Критична маса #72: Подобри закони за поубави градови - поддршка за промените-

Датум: среда, 25.04.2018

Почеток: 17:30, Плоштад Македонија

Крај: Школка, Градски Парк
--------------------------------------------------------------------

Facebook настан: Скопје, Прилеп, Битола, Штип, Гостивар

Рута: линк

Промотивни материјали: линк

Предлози за измена на легислативата: линк

--------------------------------------------------------------------

постер за КМ #72

Дали некогаш сте се запрашале зошто во градот се проектираат улици чија широчина на ленти е наменета за движење на возила со брзина од 90 km/h кога максимално дозволена брзина во населено место е 50 km/h?
Дали некогаш сте се запрашале зошто во вашата зграда задолжително треба да има паркинг места за автомобили, ама не е задолжително да има паркинг места за велосипеди?
Сигурно сте се запрашале и зошто билбордите, канделабрите, кантите за отпадоци, столпчињата и други видови на урбана опрема, не се поставени на начин на кој нема да го отежнуваат движењето на пешаците и велосипедистите.
Вакви прашања, години наназад, упатуваме и ние до институциите. Одговорите се дека такви се законите, такви се правилниците или пак дека не е регулирано во истите.

Законската регулатива треба да ги следи потребите на граѓаните и да биде во согласност со новите сознанија и светски искуства поврзани со безбедноста и квалитетот на животот.

Во таа насока НаТочак - Скопје заедно со Битола НаТочак, Прилеп НаТочак, Гостивар НаТочак и Штип НаТочак презедоа низа на активности поврзани со подготвување и поднесување на официјални барања за промена на Закони и подзаконски акти со кои сметаме дека значително ќе се зголеми безбедноста во сообраќајот и ќе се подобри квалитетот на живот во градовите.
Нашиот прв чекор е промена на делови од Законот за просторно и урбанистичко планирање и Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање. 

Поднесовме предлог со кој ја исклучуваме можноста во населено место да се проектираат улици за движење со брзини од 90 km/h.
Поднесовме предлог да се намали широчината на коловозните ленти, а со тоа ќе се намали прекумерната брзина на автомобилите. Брзината е причина број 1 за сообраќајни судири со тешки повреди и смрт. А инфраструктурата е фактор број еден кој психолошки им влијае на луѓето да развијат одредена брзина.

Со намалување на широчината на коловозните ленти ќе остане и повеќе простор за пешачење, возење точак, зеленило и други содржини.
Со намалување на широчината на коловозните ленти ќе се намали и цената за изградба на овие улици кои се плаќаат од народни пари.
Зошто да се трошат јавни средства за 20% поскапа изградба и одржување?
Зошто коловозот на булевар со 6 ленти да биде широк 21 метар кога може да биде 18 (лентите да бидат 3 место 3.5 метри) и притоа да обезбеди ист проток на возила, а поголема безбедност? 
Заштедата само за изведба и одржување ќе биде околу 20 %.
Дополнително ќе се спасат животи, ќе има заштеди во здравството, градовите ќе станат попријатни.

Поднесовме предлог да се воведат велосипедска улица и велосипедски пат како нови категории на улици.
Поднесовме предлог велосипедскиот паркинг да стане задолжителен за секој новоизграден објект. 
Ако паркингот за автомобили е задолжителен при изградба на објекти, зошто да не е и за велосипеди? 
Да го направиме паркирањето на велосипедот практично, достапно, безбедно.

Еве неколку примери:
Минимум 2 паркинг места за велосипеди на една станбена единица за станбени згради
Минимум 1 паркинг место на секои 5 ученици за објекти од образование
Минимум 1 паркинг место на секои 50 m2 за комерцијални објекти 
итн. за сите различни намени на објекти и простори
Загарантираните паркинг места за велосипеди ќе придонесат за поголема примена на велосипедот како превозно средство. 

Поднесовме предлог урбаната опрема да не го попречува движењето на пешаците и велосипедистите
Ако не е дозволено поставување на билборд сред коловозна лента, зошто да е дозволено да се постави сред пешачка или велосипедска патека? 

Има уште многу подобрувања кои можеме да ги направиме на регулативата од областите градење и урбанизам за да поставиме основи за планирање на улици со цел безбедност за сите, за да поставиме основи за похумано планирање на градовите воопшто. 

Денес во светот се тежнее кон еден поурамнотежен, побалансиран модел на сообраќајот и на развојот на градовите. Во таа насока треба да се менуваат и законите. 
Тоа е од добробит за сите жители без оглед на начинот на превоз кој моментално го користат. 

Поднесовме и ќе продолжиме да поднесуваме предлог измени за овие и за други закони и правилници за градовите да станат поубави места за живеење.

Подобри закони за поубави градови!
Раширете глас за поддршка на промените и дојдете на Критична маса #72.
Ќе возиме по следнава рута:

--------------------------------------------------------------------

Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.

Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема.

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 71 пат возеа масовно по скопските улици, на 71 различна тема поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 72-ри пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца!

Приклучи се! Ангажирај се!

Може да нé има повеќе! Скопје може да стане подобар град!

--------------------------------------------------------------------

Read more »

Промотивни материјали за КМ #72

[дизајн: Преплет]

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за Критична маса #72, со која ставаме фокус на потребата од промена на легислативата од градењето и урбанизмот и нејзината моќ да влијае на безбедноста во сообраќајот, комоцијата на движењето, убавината на градот. На Преплет им благодариме што ни направија дизајн за априлската Критична маса и ни ја илустрираа потребата од натежнување на вагата на Јустиција кон еден поинаков побалансиран и похуман модел на градот, наспроти досегашниот кој ги забораваше сите корисници освен автомобилот и брзото возење. Моделот за кој се залагаме е од добробит за сите граѓани, нивната безбедност и уживање во градот, без оглед на начинот на превоз кој моментално го користат. Поддржете ги промените и раширете глас.

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ

• Постер, верзија за печатење: линк (.pdf)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ

Постер, верзија за веб

Банер 500 x 500 px

Банер 300 x 250 px

Банер 980 x 100 px

Банер 990 x 80 px

Facebook cover

Facebook cover

Facebook event cover

Read more »

Зелени општини или бескрајни можности за паркирање?

Јавниот простор е ограничен ресурс.

Општините планираат дали ќе биде искористен за движење на возила и колкав дел од него, дали ќе биде искористен за паркирање на возила и колкав дел од него, дали ќе биде искористен за зеленило и колкав дел за тоа, дали за детски игралишта, плоштади, пешачки површини, велосипедски патеки и ленти...

Општините одлучуваат кои се приоритетите за вложување на буџетот кој го имаат на располагање. Дали ќе одржуваат зеленило и детски игралишта или ќе градат и одржуваат паркинзи за коли. Можат и тоа и тоа, но ако се споредат сумите на крајот од годината, ќе се покажат вистинските приоритети (колку биле навистина зелени).

Местото кое едно возило го зафаќа во мирување е 2.5 x 5 m = 12.5 м2, површина на една спална соба. Три паркирани возила зафаќаат површина на еден мал стан. Дали би ни дозволиле во јавен простор да си организираме бесплатно стан? Зошто тогаш би ни дозволиле бесплатно паркирање на 3 возила? Кој е јавниот интерес во тоа?

На местото од само еден автомобил може да собере една клупа, едно дрво
и тревната и цветно уредена површина - нешта кои многу ни фалат и за кои “нема место“

Тие 12.5 m2 можеле да бидат мини-паркче, место за фонтана или клупи, детско игралиште, место за 2 дрвја или паркинг за 10 точаци...

А кога ќе се собере цела лента паркирани возила - таа можела да биде проширен тротоар со дрворед или нова безбедна велосипедска патека.
Со секој приватен паркинг на јавна површина губиме многу други можности како општество. Но општината одлучила дека треба да го подари ограничениот простор кој го има на располагање на автомобилите.

Лага е дека нема простор за зеленило и велосипедски ленти.

Едноставно приоритетите се други. Улиците онака како што ги гледаме не се зададени еднаш засекогаш. Тие се трансформираат низ времето. Некогаш биле само за пешаци и евентуално запрежни возила, па станале улици за сè, со појавата на првите автомобили и прв јавен превоз. Во втората половина на минатиот век, под притисок на автомобилската индустрија полека се претворале во улици примарно наменети за коли.

Но со зголемување на еколошката свест, свеста за безбедноста во сообраќајот, врската меѓу здравјето и активниот транспорт, потребата од намалување на метежот итн. во последните деценија-две се случува процес во кој улиците од автоцентрични се преобразуваат во мултимодални. Дел од автомобилскиот простор (за паркирање или движење) во прогресивните градови се пренаменува во простор за јавен превоз, во простор за велосипеди и пешаци.

Паркирањето треба да се организира, поддржуваме, не негираме. Но бројот на паркинг места мора да се изброи, да се регулира, да се ограничи растот. Сè повеќе европски градови имаат политики со кои постепено секојa година го намалуваат бројот на паркинг места (така поттикнуваат користење јавен превоз, велосипеди итн.), или барем го ограничуваат бројот (за да го регулираат метежот).

Дури и да успееме да обезбедиме поголем број паркинг места од оние што веќе ги имаме, дури и да ги направиме такви што нема да сметаат на пешаците, капацитетот за движење возила на улиците е ист... Тоа многу често се заборава!
Решението и за метежот и за “зеленоста“ е сосем поинакво - вложување во одржлив транспорт.
Само неколку примери за попрогресивни политики на паркирање:

-Виена има план да го намали учеството на автомобилот во сообраќајот од 28% на 15% до 2030 и за таа цел ќе отстрани постепено (секоја година по одреден процент) вкупно 30 % од легалниот паркинг на улица и ќе го замени со други намени.

-Цирих уште од 1996 има за цел во центарот на градот бројот на паркинг места да остане непроменет, фиксен. Постепено се намалуваат површините за паркирање на улица, а се зголемуваат во катните гаражи, но вкупниот број не смее да се зголеми зашто со тоа би се зголемил и метежот.

-Париз во период од 10 години го намали бројот на паркинг места за 10 %. 95% од местата кои претходно беа бесплатни сега се наплаќаат. Благодарение на тоа 15% од оние кои возат точак рекле дека се префрлиле од кола на точак. -Повторната вело-ренесанса која ја доживеа Копенхаген во последните 2 децении се должи меѓу другото и на пренамена на дел од просторот за паркирање на возила во велосипедски ленти. -Амстердам со соодветни политики го демотивира поседувањето на втора кола и со тоа го намалил бројот на возила на улиците.

Едноставно не е возможно истовремено да бидете и за зелена општина и да бидете за бесплатен паркинг на јавни површини на неограничен број возила. Контрадикторни се тие 2 политики!

За разлика од тенденциите во градовите набројани погоре, трансформацијата на која сме сведоци во Скопје во последните децении е обратна: претворање на пешачките површини во паркинзи за возила. Некаде дури и “легално“ се исцртани паркинг места врз тротоари. Некаде се за бесплатно користење, а некаде се наплаќаат.

Не се убавите зборови она кое говори за приоритетот на општините, туку нивните дела.

Попусто ни кажуваат дека се за зелени општини, ако јавниот простор бесплатно го подаруваат за паркирање автомобили. Општината можела да го искористи тој простор за поздрави активности кои се од бенефит на сите, наместо за возила (кои загадуваат, окупираат јавен простор, прават бучава, креираат небезбедност и големата употреба севкупно им штети на соседствата)...или ако веќе го користи за паркирање - тоа да го наплаќа и средствата од приватното користење на јавен простор да ги користи за општа добробит. Но дури и кога се наплаќа, тоа мора да се прави по строги правила и да не биде на штета на пешачкиот простор, безбедноста итн. како што е случајот во Општина Центар во Скопје.

Бесплатното доделување на јавен простор на приватните возила во научните кругови кои се занимаваат со одржливи транспортни политики се нарекува “субвенционирање на користењето автомобил“.

Општината е должна да контролира дали инвеститорите и сопствениците обезбедиле паркинг места колку што пропишува регулативата, но не е ни најмалку должна да го субвенционира користењето на автомобил и да си ја претвора територијата во еден сеопшт бесплатен паркинг кој ќе се одржува со општински буџет. Особено не ако општината има цели како: зелена општина, одржлив транспорт, намалување на загадување, подобрување на јавно здравје...

Општините се должни да се грижат за јавното добро. За жал досега немаме видено прогресивни примери во поглед на политиките за паркирање, само популистички и регресивни (од политичарите се промовира неограниченото паркирање автомобили на јавни површини како јавно добро во ситуација кога не се обезбедени ни минимални услови за пешачење и возење велосипед). Дури и во оние општини каде постои некакво регулирање и наплаќање, тоа барем досега е со единствена цел само да се наплаќа, но не и да се воведе ред и некаква прогресивна политика. Се надеваме ќе се промени тоа во иднина. Прилог: фотографии на тема: Колку многу можеме да добиеме ако бројот на паркинг места го намалиме само за 1-2.

Со додавање на три дрвја е одземено само едно паркинг место за кола, а е добиено многу за воздухот, климата, атмосферата на улицата.

Само 2 паркинг места помалку, а простор за одмор и дружење на соседите повеќе

Место 2-3 паркирани автомобили, мултифункционален простор со зеленило,
места за седење, места за паркирање велосипеди...
Продавници со ваков простор пред нив се многу попривлечни од оние со возила пред влез.

Од пред неколку години Park(ing) Day се одбележува и кај нас
од локална иницијатива во Битола: Park(ing) Day Bitola.

• Фотографии од иницијативата Park(ing) Day низ светот (ден кога се покажува преку пример поентата на текстов)

На местото од 1 возило може да собере 10-12 велосипеди. Ваков тип паркинзи за велосипеди со оваа порака се поставени низ повеќе градови низ Европа најчесто од Холандска амбасада.

*Овој текст го напишавме уште пред неколку месеци поттикнати од контрадикторните ветувања на изборите за зелени општини од една страна и повеќе паркинг места за автомобили од друга страна.

Read more »