Субвенции за велосипеди и велосипедска опрема

6. Денови без автомобили / улици за луѓе

7. Процедури, стандарди, транспарентност, партиципативност

8. Систем за изнајмување велосипеди

9. Вардарска зелена магистрала

10. Промена на сообраќајниот систем на Скопје

Желбата останува само мечта ако не се каже гласно и ако не се работи на нејзино остварување. Затоа уште еднаш ги потсетуваме нашите нови градоначалници да ја проверат листата два пати! :)  Ние бевме многу добри. :) Педлавме неуморно, споделувавме позитивни примери од светот, укажувавме на грешки и пофалувавме квалитетни промени.

Во среда на 29-ти декември во 17:30ч се собираме на Плоштад Македонија, а завршуваме во Социјален центар Дуња на топол чај и вино. 

П.С. По желба украсете ги точаците.

П.П.С.  Ќе има и честитки со новогодишниот дизајн на крајот од рутата.

Read more »

Вонредна Критична маса #83: Одделно, а заедно. За простор за здравје!

Датум: среда, 29.04.2020

Рута: секој своја
Место: улиците на Скопје
Време: секој по свое, од 5:00 до 19:00
--------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк

Отворено писмо до надлежните “ПРОСТОР АНТИ КОРОНА“: линк  

 --------------------------------------------------------------------

Facebook event cover

Facebook cover 

Масовните собирања каква што е Критична маса, разбирливо, во периодов на пандемија не се дозволени.
Но возењето точак, не само што е дозволено, туку е и препорачано за одржување на имунитетот, расположението, здравјето.
(Точакот е и најдобра алтернатива за дел од корисниците на јавниот превоз за да ги избегнат гужвите, но и на автомобилите, за да направат нешто за своето здравје.)

Затоа, дојдовме до идеја оваа последна среда сепак да ја одбележиме така што ќе поттикнеме возење точак одделно, а сепак за заедничка цел:

- Оние кои одите на работа, отидете на точак.
- Пазарењето завршете го на точак.
- Дневната минимална физичка активност направете ја на точак.
- Кликнете attending на овој настан во знак на поддршка на нашите барања за #ПросторАнтиКорона испратени заедно со уште 41 организација до надлежните институции: http://natochak.blogspot.com/2020/04/blog-post.html

Потоа:
- Ако имате идеја, можете да ни испратите предлог за пешачки или велосипедски простор кој треба да се прошири или воведе кај што го нема.
Каде недостига простор за одржување дистанца? Кој е вашиот #ПросторАнтиКорона?
- Ако немате конкретен предлог, можете да ни испратите едноставна фотографија или видео од вашето возење во среда.

Ќе возиме ОДДЕЛНО, по различни рути, во различни делови од градот, во различни термини, но ќе креираме ЗАЕДНО поинаква Критична маса.
***
Пандемијата со Коронавирусот откри колкав простор од нашите градови сме им посветиле на автомобилите, за движење и паркирање, а сме оставиле трошки за пешачкиот и велосипедскиот сообраќај, поточно за просторот кој го помага здравјето.

Прераспределбата на уличниот простор може да се направи кон подобро, не е ракетна наука, туку е прашање на политичка волја. И оваа криза е огромен тест и огромна шанса. Многу градови сериозно го сфатија моментот и воведуваат привремени и/или проширени пешачки и велосипедски патеки на сметка на коловозот.

Дали во овој период, порадо би им го дале уличниот простор на ретките автомобили да ги надминуваат брзинските ограничувања и да предизвикуваат опасност по безбедноста? Или би им го дале на жителите на соседствата да пешачат и возат точак на дистанца што е од бенефит за своето и јавното здравје?
Изборот се чини логичен.

Тука ќе видиме дали во Скопје и останатите градови има согледување колку сообраќајот влијае на јавното здравје и колку надлежните реално се грижат за јавното здравје.

Да ја израмниме и автомобилската крива преку #ПросторАнтиКорона, возможно е и пожелно е.

Си мавкаме од дистанца во среда на скопските улици!

Ѕрн - ѕрн! 

*Секој вози одговорно, со грижа за себе и за другите

*На социјалните мрежи ги користиме хаштазите: #ПросторАнтиКорона и #ПросторЗаЗдравје

Read more »

Вонредна Критична Маса 82 - #ВелоградВоКонтејнер

Датум: среда, 27.11.2019
Почеток: 17:30, Плоштад Македонија
--------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк
Рута: линк
Промотивни материјали: линк
Пријава на инфраструктурен проблем: Локации на новите контејнери (30.10.2019): линк
Барање за дислокација на контејнерите од велосипедските патеки (6.11.2019): линк
Запознајте се подобро со проблемите преку ФБ албумот и други објави на социјалните медиуми.
 --------------------------------------------------------------------

постерот за КМ #82

На што спаднавме?
Да протестираме против поставување на контејнери на велосипедски патеки. Да се бавиме со работи кои мислевме дека не се воопшто прашање, да се бавиме со лекции кои мислевме дека се научени. Се сеќавате како патеките во 2014-та водеa право во билборди и сите се смеевме? Зошто се враќаме назад цели 5 години?

Треба да се бавиме со други работи.
- Да се продолжува патеката по кејот на Вардар на исток и запад и да се ослободи од коли и градби во строгиот центар
- Да се шири мрежата низ градот
- Да се градат велосипедски полигони за сообраќајно образование
- Да има задолжителен велосипедски паркинг во новите станбени објекти.
- Постоечките патеки веќе да се прошируваат и крстосниците да добијат целосно нов мултимодален, не-автоцентричен лик.
- Треба да добиеме автоматизиран систем за изнајмување велосипеди.
- Треба да можеме да ставиме велосипед на држачите на брзиот јавен превоз.
- Треба да има зелен бран за велосипеди и пешаци.

- Треба цел град каде нема велосипедска инфраструктура да се прогласи за Зона 30. 

-Треба да се одземаат ленти од автомобилите и да се враќа просторот на пешаците, велосипедите, зеленилото…

Треба повизионерски!
А не да се враќаме големи чекори назад со смешни импровизирани решенија!

На нашите коректни и логични прашања поврзани со локациите на контејнерите не беше одговорено после веќе 4 недели. Очекувавме барем одговор одоколу, но според молкот може да залучиме дека:

1. Не сакаат да се дознае кој човек/тело/сектор одлучиле за типот и локациите на контејнерите, бидејќи одлучиле несоодветни и нестручни лица или лица кои не сакаат да се носат со одговорност.
2. Локациите на контејнерите не се размислувани пред да се направи набавката. Како влезен критериум за избор на типот не се земани постоечките локации и услови на нив. Не е размислувано ни за нови локации, надвор од булеварите. Контејнерите се нарачани без да се води сметка како ќе влијаат на одвивањето на сообраќајот (пешачки и велосипедски).
Поставени се без елаборат за поставување на урбана опрема.
3. Не се почитувани стандардите за урбанистичко планирање и уредување на просторот. Уште помалку е направен напор за подобрување на тие стандарди.
4. Не се консултирани лица од Секторите за сообраќај, урбанизам, СВР Скопје, како ни Координативното тело за велосипедски сообраќај и луѓе кои работат на проектот “Скопје Велоград“.
5. Локациите каде се поставени и покрај сериозните реакции од јавноста, не се размислува во најскоро време да се променат, бидејќи би барало напор на планирање и координирање, чекор кој претходно бил прескокнат. Не се побарани измени на сообраќајни проекти од МВР.
Луѓето кои ги добиле контејнерите како „задача за справување“ направиле она што е во нивна можност, исцртале заобиколувања, се справиле ОТПОСЛЕ. Проблемот не е решен: па мора да се празнат од улица, ова е најлогичната позиција, ете имате заобиколување, зашто главниот проблем не начинот на справување отпосле (се снашле некако кутрите луѓе на кои им била тупната таа задача), главниот проблем е што не се планирало ОДНАПРЕД.

Ова се сериозни пропусти во работењето на една градска администрација. Иако проблемот делува банално во хаотичниот град, сметаме дека многу добро го илустрира еден од изворите на сите проблеми. На планирањето и анализите се гледа како на губење време и редовно се ЗАОБИКОЛУВААТ, а во меѓувреме од брзање да се покажат резултати на видик, само се претураат проблемите од едно на друго место.
Потребно е планирање ОДНАПРЕД, потребно е консултирање на засегнатите страни, потребно е да се мисли на се, со едно добро да не се уништува друго. Особено не сообраќајот кој си се заложил дека ќе го унапредуваш со ПЛАН.

Искрено, се надеваме дека е ова привремено решение и дека ваков непрофесионален пристап нема да се повтори. Се надеваме нема да има посериозни последици во меѓувреме како загрозување на животи, а штета во смисла на демотивирање на движењето пешки и со точак секако дека ќе има и за тоа некој треба да понесе одговорност.

Бараме доследно спроведување на заложбите за унапредување на велосипедскиот сообраќај.
И да се движиме напред, не чекор напред, чекор назад.
Град кој се стреми да биде вело-град не смее да си дозволи вакви импровизации.
Град кој се стреми да биде град за луѓе, не смее да си дозволи да ги третира патеките за пешаци и велосипеди како складиште за урбана опрема, туку треба да планира во своите планови посебен простор за неа, исто како што планира на пример за трафостаниците. Контејнерите се физички габаритни објекти кои зафаќаат голем простор. Недозволиво е да ги нема како локации во плановите.

Бараме сериозна ревизија на локациите за контејнерите и сериозно добри локации, поблиску до граѓаните, и не во нашите патеки на движење. Бараме градот да ги дислоцира новите контејнери од велосипедските и пешачките патеки.

Бараме да се вратиме на патеката за Скопје Велоград и да продолжиме со поголеми позитивни промени.
На таа патека нема место за пречки!
Она што треба да се фрли во контејнер е „Ми текна“ планирањето, а не концептот Скопје Велоград.

Затоа се чекаме на старо место, во старо време.
Земете ги светлата, ставете ги ѕвончињата и се гледаме последната среда од месецот.

Ќе возиме по оваа рута:

И попатно ќе застанеме да направиме протестна акција.

-----------------------------------

Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.

Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема. 

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 81 пат возеа масовно по скопските улици, на 81 различна тема поврзани со урбаниот велосипедизам.Во просторот меѓу 80-тата и 82-та Критична маса (освен роденденската 81-ва) возеа неформално, секоја последна среда во месецот, од иста почетна точка, но без тема и предвидена рута. Повеќе информации, тука.
Да ги освоиме и овој ноември улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца!

Приклучи се! Ангажирај се!

Може да нé има повеќе! Скопје може да стане подобар град!

-----------------------------------

Read more »

Критична маса #80: Се гледаме во 2019-та!

Датум: среда, 26.12.2018

Почеток: 17:30, Плоштад Македонија

Крај: дружење во Социјален Центар Дуња

--------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк
Рута: линк
Промотивни материјали: линк
--------------------------------------------------------------------

„Се гледаме во 2019-та“, со нови желби, нови предизвици, со повеќе луѓе на точак на улиците!

Постерот за КМ #80

Изминатите, безмалку 12 месеци, НаТочак освен што иницираше и организациски поддржа 11 критични маси и 12-та во најава, во април предложи измени на закони и правилници за урбанистичко планирање, ги координираше и промовираше Winter Bike To Work Day настаните во февруари, Детската критична маса со Ветерница во ноември, во мај организираше заедно со НУБ „Св. Климент Охридски“ изложба на 73 постери од Критична маса... НаТочак спроведе анкета за украдени точаци во месец февруари и објави поразителни резултати, анализираше билтени на МВР за судири во кои биле вклучени велосипедисти и прати допис до Министерството со барања. Реагираше соодветно за раскопани велопатеки, исечени дрвја и неодржувани гранки, несоодветно реконструирани улици, паркирани автомобили посебно доколку беа во сопственост на институции, сообраќајни судири, правевме велоинспекции на патеките, учествувавме активно со сугестии во изготвување на новиот Нацрт план за велосипедски сообраќај на Скопје кој допрва треба да се донесе. Баравме безбедни зони околу школите и вистински Ден без автомобили. НаТочак учествуваше во експеримент за комбинирање на железнички со велосипедски сообраќај во септември, а во март направи уште еден протестен експеримент со „жив штит“ од човечки столпчиња и прослави фиктивен Национален ден на немање безбедна патека при градба. Исто така, изминатата година првпат се појави иницијатива од страна на студенти за креирање платформа за регистрирање на велосипеди - Велорегистар. Но, за жал, на Средно Водно, повторно се вратија автомобилите и забраната беше укината и заменета со платен паркинг, а Скопје доби и статус на најзагаден град во Европа. 
Од една страна се ослободуваа некои патеки од паркирани возила, но други улици при реконструкцијата остануваа автоцентрични...

Од друга страна, во светот, истата оваа година, Централ Парк на Менхетн стана перманентно зона без автомобили, Париз забрани автомобили во четири зони во центарот, секоја прва недела во месецот. 3-ти јуни беше прогласен за Светски ден на точакот од страна на ООН!

Критична маса во Скопје започна пред шест и пол години како барање да нѐ видат и слушнат нас граѓаните кои го користиме точакот како превозно средство. Затоа излеговме на улица. И КМ успеа во тоа. Она што започна како протест против лошите услови за движење со точак низ градот, прерасна во глас за безбедноста на сите учесници во сообраќајот, во идеја и борба за ремоделирање на Скопје да стане поубав, плански град во кој ќе се донесуваат не брзи и неодржливи одлуки на долгогодишни проблеми, туку смислени, системски решенија за град каков што посакуваме сите, град за луѓе.

Изминатите шест и пол години, скопските велосипедисти извозеа 79 Критични маси, континуирано, без исклучок, секоја последна среда во месецот, без оглед на временските услови, општествени случувања, турбуленции, со цел да кажат што недостасува, да критикуваат и да предложуваат. Станувавме сѐ побројни, погласни и повидливи и Критична маса денес прерасна во движење кое многумина го знаат и поддржуваат, без разлика дали возат точак или не. Секој метар на новоизградена велосипедска патека, секој нов велосемафор, секое поставено столпче на тротоарите значеше една мала победа и некој велосипедист повеќе во велосемејството.

Критична маса имаше првична цел да го донесе на дневен ред велосипедскиот сообраќај. Прво и основно, да сфатат надлежните дека велосипеди не се само за спортување и рекреирање надвор од град на мала вешта група луѓе, туку пред сѐ, тип на сообраќај кој мора еднакво да се третира и за кој мора да обезбедат основни услови за да биде достапен за сите граѓани внатре во градот...(за овие почетоци имаме многу анегдоти, но во друга прилика)

Можеме да кажеме дека во овој момент велосипедскиот сообраќај е валидиран како таков од институциите и започнат е процес на обезбедување минимални услови, но конечната цел за безбеден и удобен вело-пријателски град се остварува со мноогу споро темпо. Поради тоа, НаТочак во наредната година ќе ги фокусира силите на посериозно учество во политиките кои ги носат сите релевантни институции за велосипедската инфраструктура, градењето и планирањето, безбедноста во сообраќајот, вклучувајќи ги и силите кои досега беа резервирани за организациски поддршка на Критична маса. НаТочак ќе критикува, ќе прави притисок, ќе инсистира, ќе предлага и нуди решенија за градот што побрзо, без одложувања да стане Скопје Велоград.

Иако НаТочак вложи организациски капацитети секојa Критична маса да биде специјално осмислена со важни и актуелни теми, со пропратни акции, дописи во контекст на темата, со соодветни дизајни и истражувања кои ја проследуваа, сепак Критична маса не е НаТочак. Критична маса отсекогаш била и останува на сите велосипедисти кои изминатите години давале поддршка на настанот преку присуство, преку дизајн, смислување рути, промоција на настанот, лепење постери и делење чај, на сите кои се грижеле возењето и сѐ околу него да помине во најдобар ред, сите кои возат велосипед секојдневно или барем еднаш се качиле на него. 
Поради тоа, последна среда од месецот, 17:30, Плоштад Македонија, нека остане како термин за вело-средби, сѐ додека има ентузијасти кои сакаат да се среќаваат во таков облик и да возат заедно низ улиците. Единствената промена ќе биде што од јануари, поради горенаведените причини, НаТочак нема редовно секој месец да биде организациска поддршка. 

Во меѓувреме, ве повикуваме да бидеме критична маса секој ден со тоа што ќе бидеме помасовни низ скопските улици. Да видат сите дека нѐ има. Дека ги користиме велосипедските патеки за кои сите заедно се боревме, но и да покажеме дека ни требаат нови и поквалитетни! Дека ни требаат безбедни вело паркинзи и современ систем за изнајмување велосипеди. Да пишуваме, да бараме, да продолжиме да бидеме гласни.
Заедно, ние и вие, да бидеме критична маса секој ден, секој до својата работа, факултет, кафуле, театар, до својата општина... секаде каде што одиме, да нѐ има што повеќе. Тоа беше и ќе биде вистинската критична маса која ќе го промени градот.
***
Оваа година, единаесет пати ѕвоневме заедно по скопските булевари, улици, раскрсници. Повикувавме на измени и дополнувања на законите, мултимодален транспорт, повикувавме на одговорност за безбедноста на велосипедистите, информиравме и едуциравме. Дванаесет дизајнери ни помогнаа со нивниот визуелен израз да ги пренесеме пораките кои беа во фокус на Критична маса последните 12 месеци и со нивните дела ја збогатија колекцијата со одлични постери: Сергеј Пулиос, Александра Филипоска, Димитар Ристовски, Преплет, Марко Манев, Бисера Михајловска, Ивана Јовановска, Милан Тасевски, Александар Бојковски, Лазе Трипков, Ана Здравкова и еден дизајнер кој сакаше да остане анонимен. Голема благодарност до нив.

Да ја испратиме 2018-та во среда, во 17.30 часот од Плоштад Македонија, со 12-тото возење на Критична маса оваа година и 80-тото јубилејно откако започнавме во Скопје и да прославиме после возењето со заедничко дружење во СЦ Дуња со греено вино и чај, да си посакаме убави желби во 2019-та година, но и да најавиме нови, интензивни борби, на нови фронтови. 

Се гледаме во среда, на точак!

Бидејќи е последна Критична маса од ваков тип во низа, ќе испробаме нешто ново, ќе возиме по слободна рута, онака како што возат во многу градови во светот. Веќе го имаме испробано концептот за една друга Нова година, но сега ќе пробаме пак.
Знаеме само почеток и крај, рутата ја креираме на лице место.



Не заборавајте да ги украсите точаците. 

Ѕрн–ѕрн!

Read more »

Критична маса #78: Автоцентризмот не е мртов

Датум: среда, 31.10.2018
Почеток: 17:30, Плоштад Македонија
--------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк
Рута: линк
Промотивни материјали: линк
--------------------------------------------------------------------
Низ која перспектива го гледаме, креираме, користиме градот?
Низ перспективата на луѓето или автомобилите?

И покрај наталожените проблеми со: метежот, загадувањето на воздухот, бучавата, небезбедноста во сообраќајот, зависноста од автомобилите, недоволната физичка активност, немањето на независна мобилност кај ранливите категории граѓани (деца, возрасни лица, лица со пречки во движењето, категории на граѓани кои не поседуваат автомобил), и покрај преплавеноста на градот со автомобили и нападот на јавните простори, и покрај претвореноста на градот во сеопшт паркинг, на булеварите во автопати, на маалските улици во складишта за коли, и покрај неразвиениот јавен превоз, неразвиената мрежа на велосипедски патеки и пешачки зони, сепак, во политиките на Градот и општините - автомобилот е сè уште приоритет, врвот на сообраќајната пирамида. 
За жал, АВТОЦЕНТРИЗМОТ НЕ Е МРТОВ.

постерот за КМ 78  

Со оваа Критична маса ќе посочиме некои конкретни автоцентрични практики кои ги гледаме низ градот, ќе ја истакнеме потребата од промена на визијата на Скопје во поглед на сообраќајот и ќе побараме нова градска визија за сообраќајот. --------------------------------------------------------------------

Некои примери каде е согледлива автоцентричната перспектива на планерите и донесувачите на одлуки. Слободно дополнете.

• На што се мисли кога велат дека ќе ги чистат улицата? Дека ќе го чистат предимно коловозот, па дури откако ќе завршат со него можеби ќе почнат со тротоарите...Што е за нас поимот улица? Само местото каде се движат автомобили?
• Што значи кога велат дека ќе ја реконструираат улицата? Дека само ќе сменат асфалт на коловозот, а ќе го остават распаднат тротоарот? Дека ќе го задржат истото решение со 3 ленти за автомобили со 3.5m автопатска широчина кои поттикнуваат големи брзини или ќе ја предизајнираат улицата, ќе ги стеснат лентите и со тоа ќе ја направат побезбедна за сите, а ќе се ослободи и простор за пошироки пешачки и велосипедски патеки. Нели РЕ-конструираме?
• Што значи кога велат дека ќе креираат нов булевар? Ќе постават максимален број ленти за возила со средишно зеленило од корист за возилата и ќе остават трошки за пешаци и велосипеди без зеленило каде што најмногу е потребно?
• Што значи кога зборуваат за проточност на сообраќајот? Дали мислат на зголемување на брзината на возилата, а истовремено ги држат заглавени автобусите со по 100 луѓе во колоните возила со по 1 човек и покрај потребата, не им обезбедуваат ни една лента. Дали мислат на совршено мазен асфалт за возилата без милиметар висински разлики, а премините од пешачките и велосипедските патеки ги прават со високи рабници со тоа отежнувајќи ја проточноста на еден друг сообраќај? Дали мислат на издвојување на посебни ленти за вртење лево, за право, за вртење десно на возила и на улици од ранг за кој не е потребно тоа, а не им текнува да ги издвојат пешаците и велосипедите во посебни “ленти“ околу автобуските постојки или на местата каде се чека семафор, пред пешачките премини, доведувајќи ги во постојани конфликти и непријатни ситуации.
• Што значи кога велат дека ќе прават нови поврзувања на градот? Дека ќе го поврземе градот само за оние помалку од половина граѓани со лични возила, со големи скапи мостови со широки ленти кои ќе овозможуваат големи брзини и бучава, кои како брзи реки ги раздвојуваат соседствата? А човекот во таа приказна го нема. Зошто не се посвети еднакво внимание и средства за поврзувања ЗА ЛУЃЕ? За мостови со задолжителни пешачки и велосипедски патеки, за пешачко велосипедски мостови кои ќе имаат смисла и ќе бидат по текот на силни и брзи пешачко-велосипедски поврзувања? Патем, пешачките и велосипедските патеки не ги раздвојуваат, туку ги поврзуваат заедниците и ќе бидат вистинско поврзување на градот, на повеќе нивоа.
• Како ги фотографираат реконструираните улици? Дали од позиција на автомобилот или од позиција на човекот? Кога градските власти се фалат со реконструкции на булевари, фотографирани се автомобилските ленти или пешачките и велосипедските патеки? Што сугерираат тие слики? Исправени широки ленти за коли со ветување за брзина или безбеден градски амбиент пријатен за луѓе со ветување за квалитетен живот?
• Што значи кога велат дека го решаваат хаосот во населбите? Дали поплочуваат тревни површини за паркинзи и претвораат пешачки патеки во места за паркирање, намалуваат безбедност на пешаците со позиционирање на паркингот од внатрешна страна на пешачката патека или пак наоѓаат механизми за луѓето да ги користат своите гаражи, а оние кои немаат да платат за користење на соодветно проектиран јавен простор? Со што автомобилите заслужиле бесплатно обезбедување на јавен простор, а децата не го заслужиле за одење на школо и независно и безбедно движење? Како е ова решавање, а не продолжување на хаосот?
• Што се мери во Центарот за управување и контрола на сообраќајот? Како се оптимизира сообраќајот? Земени ли се предвид пешаците и велосипедистите при програмирањето на семафори како фактор? Зошто се само возилата?
• Што сметаме под поимот метеж? Само кога куп метални кутии со по 1 човек внатре се нагомилани по улиците? Зошто не сметаме за метеж кога куп луѓе ќе се насоберат на семафор чекајќи со минути да се отвори за пешаци? Зошто не сметаме за метеж кога нема доволно автобуски линии и автобусите се преполни и внатре не се дише?
• Како го решаваме метежот од премногу автомобили? Со креирање на нови улици, нови ленти, нови можности за движење со автомобил и со тоа поттикнување на поголем број луѓе да го користат автомобилот и за поголем број патувања? Или со креирање на нови можности за јавниот, велосипедскиот, пешачкиот сообраќај и поттикнување на повеќе луѓе нив да ги користат, место автомобилот?
• Низ која перспектива го гледаме Градот? Низ која перспектива сонуваме? Кои се нашите вредности?

Од она што го гледаме на улиците на Скопје (со мали исклучоци кои се основа за некаква надеж за подобро), за жал, уште доминираат конзервативните вредности во транспортните политики кои во фокус го ставаат автомобилот. За голема жал на сите нас, на безбедноста, на здравјето, на квалитетот на живот, АВТОЦЕНТРИЗМОТ НЕ Е МРТОВ. --------------------------------------------------------------------

Скопје заслужува современа визија за сообраќајот, визија за поинаква модална распределба, визија за одржлив транспорт, визија за зелен град, за поголемо учество на јавниот, велосипедскиот и пешачкиот сообраќај во вкупниот, а помала на автомобилот. Визија која ќе предвиди ефикасен јавен превоз со висок капацитет (bus rapid transit или трамвај), која ќе ја прошири велосипедската мрежа низ целиот град, која ќе даде предност на пешаците како врв на транспортната пирамида, која ќе тежнее кон нула жртви во сообраќајот (Vision Zero) и ќе ја гарантира безбедноста преку физички мерки, стеснување на коловозни ленти, смирување на сообраќај со подигнувања... 

Мораме да признаеме дека има некакви проекти во позитивна насока: изградба и реновирање на велосипедски патеки, ослободување на дел од пешачките и велосипедските патеки од паркирани возила, но тие се само на градско, а не и општинско ниво, и се во недоволен обем за да влијаат на големата слика. Големата слика во сообраќајните и урбаните политики на Скопје е сè уште конзервативна, базирана на концептите од 70-тите, од т.н. транспортно темно доба. 

Живееме во ново време, сознанијата се нови, предизвиците се нови, појавени се нови проблеми кои претходно не биле предвидени со ветувањето за “слободата“ на автоцентричното планирање. Покрај набројаните проблеми (со метежот, загадувањето, здравјето, безбедноста, независната мобилност) се соочуваме и со предизвикот климатски промени кон кои огромно влијание има транспортот. 

Автомобилот во некои случаи е корисна алатка, но просторот во градот е ограничен и последиците од неговото привилегирање како превозно средство се големи. Затоа не смееме да планираме така што и најкратките и најдолгите патувања ќе се најбрзи со автомобил и со тоа да поттикнуваме прекумерно користење. Треба да планираме за негово рационално користење, кратките патувања до 5 km да ги направиме побрзи и попријатни пешки и со точак, а долгите побрзи и попријатни со јавен превоз. 

Треба да планираме за град за луѓе, а не за автомобили.

Живееме во ново време и вредностите треба да ни се прогресивни. Да учиме од позитивните примери во светот, да креираме нови концепти.
Новите проблеми не се решаваат со стари решенија.

Со оваа Критична маса #78 ќе повикаме и на усогласена визија за одржлив транспорт на Град Скопје со општините и заедничко работење кон истата цел: за мултимодално планирање и за крај на автоцентризмот.

Се гледаме во среда и возиме по следнава рута:

--------------------------------------------------------------------

Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.

Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема. 

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 77 пати возеа масовно по скопските улици, на 77 различни теми поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 78-ми пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца!

Приклучи се! Ангажирај се!

Може да нé има повеќе! Скопје може да стане подобар град!

--------------------------------------------------------------------

Read more »