Обраќање од НаТочак организации до политички партии 2020

• Обраќање од НаТочак организации до политички партии 2020: линк (.pdf); линк (блог-пост)
• Црвени велолинии 2020 - 9 клучни барања од НаТочак организации до политички партии: линк (.pdf); линк (блог-пост)
• Известување до медиуми: линк (блог-пост)

------------------------------------------------

Почитувани претставници на политичките партии,

Ви се обраќаме во името на 7 граѓански велосипедски организации од 7 градови со барање за вклучување на визија и стратегија за унапредување на велосипедскиот сообраќај во политичката програма со која ќе настапите на Парламентарните избори 2020, а со што ќе адресирате повеќе проблеми со кои се соочуваме на државно ниво (загадување, здравје, безбедност, климатски промени, квалитетна средина за живеење). 
По тој повод, до Вас испраќаме 9 клучни барања* кои интензивно ги комунициравме во јавноста последниот месец под мотото “ЦРВЕНИ ВЕЛОЛИНИИ 2020“ кои сметаме дека е исклучително важно да бидат вметнати во Вашата програма како ветување и обврзување за искрени, сериозни и посветени заложби за подобрување на ова поле: (*Барањата се разработени и илустрирани во дополнителниот документ) 


1. ДОНЕСУВАЊЕ ПРАВИЛНИК ЗА ПРОЕКТИРАЊЕ И ИЗГРАДБА НА ВЕЛОСИПЕДСКА ИНФРАСТРУКТУРА  

Стандарди за велосипедска инфрастуктура на кои ќе може да се повикаат сите општини (во моментот постојат само за автомобили, но не и за велосипеди), стандарди кои ќе создадат безбедни, одржливи и мултимодални улици за 21-ви век, без импровизации.

2. ВЕЛОСИПЕДСКИ ПАТЕКИ ЗА СИТЕ ПОГОЛЕМИ НАСЕЛЕНИ МЕСТА И НАЦИОНАЛЕН ФОНД ЗА ПОДДРШКА 

Секое поголемо населено место мора да има план за унапредување на велосипедскиот сообраќај, но и посебен задолжителен буџет наменет за тоа. Владата да формира Фонд за финансиска и стручна поддршка.

3. МЕЃУГРАДСКИ ВЕЛОСИПЕДСКИ СООБРАЌАЈ И ВЕЛОСИПЕДСКИ ТУРИЗАМ

Уредување на велосипедски патеки со транспортна и туристичка функција помеѓу населени места и кон места кои имаат потенцијал за развој на туризмот, како и поврзување со соседните земји со безбедни велорути (Еуровело рутите и дополнителни). 

4. МАКЕДОНСКИ ЖЕЛЕЗНИЦИ ДА ОВОЗМОЖАТ ПРЕВОЗ НА ТОЧАЦИ ВО ВОЗ

Како држава која претендира да биде членка на ЕУ, треба да се усогласиме со европските пракси, по заложбите на Европската велосипедска федерација (ECF), која налага обезбедување на минимум 8 места за велосипеди во возовите кои оперираат на европско ниво, наместо забраната од Македонски Железници.

5. ВИЗИЈА ЗА НУЛА ЖРТВИ ВО СООБРАЌАЈОТ

Прифаќање и признавање на системска, а не само индивидуална одговорност за (не)безбедноста и жртвите во сообраќајот, и спроведување на низа поврзани и осмислени мерки за достигнување на нула жртви (Vision Zero), концепт кој го спроведуваат сè повеќе држави и градови.  

6. ОСЛОБОДЕНИ ТРОТОАРИ, ВЕЛОСИПЕДСКИ ПАТЕКИ, ЈАВНИ ПОВРШИНИ

Спроведување на порестриктивна политика против окупирање на јавни површини и патеки на движење, наместо досегашната пракса на толерирање, како и формирање на комунална полиција, со цел овозможување на правото на слободно движење и создавање квалитетен јавен простор.

7. ЗАДОЛЖИТЕЛНИ ПАРКИНЗИ ЗА ВЕЛОСИПЕДИ ВО СТАНБЕНИ, КОМЕРЦИЈАЛНИ, ЈАВНИ ОБЈЕКТИ

Да се пропише бројот и типот на задолжителен велосипедски паркинг за сите новоизградени објекти како мерка за стимулирање на велосипедот како превоз, а за веќе изградените објекти да се бараат решенија.

8. ВЕЛОСИПЕДОТ - ДЕЛ ОД ОБРАЗОВНИОТ ПРОЦЕС

Задолжителна теоретска настава за сообраќај и практично образование за управување со велосипед во училиштата. Мобилни училишни и трајни градски велополигони за децата и создавање вешти и одговорни учесници во сообраќајот на велосипед. Осовременување на програмата за автошколите за поодговорни идни возачи.   

9. ЕДЕН ДЕН МЕСЕЧНО – ДЕН БЕЗ АВТОМОБИЛИ ВО ЦЕЛА ДРЖАВА

Денот без автомобили да не е само инцидентна парада, туку да ја рефлектира неговата поента во вистинска смисла на зборот, за граѓаните да бидат свесни за бенефитите од не-автомобилскиот превоз. Власта да покаже искрена заложба за јавното здравје во реализацијата и успешноста на овие денови.

Важноста на овие барања се потврдува и во фактичката состојба со сообраќајот во нашата земја, каде што:

● Р.С.Македонија е една од државите со најнебезбеден сообраќај во Европа, а познато е дека дизајнот на инфраструктурата е примарен фактор за безбедноста.

● Стандардите и нормативите за планирање и проектирање на сообраќај се целосно автоцентрични и непроменети половина век. Немаме никакви стандарди за велосипедска и пешачка инфраструктура, а правилниците го фаворизираат автомобилот и големите брзини, наместо безбедноста. 

● Јавниот простор во нашите градови е целосно преплавен со автомобили. Правото на слободно движење на пешаците, луѓето со велосипед, луѓето со количка, родителите со деца во колички, сите граѓани е оневозможено, дури и загрозен им е животот. 

●  Изложени сме на големо загадување од штетни гасови, тврди честички и бучава кои потекнуваат од обемниот и брз автомобилски сообраќај.

●  Населението практикува сè повеќе седечки начин на живот кој заедно со ефектите од претходните точки имаат сериозни здравствени последици. 
Поради сето ова и многу повеќе, сметаме дека овие барања треба задолжително да бидат вклучени во програмата на Вашата партија, но и да не останат само на ниво на ветување, туку и да се имплементираат на национално ниво во најбрз можен рок, без дополнителни одложувања.

Како велосипедски организации заинтересирани сме за про-велосипедските политики, меѓутоа сообраќајот го гледаме како систем и за да има поместување кон подобро, не се доволни само пар велосипедски патеки, туку мора да има и системски промени. 

Нужно е да се направи поместување во начинот на кој се планираат улиците и сообраќајот, начинот на кој се едуцираме за сообраќајот, начинот на кој казнува полицијата, начинот на кој го практикуваме сообраќајот, и од АВТОЦЕНТРИЧЕН МОДЕЛ да се пренасочиме кон МУЛТИМОДАЛЕН, модел во кој нема да сме целосно зависни од автомобилот, туку ќе ни се можни и достапни повеќе транспортни опции (пешачење, возење велосипед, користење јавен превоз, комбинирање на начините на превоз), ќе поттикне поздрави навики и ќе ги направи нашите градови и држава побезбедни, поздрави, попријатни и поатрактивни за живеење. 

Со почит,
НаТочак - Скопје, Битола На Точак, Прилеп На Точак, Гостивар На Точак, Тетово На Точак, Штип На Точак, Кочани На Точак

12.03.2020 

Read more »

ЦРВЕНИ ВЕЛОЛИНИИ - велосипедска програма за Парламентарните избори 2020 (известување до медиуми)

Седум граѓански велосипедски организации од 7 градови во државата (Скопје, Битола, Прилеп, Гостивар, Тетово, Штип, Кочани) денес испратија барање до политичките партии кои ќе учествуваат на изборите на 12-ти април за вклучување на визија и стратегија во нивната изборна програма за унапредување на велосипедскиот сообраќај во земја која важи за една од тие со најнебезбеден сообраќај и најмногу жртви по глава на жителво Европа.

Дописот до партиите содржи 9 клучни барања кои организациите изминатите недели интензивно ги комуницираа во јавноста преку нивната кампања „Црвени велолинии“, а за кои тие сметаат дека е исклучително важно да бидат вметнати во изборните програми како ветување и обврзување за искрени, сериозни и посветени заложби за подобрување и ублажување на овој проблем на национално ниво. 

Црвени велолинии асоцира на бојата на велосипедските ленти, но истовремено го претставува минимумот кој треба да се направи на поле на велосипедскиот сообраќај, а ќе адресира и други полиња: загадување, здравје, безбедност, климатски промени, квалитетна средина за живеење.

Барањата се следните: 

1. ДОНЕСУВАЊЕ ПРАВИЛНИК ЗА ПРОЕКТИРАЊЕ И ИЗГРАДБА НА ВЕЛОСИПЕДСКА ИНФРАСТРУКТУРА 

Стандарди за велосипедска инфрастуктура на кои ќе може да се повикаат сите општини (во моментот постојат само за автомобили, но не и за велосипеди), стандарди кои ќе создадат безбедни, одржливи и мултимодални улици за 21-ви век, без импровизации.

2. ВЕЛОСИПЕДСКИ ПАТЕКИ ЗА СИТЕ ПОГОЛЕМИ НАСЕЛЕНИ МЕСТА И НАЦИОНАЛЕН ФОНД ЗА ПОДДРШКА

Секое поголемо населено место мора да има план за унапредување на велосипедскиот сообраќај, но и посебен задолжителен буџет наменет за тоа. Владата да формира Фонд за финансиска и стручна поддршка.

3. МЕЃУГРАДСКИ ВЕЛОСИПЕДСКИ СООБРАЌАЈ И ВЕЛОСИПЕДСКИ ТУРИЗАМ

Уредување на велосипедски патеки со транспортна и туристичка функција помеѓу населени места и кон места кои имаат потенцијал за развој на туризмот, како и поврзување со соседните земји со безбедни велорути (Еуровело рутите и дополнителни).

4. МАКЕДОНСКИ ЖЕЛЕЗНИЦИ ДА ОВОЗМОЖАТ ПРЕВОЗ НА ТОЧАЦИ ВО ВОЗ

Како држава која претендира да биде членка на ЕУ, треба да се усогласиме со европските пракси, наскоро и обврски, по заложбите на Европската велосипедска федерација (ECF), која налага обезбедување на минимум 8 места за велосипеди во возовите кои оперираат на европско ниво, наместо забраната од Македонски Железници.

5. ВИЗИЈА ЗА НУЛА ЖРТВИ ВО СООБРАЌАЈОТ

Прифаќање и признавање на системска, а не само индивидуална одговорност за (не)безбедноста и жртвите во сообраќајот, и спроведување на низа поврзани и осмислени мерки за достигнување на нула жртви (Vision Zero), концепт кој го спроведуваат сè повеќе држави и градови. 

6. ОСЛОБОДЕНИ ТРОТОАРИ, ВЕЛОСИПЕДСКИ ПАТЕКИ, ЈАВНИ ПОВРШИНИ

Спроведување на порестриктивна политика против окупирање на јавни површини и патеки на движење, наместо досегашната пракса на толерирање, како и формирање на комунална полиција, со цел овозможување на правото на слободно движење и создавање квалитетен јавен простор.

7. ЗАДОЛЖИТЕЛНИ ПАРКИНЗИ ЗА ВЕЛОСИПЕДИ ВО СТАНБЕНИ, КОМЕРЦИЈАЛНИ, ЈАВНИ ОБЈЕКТИ

Да се пропише бројот и типот на задолжителен велосипедски паркинг за сите новоизградени објекти како мерка за стимулирање на велосипедот како превоз, а за веќе изградените објекти да се бараат решенија.

8. ВЕЛОСИПЕДОТ - ДЕЛ ОД ОБРАЗОВНИОТ ПРОЦЕС

Задолжителна теоретска настава за сообраќај и практично образование за управување со велосипед во училиштата. Мобилни училишни и трајни градски велополигони за децата и создавање вешти и одговорни учесници во сообраќајот на велосипед. Осовременување на програмата за автошколите за поодговорни идни возачи.  

9. ЕДЕН ДЕН МЕСЕЧНО – ДЕН БЕЗ АВТОМОБИЛИ ВО ЦЕЛА ДРЖАВА

Денот без автомобили да не е само инцидентна парада, туку да ја рефлектира неговата поента во вистинска смисла на зборот, за граѓаните да бидат свесни за бенефитите од не-автомобилскиот превоз. Власта да покаже искрена заложба за јавното здравје во реализацијата и успешноста на овие денови. 

Важноста на овие барања се потврдува и во фактичката состојба со безбедноста на сообраќајот во нашата земја, каде што Р.С.Македонија е една од државите со најнебезбеден сообраќај во Европа, а познато е дека дизајнот на инфраструктурата е примарен фактор за безбедноста; стандардите и нормативите за планирање и проектирање на сообраќај се целосно автоцентрични и непроменети половина век. Немаме никакви стандарди за велосипедска и пешачка инфраструктура, а правилниците го фаворизираат автомобилот и големите брзини, наместо безбедноста. Дополнително, јавниот простор во нашите градови е целосно преплавен со автомобили. Правото на слободно движење на пешаците, луѓето со велосипед, луѓето со количка, родителите со деца во колички, сите граѓани е оневозможено, дури и загрозен им е животот, а граѓаните се изложени на големо загадување од штетни гасови, тврди честички и бучава кои потекнуваат од обемниот и брз автомобилски сообраќај

Поради тоа, овие барања треба да се сфатат сериозно и да се постапи по нив во најбрз можен рок, без одложувања, а не да останат само на ниво на ветување, туку и да се имплементираат на национално ниво и како дел од системска стратегија. 

Организациите ветуваат дека ќе ги следат будно програмите на партиите во делот на ова прашање, но и истовремено ќе продолжат кон информирање на граѓаните за нивните 9 клучни барања. 

---------------

Подеталната разработка на секоја од темите можете да ја прочитате на линкот или во документите кои им беа испратени на политичките партии. 

Обраќање од НаТочак организации до политички партии 2020.pdf

Црвени велолинии 2020 - 9 клучни барања од НаТочак организации до политички партии.pdf 

Read more »

Забелешки за Детален урбанистички план З12 - Дебар Маало 2

Поттикнати од задолжителното обезбедување простор за паркирање велосипеди за идните градби во ДУП Градска Четврт З 12 - Дебар Маало 2, кое за првпат го среќаваме во некој план, одлучивме да пишеме и пошироки забелешки за планот во периодот кога беше отворена јавната анкета, поточно за улиците и јавните простори. Овие забелешки во голем дел може да се користат за било кој план во Скопје, па и другите градови. Можете слободно да користите делови од нив како свои или да ни посочите кога некој друг план ќе биде на јавна анкета и повторно да испратиме до соодветната општина. Мора да бидеме активни кога се работи за просторот во кој живееме! Целиот анкетен лист во предвидениот формулар кој го поднесовме до Општина Центар е достапен на линкот, а само забелешките како текст и слики, во продолжение. Се надеваме дека ќе бидат прифатени забелешките. ------------------------- Забелешка (читливо испишана или отпечатена):
1. Најпрво, сакаме да поздравиме што Општината го објавува и текстуалниот дел од планот и да продолжи да го прави тоа и за работи и проекти за кои не е обврзана со Закон.
2. Исто така, ги поздравуваме точките 1.32 и 1.37 од 1. ОПШТИ УСЛОВИ ЗА ИЗГРАДБА, РАЗВОЈ И КОРИСТЕЊЕ НА ЗЕМЈИШТЕТО ЗА ГРАДБИ КОИ ВАЖАТ ЗА ЦЕЛИОТ ПЛАНСКИ ОПФАТ:

1.32 При изработка на проектна документација задолжително да се обезбеди простор за велосипеди во функција на градбата во рамки на градежната парцела.
1.37 При изработка на проектна документација за уредување на земјиштето за општа употреба задолжително да се обезбеди паркинг простор за велосипеди.

3. СТАНДАРДИ ЗА ВЕЛОСИПЕДСКИ ПАРКИНГ
Изработен е Правилник за проектирање на велосипедска инфраструктура (за жал донесувањето е одолговлечено) и со него и оваа материја (спомената со Вашите точки 1.32 и 1.37) ќе биде покриена и со стандарди (минимален број на паркинг места за велосипеди по стан, по комерцијален простор итн).
Сметаме дека додека не се случи тоа, Општината може да усвои сопствено правило, независно од националните правилници и да донесе одлука според која ќе се уреди ова прашање.
Еден велосипед во стационарен режим зафаќа за 10-12 пати помал простор од еден автомобил. Т.е. на паркинг местото за еден автомобил може да се паркираат 10-12 велосипеди (видливо од фотографијата). Поради тоа, сметаме дека донесувањето на стандард од минимум 2 паркинг места за велосипед по стан нема да е никаков проблем.

4. ПРИМАРНА МРЕЖА
Свесни сме дека примарната мрежа на улици се решава со посебни проекти и не е предмет на решавање на овој ДУП, но бидејќи тој процес не е воопшто отворен за граѓаните, граѓанските организации, ниту стручната јавност, го користиме овој момент да изреагираме, па вие како институција проследете до таму каде што треба:
4.1. бул. Илинден треба да го прошири профилот во делот на бараките на Град Скопје, онака како што е предвидено со ГУП-от.
4.2. Велосипедската патека во насоката југоисток-северозапад, треба да се организира на северната страна од булеварот, а не на јужната како во моментов каде со двонасочната велосипедска патека се одзема значаен простор од пешачката патека која претставува своевидно шеталиште. Или пак, во идеален случај, да има двонасочни велосипедски патеки на двете страни на булеварот, но не да се одзема од пешаците, туку од автомобилите.
4.3. Димензионирањето на коловозните ленти по 10.5 метри (и сообраќајни ленти по 3.5 метри) е штетно за безбедноста. Според Правилникот за стандарди и нормативи за проектирање објекти тоа е широчина за проектна брзина од 80 до 100 km/h. Соодветна широчина на сообраќајна лента за брзинското ограничување во населени места од 50 km/h е 3 метри. Доколку се примени оваа широчина на коловозот на бул. Илинден и на бул. Климент Охридски, би добиле простор за дрвореди, повеќе зеленило, пошироки пешачки и велосипедски патеки. На вкупно 6 метри, би заштедиле 6*0.5=3 метри простор, што не е за занемарување.
4.4. Новото решение на бул. Климент Охридски мора задолжително да содржи велосипедски патеки. Не смееме да правиме поврзувања само за автомобили, така не се поврзуваат луѓето на еден град.
5. СЕКУНДАРНА МРЕЖА
5.1. Широчината на сообраќајните ленти за проектна брзина до 40 km/h изнесува 2,75 m.
Брзинско ограничување кое треба да важи за населбите внатре во примарната мрежа е 30 km/h. Дебар Маало (делот јужно од бул. Илинден) беше прогласено за Зона 30, а истото треба да се направи и за сите четврти. Особено зашто улиците немаат доволна широчина да обезбедат простор за велосипедски ленти и патеки и велосипедскиот сообраќај во таков случај според Закон за безбедност во сообраќајот на патиштата мора да се одвива на коловоз. Безбедна брзина за заедничко сообраќање на автомобили и велосипеди е максимум 30 km/h. Оттаму сметаме дека сите улици во секундарната мрежа можат комотно да добијат потесен коловоз и пошироки тротоари. Во случајов со оваа населба, некои од тротоарите имаат димензија од 1.5 метри. Кога ќе се земе предвид дека на нив треба да се постават светилки, столпчиња и друга опрема, а некогаш има и скали од објектите, оваа димензија не задоволува комотно разминување на пешаци. Затоа, од бенефит и за безбедноста на сите и за состојбата на тротоарите е да се стеснат коловозите, а да се прошират тротоарите на сите улици на секундарната мрежа каде сообраќајните ленти на коловозот се пошироки од 2,75 м.
Недозволиво е да се проектира лента за автомобили со широчина од 3.5 метри (за брзина 80-100 km/h) во маалски улици, а тротоарот да има корисна широчина од само 1 метар. Делот за опрема сметаме дека не припаѓа на пешаците, а неправедно се смета дека тротоарите имаат толкави широчини, кога во реалност имаат многу помали. Никој не поставува опрема во проектната широчина за автомобили, а сите без проблем одземаат од пешачката широчина. На автомобилите се дава максимум широчина, а на пешаците минимум. Оваа неправда треба да се исправи.
5.2. Во планот треба да се пропишат услови за смирување на сообраќајот и сите станбени улици кога се вклучуваат на сервисните да се вклучуваат на ниво на тротоар, онака како што е и нацртано во планот. Пешаците кога преминуваат преку станбена улица да останат да се движат на исто ниво, а автомобилите да бидат тие кои ќе се качуваат и симнуваат. Со тоа сообраќајот ќе стане многу побезбеден.

5.3. Во делот каде што ул. 8 март се спојува со ул. Јордан Хаџи Константинов Џинот и во делот каде што ул. Јордан Хаџи Константинов Џинот се спојува со ул. Наум Н.Борче да се предвидат подигнати крстосници поради училиштето и градинката.

5.4. Од улиците во секундарната мрежа ул. Аминта III и ул. Наум Наумовски Борче можат да примат велосипедски патеки или ленти во своето решение и недозволиво е да се проектираат 4 коловозни ленти на ваков тип улици, а да не се проектира велосипедска инфраструктура.
6. ПЕШАЧКО-ВЕЛОСИПЕДСКИ МОСТОВИ
Бараме да се постави услов во идните проекти за пешачките мостови да бидат поврзани со рампи со долното корито од Вардар, поточно со велосипедската патека. Изминатава деценија се изградија неколку пешачки мостови кои таа врска не ја обезбедуваат и рампи допрва треба да се прилепуваат до нив што нема да биде ни целосно фунционално, ни естетско решение, наместо да се дел од дизајнот и решението од самото проектирање на мостот. Исто така предлагаме мостовите да се нарекуваат пешачко-велосипедски мостови и да имаат соодветна широчина за да ги користат и двете групи во двете насоки.

7. УРЕДУВАЊЕ НА ЈАВНИОТ ПРОСТОР
Предлагаме на местото на бараките на Град Скопје да се организира голем велосипедски паркинг за индивидуални велосипеди и простор за станица за изнајмување велосипеди, наместо најавената монтажна гаража за автомобили, или барем како дел од предвиденото уредување на просторот и ова да влезе во условите за тој простор.

Read more »

Среќна нова година!

Драги точакољупци и точакољупци

Од се срце ви благодариме што сте дел од нашата приказна и што постојано сте тука во борбата за подобро ВелоСкопје. Во новата година ви посакуваме да бидете што помалце во автомобил, да регрутирате другарче да проба да го смени автомобилскиот превоз во велосипедски, да бидете живи здрави и весели, да ја чувате животната средина и да бидете уште погласни во барањата за инфраструктурни и сообраќајни промени.

На градските власти им посакуваме да ни ги тргнат сите контејнери, билборди, знаци, бандери и останати пречки од велосипедските патеки и многу подинамична година во смисол на реконструирање и трасирање нови вело рути, бидејќи град со контејнери на велосипедските патеки не може да се нарече ВелоГрад. Или ќе ги тргнете, или нема да сме ВелоГрад. Одберете кое. Одлуката е ваша.

Во 2020 да педламе заедно кон едно поубаво, посмирено, поинтегрирано и повелосипедско Скопје.

Имајте среќни празници!

Ваш
НаТочак

Read more »

Предлози за програми и буџет на Град Скопје за 2020-та година - НаТочак

На крајот на месец декемви, во очи носењето годишни програми и буџети на локалната самоуправа, НаТочак испрати допис до Град Скопје и до општините, до градоначалниците, до членовите на Советите, до раководителите на релевантни сектори во администрацијата.

Мејлот и документот со предлози со кој се обративме до одговорните страни во Град Скопје е во продолжение. 
-------------------------

Почитувани,

Ве контактираме со овој допис, свесни дека во овој период се носат годишни програми и буџет за следната година. Очекуваме како советници кои нѐ претставувате нас како граѓани да ги разработите темите во соодветни амандмани, а вработените во Секторите да ги вклопат предлозите во своите програми и начин на работа.

За некои од наведените предлози е потребно издвојување на специјални буџетски средства, а за некои само волја работите кои и онака се прават, да се прават на друг начин.
Ова се темите кои ги издвојуваме како суштински за велосипедскиот сообраќај и кај кои сакаме да видиме промена во 2020-та.

Попрецизни предлози низ конкретни средства очекуваме од самите вработени и советници направени врз база на нашите и заложбите на Градот да стане град пријателски за велосипеди, а ние би можеле да дадеме кога би имале попрецизен буџет пред себе.

Се надеваме на позитивен одговор.

Со почит, НаТочак -------------------------

Документот е достапен во облик на документ на следниот линк или како текст, во продолжение:
-------------------------

До: Град Скопје
Градоначалник на Град Скопје
Претседател на Совет на Град Скопје
Советници

Сектор за планирање и уредување на просторот
Сектор за сообраќај
Сектор за заштита на животната средина и природата
Сектор за јавни дејности

Почитувани,

Ве контактираме со овој допис, свесни дека во овој период се носат годишни програми и буџет за следната година. Очекуваме како советници кои не’ претставувате нас како граѓани да ги разработите темите во соодветни амандмани.

Иако дел од работите кои ги споменуваме се веќе предвидени во Планот за унапредување на велосипедскиот сообраќај, усвоен од самиот Совет на Град Скопје пред неколку месеци, сепак не сме сигурни дека се предвидени и во програмите и Буџетот на Град Скопје, па сакаме да ве потсетиме на најважните работи.
На пример, прва точка во Акцискиот план е: 1.1.1 Обезбедување на буџет за унапредување на велосипедската инфраструктура во Скопје и како индикатор за активноста стои: Посебна ставка во Буџет на Град Скопје за изградба, реконструкција и одржување на велосипедска инфраструктура. Тоа во нацрт-Буџетот за 2020-та не е видливо, па оттука се раѓа сомнежот дека овој план не е воопшто (или значајно) вклучен при кроење на Буџетот.  
За останатите точки од АКЦИСКИОТ ПЛАН ЗА ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА МЕРКИТЕ ОД ПЛАНОТ ЗА УНАПРЕДУВАЊЕ НА ВЕЛОСИПЕДСКИОТ СООБРАЌАЈ ВО СКОПЈЕ погледнете ја табелата од страна 20 до страна 35 во споменатиот план (https://skopje.gov.mk/media/4370/predlog-plan-za-unapreduvanje-na-velosipedski-soobrakaj-2019-2021.pdf) 

Наоѓајќи се пред почеток на нова година, сметаме дека е соодветно да ја споделиме нашата визија за суштински промени во начинот на кој се планира и функционира Градот, а која може и треба да се вгради во програмите на Секторите. 

За некои од наведените предлози е потребно издвојување на специјални буџетски средства, а за некои само волја работите кои и онака се прават, да се прават на друг начин.
Ова се темите кои ги издвојуваме како суштински и кај кои сакаме да видиме промена во 2020-та. 1. Генерален урбанистички план на Град Скопје   

Град Скопје најави дека почнува да работи на новиот Генерален урбанистички план. Очекуваме работата на него да биде со максимална отвореност и вклученост на граѓаните, иако заостанатата законска регулатива не го бара тоа.
Во ситуација на климатски хаос, огромно загадување, физичка неактивност на населението, небезбедност во сообраќајот итн, ќе се согласите дека работите мора ИТНО да се променат. Новиот план мора да почива на поинакви вредности: одржливост, заштита на животна средина, здравје, безбедност, во споредба со досегашните: неодржливост, негрижа за животната средина, автоцентричност, грижа за брзината на автомобилите. 

Таквата промена не е само велосипедски или пешачки, туку е и општ, јавен интерес.

Бараме новиот ГУП да се постави на сосема поинакви цели и планска програма, да не се планира за зголемен, туку за намален % на автомобилизација. Да се прави планирање за посакувана иднина (помало користење автомобили и поголемо користење на одржлив транспорт), а не реагирање на постојни тенденции (зголемување на користењето на автомобилот). Секторот за планирање да планира, а не да реагира.
Сообраќајниот систем да се планира по превртената сообраќајна пирамида каде пешачењето е на врвот, второ е возењето велосипед, трет е системот на јавен превоз, потоа е доставата и на крај е индивидуалниот автомобилски превоз. Исто така, ГУП-от мора да се погрижи за добра размена-интермодалност меѓу сите начини на превоз.

• ГУП-от мора да вгради обврска за вградување решенија за велосипедски сообраќај во сите типови сообраќајници: транзитни и градски магистрали - највисок стандард - велосипедски патеки издвоени со зеленило; собирни и сервисни улици - издвоени велосипедски патеки; станбени и сервисни улици - велосипедски ленти или споделен коловоз со автомобили и успорување на сообраќајот. (- примерите се дадени само како илустрација, а точната класификација треба да се направи според табела). Разликата може да е во типот на решенија, а велосипедско решение да мора да има за секоја улица во градот.  Доволно долго време (со децении) се подразбира дека една улица мора да предвиди решение за автомобили, а не се подразбира дека мора да предвиди достоинствено решение за велосипеди или пешачење. Таквите настојувања ни донесоа нездрав и заглавен град. Пристапот мора да се промени.
• ГУП-от 2022-2032, но и регулациските планови кои се планираат да се работат во 2020-та според ГУП-от 2012-2022, треба да пропишат обврска за велосипедски паркинг која ќе се пренесе во сите детални урбанистички планови и во проектите на сите нови објекти, без оглед на намената.  Оваа обврска може да се донесе и како одлука на Совет на Град Скопје. Една од главните пречки поради кои луѓето не користат велосипед е непрактичноста на неговото користење, мораат да го носат во лифтови, да го креваат по скали, да го оставаат по ходници од згради, по станови или на тераси. Тоа создава пречки, нехигиена и нелагодност, а дополнително, само најагилните можат да го прават сето тоа кревање на дневна основа и тоа спречува користењето велосипед да се рашири. Затоа, барем новите објекти кои ќе се градат мора да предвидат задолжителен паркинг за велосипеди. Колку порано се донесе ова во вид на одлука на Град Скопје, толку подобро.  
• Обврска за предвидување простор за урбана опрема надвор од профилот на патеките во сите идни детални планови, архитектонски и сообраќајни проекти кои ќе се работат. Во моментов се даваат максимум можна широчина и број на ленти за автомобилски сообраќај, а за пешачки и велосипедски, колку ќе остане место. Тоа место исто така се користи за складирање на урбаната опрема во предвидениот (понекогаш и минимален) профил за движење на пешаци и велосипеди. 
• Зголемувањe на стандардите за пешачки и велосипедски сообраќај. Самиот ГУП или регулациски планови можат да пропишат стандарди повисоки од националните (без да се чека измена на правилници). Ако сакаме Скопје да стане Град за луѓе, не можеме да го направиме тоа со тротоари од 1.5 метри во кои метар и пол се сместени и бандери и дрвја. Бараме планирање пошироки тротоари од 1,5 метри; минимум 2,5 метри за да може да се сместат светилки, столпчиња и минимум 3,5 метри за да може да се планираат дрвореди и поставување урбана опрема во иста линија со нив, како контејнери, клупи итн. Стандардите мора да ги зголемуваме. Ова е особено важно за новите детални планови кои се носат, но и кај старите треба да се ревидираат решенијата. 2. Центар за управување и контрола на сообраќајот 

Ако ја напуштаме автоцентричноста како принцип и се стремиме кон мултимодалност, тоа мора да се направи на сите нивоа, а меѓу нив е и прибирањето податоци. Бараме да почне да се трансформира ЦУКС од центар за броење возила, во центар за прибирање податоци за сите типови сообраќај: вклучително и патувања со автобус, патување со велосипед, пешачење, како и нивно анализирање. 

Бараме да се препрограмираат семафорите, така што како влезен податок ќе го земат и потребното време за премин на пешаците и велосипедите. Времето за пешаци да се продолжи барем на клучни фреквентни крстосници, а велосипедите да добијат поран старт од автомобилите за да бидат полесно видливи. 

Бараме да се постават мерачи за велосипеди на клучни позиции низ градот.

3. Нула жртви од сообраќај во Скопје 

• Со оглед на најновите сознанија за безбедноста и пристапот Визија нула со кој одговорноста се става на системот и повеќе на инфраструктурата отколку на индивидуата, бараме и Скопје да донесе своја “Визија нула“ поточно визија за нула жртви во сообраќај, поточно стратегија за системски промени за зголемување на безбедноста во сообраќајот.
• Во таа насока, а по примерот на Париз, Лондон итн. бараме во Скопје за стандардна брзина да се изгласа 30 km/h. За повисоки брзини, улицата да мора “да заслужи“. Да се смени пристапот од досегашниот каде 50 km/h е стандардна брзина, а за пониски брзини, зони Школо итн. да треба да се борат граѓаните. -50 km/h е брзина која е безбедна само кога се целосно физички издвоени пешачкиот, велосипедскиот и автомобилскиот сообраќај, што значи би била дозволена само на некои (не сите) улици од примарната мрежа кои имаат издвоена и пешачка и велосипедска инфраструктура. -40 km/h да може да се дозволи на оние улици кои имаат издвоена пешачка инфраструктура, а велосипедските ленти се на коловоз. -30 km/h да биде стандардна брзина за најголем дел од мрежата (станбени улици) која има издвоена пешачка инфраструктура (тротоари), но нема простор за посебни велосипедски патеки и ленти. Се смета дека автомобилите и велосипедите може безбедно да коегзистираат во простор каде ограничувањето е 30 km/h. За оваа мрежа да е целосно безбедна, побаравме измени на законската регулатива со кои на станбени улици и улици од пониска категорија ќе се дозволи возење велосипед на средина на коловозната лента, за што се надеваме дека ќе добиеме и поддршка од Градот. На тој начин би добиле стотици километри пријателска мрежа за велосипеди низ Градот само со соодветни означувања. -20 km/h да биде ограничување за оние улици кои немаат издвоена ниту пешачка инфраструктура, па и пешаците и велосипедите се принудени да го споделуваат просторот со автомобилите.
• Бараме задолжително стеснување на коловозните ленти при реконструкции на улици до минимумот соодветен за проектната брзина (50 km/h, 40 km/h, 30 km/h). Во градска средина не смее да има ленти пошироки од 3 метри (тие се за проектна брзина од 60 km/h, а уште помалку 3.5 м за проектна брзина од 90 km/h). При реконструкциите доколку не може да се менуваат инфраструктурите (атмосферска канализација итн.) доволно е да се направи поинакво исцртување на лентите со цел да се поттикне побезбедно однесување кај возачите.
• Бараме смирување на сообраќајот со физички елементи: стеснување на ленти, искривување на коловоз, подигнати крстосници, подигнати пешачки премини.
• Бараме целосен редизајн на крстосниците по примерот на холандските крстосници: без специјално лево и десно за автомобили, пошироки острови за пешаци и велосипеди, континуирано што поправолинско движење на велосипеди (не цик-цак), поширок пешачки простор, пократки дистанци за преминување на пешаците и помали радиуси на свртување за возилата.  

Од ова ↑ кон ова ↓

• Поддржуваме да продолжи поставувањето столпчиња како пракса до конечно активирање на МВР или локална полиција
• Бараме решавање на конфликтните точки меѓу пешаци и велосипеди (при чекање на семафор, на автобуски постојки, на пешачки острови итн). 

4. Скопје велоград

• Доградба на планираните патеки од проектот Скопје велоград во 2020-та и изработка на нов план за проширување на мрежата
• Потпишување соработка со 10-те општини за заедничка работа на Скопје велоград.
• Решавање на критичните точки од постоечката мрежа
• Поставување на велосипедски паркинзи
• Почитување на зацртаните активности за 2020-та од Планот за унапредување на велосипедскиот сообраќај 2019-2021 и издвојување на буџет за секоја од нив.

Издвојуваме само дел од нив:

1.1.1 Посебна ставка во Буџет на Град Скопје за изградба, реконструкција и одржување на велосипедска инфраструктура

1.1.2 Потпишување на декларација за хиерархијата на учесниците во сообраќајот од страна на Градоначалникот на Град Скопје и другите Градоначалниците на Општините во Град Скопје 

1.2.2 (со измена) Иницијатива за одредување на Ден без автомобили на избрана улица од примарната улична мрежа во Скопје. Во соработка со општините може паралелно да се одвива и на повеќе улици од секундарната мрежа
1.2.3 Организирање на теоретски и практични обуки за возење велосипед во основните и средните училишта

1.2.4 Формирање на центар за информирање, едукација и промоција на возење велосипед со полигон за обука за безбедно возење на велосипед    

2.1.1 Подготовка на предлог правилник за велосипедска инфраструктура и доставен до Министерство за транспорт и врски  

2.2.2 Изработка на план за унапредување и проширување на велосипедската мрежа во Скопје за периодот 2020 – 2021 

2.3.1 Изработка на план за поставување на објекти и опрема за паркирање на велосипеди во Скопје за периодот 2020 – 2021   

3.1.1 Воведување на велосипедска станица (со услуги за изнајмување, краткотрајно и долготрајно паркирање и поправка на велосипеди) во рамките на транспортниот центар во Скопје 

3.1.4 Воведување на можности за транспорт на велосипед со возилата на операторите за јавен транспорт 

3.2.1 Воведување на автоматизиран систем за споделување на велосипеди 

5. Вардарска зелена магистрала

Сметаме дека кејот на реката Вардар има огромен потенцијал кој не е согледан од ниеден ГУП и ниедна градска власт до сега, да стане главна велосипедска магистрала запад-исток на Град Скопје (а попатно и пешачка и рекреативна). Затоа го издвојуваме во посебна точка.
• Бараме итно деблокирање на патеката во центарот околу мостот за Панорамското тркало
• Бараме да се изготви план за продолжување на патеката во деловите кои недостасуваат од двете страни на реката кон исток и запад, заедно со план за изградба на пешачко-велосипедски мостови и пристапни возливи рампи кои ќе ја интегрираат во остатокот од мрежата
• Бараме да почне изградба на дел од рампите
• Сите новопланирани мостови (Асном, Љубљанска, Климент, Илинден) да вклучуваат задолжително пешачка и вело-инфраструктура како и современи решенија вградени во самиот дизајн на мостот (не прилепени) за директен пристап со рампи и скали кон кејот за пешаци и велосипеди.
• Подготовка на студија за поврзување со соседните населени места во Скопската котлина и соседните градови како дел од Еуро вело рутата 11 која ги поврзува Норвешка и Грција и минува низ Скопје.
  
• 

Со почит,
Со почит,

НаТочак

неформално здружение за урбан велосипедизам  

За подобро вело - Скопје  

e-mail: natochak@gmail.com  

blog: natochak.blogspot.com  

FB: facebook.com/NaTochak  

TW : twitter.com/NaTochak 

------------------------- *Сличен допис беше испратен и до одговорните страни при Општина Центар. Блог-постот за тој допис е достапен на линкот: https://natochak.blogspot.com/2019/12/2020.html

Read more »