Критична маса #38: Саглам паркинг, раат кафе!

Датум: среда, 24.06.2015
Почеток: 19:00 (летно сметање на КМ), Парк на Франкофонијата
Крај: пред Кинотека

---------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк
Промотивни материјали: линк
Рута: линк
---------------------------------------------------------------------
Закон за паркинг за велосипеди: линк
Велосипедски приказни: линк
Албум со паркинзи за точаци во Скопје: линк
---------------------------------------------------------------------

постерот за КМ #38

Ние, кои возиме точак во градов, често се соочуваме со вакви приказни. 

Кога конечно некако ќе успееме да стигнеме до нашата посакувана дестинација речиси секогаш се среќаваме со проблемот: „Каде ли сега да паркирам?“. Паркинзи за велосипеди скоро и да нема, а онаму каде што ги има се несоодветни... Затоа сме приморани постојано да се снаоѓаме и да импровизираме. Дрвја, огради, сообраќајни знаци, бандери... сето ова ни служи како паркинг. Можноста да паркираме секаде е и голема предност, но често, паркирајќи си го велосипедот на тој начин, и самите им пречиме на останатите. Така, понекогаш нам ни се лутат пешаците бидејќи им го блокираме патот.

Порано паркинзите за велосипеди стандардно се изработувале така што за нив можете да врзете само едно тркало. Токму вакви се најголемиот дел од паркинзите во Скопје (оние малку кои сепак постојат). Нивниот дизајн е непрактичен. Точаците врзани за нив се небезбедни, а да не говориме за тоа дека често настануваат и оштетувања на тркалата. Плус мора да се наведнете, што не е секогаш пријатно. Самото заклучување на точакот на нив е тешко, често едвај дофатно, ако се наместени покрај ѕид и посебно навечер. Прописните паркинзи треба да се високи, а велосипедот да се врзува за рамката. Само го потпирате, без клекнување, го врзувате за рамот и чао. Многу полесно за користење. Денешните тркала се вадат со еден потег за помалку од минута и затоа врзувањето за рамот е многу побезбедно.

Точакот веќе на многумина ни е основно превозно средство. Со него одиме на работа, на кафе, да пазаруваме, на натпревар, во музеј... Затоа е исклучително важно да постојат соодветни места каде што ќе можеме да го оставиме и да не се грижиме за неговата безбедност. Токму јавните институции треба да го предводат овој процес. Министерствата, театрите, музеите треба да покажат дека се отворени за велосипедистите и дека сакаат поубав и почист град. Нивниот позитивен пример несомнено ќе го следат и приватните компании. Кафулињата, рестораните, продавниците и трговските центри ќе добијат многу доколку имаат саглам паркинзи за велосипеди. Нивните посетители и муштерии ќе бидат среќни и поопуштeни и ќе го разнесат добриот глас наоколу. Со насмевка ќе го испијат најубавото кафе во животот под сенката на скопските липи кои мирисаат прекрасно во јуни...

несаглам VS. саглам паркинг

Од август, минатата година, сите јавни институции законски се обврзани да обезбедат паркинг за велосипеди. За оние кои што допрва ќе се градат, обезбедувањето на простор за велосипеди ќе биде услов да добијат дозвола за градба,  а оние кои се веќе изградени, имаат рок до 1.08.2015 да обезбедат. Повеќе за Законот прочитајте тука.

Нашето искуство низ градов ни кажува дека не сите јавни институции ја имаат исполнето таа обврска.
Со оваа Критична маса сакаме да ги потсетиме да го направат тоа, но не само да го направат „реда ради“, туку да обезбедат и: 

-безбедна локација под визуелна контрола (визуелната контрола може да се обезбеди со: чувар, камера или едноставно прометно место каде поминуваат многу минувачи, а не некое затскриено)

-пристапна локација за тркала (да нема скали и физички пречки до местото каде треба да се однесе точакот)

-лесна забележливост (видливост) на паркингот од страната од каде што најчесто пристапуваат луѓето 

-локација во близина на влезот од објектот. Колку помало е растојанието од паркингот до влезот, толку е поголема веројатноста луѓето кои што го посетуваат објектот да доаѓаат на точак или пак луѓето кои веќе се на точак, да застанат токму кај вашиот објект

-осветлена локација и по можност заштитена од атмосферски влијанија

-држачи за велосипеди кои ќе бидат изработени од цврст материјал, заштитен од оштетување, добро прицврстени за подлогата 

-држачи кои ќе овозможат врзување на велосипедот за што повеќе точки (рам, предно и задно тркало, седиште), но најважно од сè, за рамот

-визуелната препознатливост и интересниот дизајн се предност

Погледнете некои од паркинзите за точаци во Скопје и нашите оцени на некои од споменатите аспекти во следниот албум.

Законот сè уште не предвидува ваква обврска за објектите за домување и за објектите со комерцијално-деловна намена, но додека не се донесе таква обврска во некој следен чекор, очекуваме дека тие ќе ги обезбедат паркинзите за велосипеди на своја иницијатива. Објектите за повеќесемејно домување (станбените згради) на иницијатива на жителите, компаниите на иницијатива на вработените, а угостителските, трговски и слични објекти на иницијатива на менаџерите за да покажат дека кај нив се добредојдени луѓето кои се превезуваат на точак. Можеби не можат директно да влијаат на инфраструктурата за движење, но со инфраструктурата за паркирање можат да пратат силна порака како вело-пријателска дестинација!

За повеќе места каде сме добредојдени и на точак!

За повеќе саглам паркинзи за точаци!
Саглам паркинг за раат завршена работа, раат шопинг, раат кафе..
Повеќе паркинзи, поголем поттик за повеќе точаци по улиците.
Повеќе точаци за почисто, поведро, поздраво, поопуштено, по-раат Скопје.

Оваа 38-ма последна среда возиме со таа порака.
Бидете во 19:00 во Паркот на Франкофонијата.
Ја возиме раат Критична маса #38 по следнава рута:

Ѕрн ѕрн! 

*** Секој учесник вози на своја одговорност. 
--------------------------------------------------------------
Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.
Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема.

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 37 пати возеа масовно по скопските улици, на 37 различни теми поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 38-ми пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца! Приклучи се! Ангажирај се! Може да нé има повеќе! И Скопје може да стане подобар град!
--------------------------------------------------------------

Read more »

Промотивни материјали КМ #38: Саглам паркинг - раат кафе!

[дизајн: Вања Штркова]

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за  Критична маса #38. А на Вања Штркова ѝ благодариме за раат дизајнот и раат комуникацијата :)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ 

• постери

-Постер (А3, во боја) верзија за печатење: линк (pdf)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ

• постер

• банери

300x250

300x250 

500x500

500x500

500x500

980x100

980x100

980x100

990x80

990x80

Facebook cover

Twitter cover

Read more »

Паркирајќи го точакот. Неколку слики од велосипедското секојдневие.

Слика 1

Прекрасен јунски ден. Времето е сончево и дувка пријатно летно ветре. Додека возиш велосипед го вдишуваш мирисот на тукушто расцветаните липи. Одиш на закажаното кафе со пријателите, но некако не ти се брза и сакаш да уживаш во вртењето на педалите. Конечно стигнуваш пред кафулето. Друштвото е веќе собрано и сите се убаво расположени. Им мавнуваш за поздрав и им довикуваш дека веднаш ќе им се придружиш. „Само да го заврзам точакот“, им велиш. Но гледај беља, пред кафулето воопшто нема паркинг за велосипеди. Почнуваш да се туфкаш и да разгледуваш наоколу. Мора да најдеш некое соодветно место каде што би го врзал точакот. Пробуваш да го врзеш за блиската канделабра, но широка е, ланецот ти е краток. Се врткаш уште неколку минути слушајќи го веселиот џагор од кафулето. Во меѓувреме твоето друштво прекрасно си поминува, а ти го пропушташ сето тоа. Пробуваш да го заврзеш точакот за едно дрво отспротива, но повторно не ти успева. Веќе си нервозен бидејќи поминале петнаесетина минути и кафето веќе се изладило. Мораш да го избуткаш едно педесетина метри оттаму и да го заврзеш на еден сообраќаен знак. Со видно расипано расположение конечно седнуваш во кафулето и сркнуваш од ладното еспресо. Веќе ниту смеата на твоите пријатели не може да те развесели...

Слика 2

Денес те чека важна работа. Мора да извадиш цел куп документи и потврди од Министерството. Знаеш дека пред тебе е долг ден. Ќе изгубиш многу време пред шалтерите, но не е важно, битно да завршиш работа. Зеде дури и слободен ден од работа. Сега иташ на својот велосипед среќен што така ќе го избегнеш сообраќајниот метеж. Времето е многу топло, но барем тебе ти е пријатно додека другите се варат во своите автомобили. Стигнуваш пред Министерството. Има некаков паркинг за велосипеди, но не е соодветен: на него можеш да врзеш единствено едно тркало. Неволја, си помислуваш, точакот ми е нов, го купив пред неколку недели и воопшто не беше евтин. Не е безбедно да го оставам врзан само за тркалото, си велиш. Но работата мора да се заврши. Потоа воопшто не се изненадуваш кога службеничката на шалтерот во лице ти ги фрла документите и те праќа на друг шалтер, бидејќи умот ти е кај точакот. Не ни трепнуваш кога нејзината колешка со викање ти вели дека ти фалат уште неколку изводи зашто ти во тој момент се прашуваш дали ќе треба пеш да се враќаш дома. На крајот дури чувствуваш среќа и олеснување кога нивната шефица ти соопштува дека не можеш да завршиш работа и дека треба да се вратиш за три недели. Се стрчуваш низ долгите ходници на Министерството кон излезот и „паркингот“...

Слика 3

Излегуваш од салата по натпреварот. Лут си, но тоа не е чудно: твојот тим загуби. Кога доаѓаше го врза точакот за оградата пред салата, исто како и стотина други луѓе бидејќи, едноставно, немаше каде на друго место. Но сега гледаш дека врз твојот точак има врзано друг и ти не можеш да го извлечеш својот и да си појдеш дома. Заробен си додека не дојде неговиот сопственик. Твојата лутина уште повеќе се зголемува. Нервозно се вртиш наоколу додека останатите навивачи си ги земаат точаците и си одат. На крајот остануваат само твојот и натрапникот. Од лутина ти врие во главата. На секои десет секунди погледнуваш во часовникот. Сите веќе си заминаа. Почна да помислуваш да го оставиш точакот и да си заминеш. Одеднаш здогледуваш еден човек кој се приближува кон тебе. Тој се движи бавно, со безгрижен чекор. Рацете му се во џебовите додека си ја свирка мелодијата која највеќе ја мразиш. На себе има маица од противничкиот тим...

---

Кога конечно некако ќе успееме да стигнеме до нашата посакувана дестинација речиси секогаш се среќаваме со проблемот: „Каде ли сега да паркирам?“. Паркинзи за велосипеди скоро и да нема, а онаму каде што ги има се несоодветни... Затоа сме приморани постојано да се снаоѓаме и да импровизираме. Дрвја, огради, сообраќајни знаци, бандери... сето ова ни служи како паркинг. Можноста да паркираме секаде е и предност, но често, паркирајќи си го велосипедот на тој начин, и самите им пречиме на останатите. Така, нам ни се лутат пешаците бидејќи им го блокираме патот.

Порано паркинзите за велосипеди стандардно се изработувале така што за нив да можете да врзете само едно тркало. Токму вакви се најголемиот дел од паркинзите во Скопје (оние малку кои сепак постојат). Нивниот дизајн е непрактичен. Точаците врзани за нив се небезбедни, а да не говориме за тоа дека често настануваат и оштетувања на тркалата. Плус мора да се наведнете, што не е секогаш пријатно. Самото заклучување на точакот на нив е тешко, често едвај дофатно, ако се наместени покрај ѕид и посебно навечер. Прописните паркинзи треба да се високи, а велосипедот да се врзува за рамката. Само го потпирате, без клекнување, го врзувате за рамот и чао. Многу полесно за користење. Денешните тркала се вадат со еден потег за помалку од минута и затоа врзувањето за рамот е многу побезбедно.

Точакот веќе на многумина ни е основно превозно средство. Со него одиме на работа, на кафе, да пазаруваме, на натпревар, во музеј... Затоа е исклучително важно да постојат соодветни места каде што ќе можеме да го оставиме и да не се грижиме за неговата безбедност. Токму јавните институции треба да го предводат овој процес. Министерствата, театрите, музеите треба да покажат дека се отворени за велосипедистите и дека сакаат поубав и почист град. Нивниот позитивен пример несомнено ќе го следат и приватните компании. Кафулињата, рестораните, продавниците и трговските центри ќе добијат многу доколку имаат саглам паркинзи за велосипеди. Нивните посетители и муштерии ќе бидат среќни и поопуштeни и ќе го разнесат добриот глас наоколу. Со насмевка ќе го испијат најубавото кафе во животот под сенката на скопските липи кои мирисаат прекрасно во јуни...

Критична маса #38: Саглам паркинг - раат кафе

Read more »

Задолжителни паркинг места за велосипеди кај објектите со јавна намена

Според измените на Законот за градeње од август 2014-тата (Службен весник на РМ, бр. 115) јавните објекти од тогаш па наваму се обврзани да обезбедат паркинг места за велосипеди.
Обврската се однесува за објекти кои допрва ќе се градат, а оние кои веќе се изградени, а немаат паркинг места за велосипеди, имаат рок од една година да обезбедат (т.е. до 1.08.2015).

Ја поздравуваме оваа позитивна законска измена.

Следен чекор во однос на паркинзите за велосипеди кој го очекуваме е истата обврска да се однесува и за објектите за домување и за објектите со комерцијално-деловна намена. И велосипедот е превозно средство и треба да има можност за негово безбедно паркирање на секоја дестинација.

Меѓутоа, во Законот не е споменато дали и како се регулира бројот и типот на паркинг-местата за велосипеди, дали е тоа оставено на проценка на проектантот или ќе биде регулирано со подзаконски акт.
Врз основа на Законот за пристап до информации, НаТочак испрати барање до Министерството за транспорт и врски во кое поставува прашање за тоа дали и како е регулиран бројот и типот на паркинг места за велосипеди.
Ќе ги објавиме информациите штом добиеме одговор.

Кои објекти се со јавна намена?

Според она што ние го најдовме како информација, сите овие:

Класа на намена В – јавни институции
-    В1 - образование и наука во кои спаѓаат сите видови основно, средно и високо образование, континуирано и дополнително образование, како и сите видови научни институции.
-    В2 - здравство и социјална заштита со сите видови клиники, амбуланти, клинички центри, болници, здравствени домови, лечилишта и сл. како и сите видови на социјални установи и детски градинки.
-    В3 - култура со сите видови дејности кои се одвиваат во специјални градби како што се театри, кино сали, музеи, галерии, кинотеки, домови на културата, филхармонии, опери и сл.
-   В4 - државни институции во кои спаѓаат сите органи на извршната, судската и законодавната власт, државни институции, заводи, агенции и дирекции, како и органи на локалната самоуправа.
-   В5 - верски институции во кои спаѓаат цркви, џамии, синагоги, манастири, текиња и сл.

Измените во Законот за градење ги има на следниов линк, а подолу се извадоците кои се однесуваат на паркинг просторот за велосипеди.

10. Простор за велосипеди

Член 11-б

Градба со јавна намена треба да биде проектирана и изведена така што ќе има обезбедено паркинг простор за велосипеди во функција на објектот. 

Член 13

Сопствениците на изградените објекти со јавна намена се должни да обезбедат паркинг простор за велосипеди во функција на објектот со јавна намена, во рок од една година од денот на влегувањето во сила на овој закон.

Член 131-б

(1) Градежен инспектор, односно овластен градежен инспектор е должен да изврши
инспекциски надзор и да утврди дали сопствениците на објекти со јавна намена имаат
обезбедено паркинг простор за велосипеди.
(2) Доколку при вршењето на инспекцискиот надзор градежниот инспектор, односно
овластениот градежен инспектор утврди дека сопствениците на објекти со јавна намена немаат обезбедено паркинг простор за велосипеди, истиот е должен да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка пред надлежен суд.

----------------------------------------------

Од август 2015-та не би требало да има објект со јавна намена каде нема да можеме да паркираме велосипед.

Се радуваме дека ќе добиеме повеќе паркинзи за велосипеди низ Скопје (и општо, Македонија), но апелираме дека штом веќе се прават, треба да се направат добро.

Се надеваме дека во наредниве месеци (има уште многу малку време до 1-ви август!) ќе бидат поставени убаво дизајнирани и пред сè фунционални паркинзи за точаци пред јавните институции. После август сигурно ќе провериме која институција поставила и какви.
Македонија има супер дизајнери кои може да дизајнираат customized паркинзи за објектите, но исто така, секогаш може да се искористи добриот П (Шефилд) држач и неговите модификации. Не е ништо комплицирано. Може да се изработат во било која металска работилница.


Класичен П држач - Sheffield rack

држач во облик на полукруг,
 но со иста функционалност како класичниот П држач

држач во облик на штикла (дизајн: David Byrne, New York)
но со иста функционалност како класичниот П држач

Велосипедистите преферираат држачи кои ќе го држат стабилно велосипедот и за кои можат да го врзат рамот, зашто тркалата од најголем број велосипеди се вадат со еден потег и таквото врзување не е безбедно. Идеално би било кога држачот ќе обезбеди врзување и на рамот и на тркалата, како што тоа го обезбедува П држачот.


П држачот нуди многу опции за заклучување: за рам, за двете тркала, за седиште...

Покрај неопходноста од добри држачи (по облик, начин на врзување, цврст материјал од кој се изработени, заштитени од оштетување) и нивната добра прицврстеност во тлото, постојат и други услови кои треба да ги задоволи локацијата за да се смета паркингот за велосипеди за добар:

-локацијата треба да е лесно пристапна за тркала (да нема скали и физички пречки, да нема можност да се паркираат возила кои ќе го блокираат патот до местото каде треба да се однесе точакот)
-локацијата треба да биде под визуелна контрола (тоа може да биде: чувар, камера или едноставно прометно место каде поминуваат многу минувачи, а не некое затскриено)

-локацијата на паркингот треба да биде лесна забележлива (видлива) од страната од каде што најчесто пристапуваат луѓето 

-локација треба да биде во близина на влезот од објектот. Колку помало е растојанието од паркингот до влезот, толку е поголема веројатноста луѓето кои што го посетуваат објектот да доаѓаат на точак или пак луѓето кои веќе се на точак да застанат токму кај вашиот објект

-локацијата треба да биде осветлена и по можност заштитена од атмосферски влијанија.

Погледнете го албумот со избор на повеќе или помалку добри паркинзи од Скопје кој го направивме минатата година и нашите оценки на некои од споменатите аспекти.
Албумот е отворен за дополнување.

пример за функционални држачи од Скопје (Општина Центар)

Критична маса со тема: Саглам паркинг - раат кафе

Read more »