Критична маса #65: Бираме градоначалници со вело-визии, а не реклами на телевизии

Датум: среда, 27.09.2017
Почеток: 17:30ч, Плоштад Македонија
--------------------------------------------------------------------

Facebook настан: линк
Рута: линк
Промотивни материјали:  линк
--------------------------------------------------------------------

Во пресрет на локалните избори, НаТочак ќе ги провери сите програми на кандидатите за градоначалници и советници на Град Скопје и ќе ги испита во однос на следните параметри:

-Какви проекти се приоритет за буџетот? Каде се наоѓа заштитата на животната средина, квалитетот на живот, здравјето во приоритетите? 
-Дали автомобилите или луѓето им се на прво место? 
-Како ја третираат безбедноста во сообраќајот? Дали го сфаќаат влијанието на инфраструктурата врз убивањето луѓе по улиците? Што ќе преземат во врска со тоа? 
-Како планираат да го решат метежот во сообраќајот? Дали преовладуваат автоцентрични или мултимодални решенија?
-Како го третираат загадувањето кое потекнува од сообраќајот? Што ќе преземат во врска со тоа?
-Дали има конкретни предлози за проширување на велосипедската мрежа?
-Како ќе ги решаваат инфраструктурните и други проблеми? Како ќе ги вклучат граѓаните?
-Како ги третираат велосипедските паркинзи? Дали ќе се воведат нови правила и стандарди?
-Дали се планира современ автоматизиран систем за изнајмување велосипеди?
-Дали се планираат активности како Денови без автомобили и со колкава честота?
-Дали се планираат други промотивни мерки за користење на велосипедот како превозно средство?

Точакот (заедно со пешачењето и унапредениот јавен транспорт) мора да го добие заслуженото место.

Точак е симбол на независно движење од најмали нозе. Независна мобилност на младите, жените, повозрасните. Точак би бил прв избор на децата за одење до школо, доколку безбедноста е на ниво.
Точак е симбол на непосреден контакт со околината, на свест и љубов за градот. Граѓаните повеќе би се грижеле за градот, кога поретко би го поминувале со голема брзина и набљудувале од зад стакла...

Точак е најефикасното превозно средство на кратки урбани дистанци до 5-6 километри (ако инфраструктурата е перфектна, и повеќе). Зафаќа малку простор и една велосипедска патека со ширина на втомобилска лента, вдомува многу повеќе граѓани на точак отколку во кола...Точак е дел од решението против гужвите.
Точак е симбол на грижа за природата, на борбата против климатските промени. Се смета дека ако само 14% од урбаните патувања на глобално ниво се прават со точак, ќе се постигнат целите на Парискиот договор.
Точак е грижа за здравјето на сопственото срце и ум, неосетно, попатно, додека патуваш до работа ги исполнуваш препорачаните од доктор 30 минути умерена физичка активност на ден. Се смета дека за секој вложен денар во велосипедска инфраструктура општеството “заработува“ плус денари, зашто трошоците за јавното здравство се намалуваат (помалку гојазност, помалку срцеви заболувања, подобро здравје на зглобови и подобра психичка состојба, подобро здравје на бели дробови поради помало загадување, подобар имунитет…).
Може уште многу да се пишува за предностите на точакот. Во поглед на нула емисии можеби некоја идна варијанта на чиста енергија ќе му се доближи, но во поглед на другите придобивки (здравствени и просторни) е неприкосновен и затоа мора да стане интегрален дел од градските политики.
Точакот не може да ги реши целосно проблемите, но е многу важен дел од решението на многу градски проблеми.

Сакаме кандидати за градоначалници и советници кои можат да го согледаат огромниот потенцијал за трансформација на градот кој го има велосипедот.
Сакаме кандидати за градоначалници и советници кои не гледаат низ призмата на моменталните навики и состојби во градот, туку гледаат низ призмата на подобро здравје, подобар квалитет на живот во градот, поголема одговорност кон планетата, кои имаат визија за тоа како треба да биде, а не како “мора“ заради моменталните автоцентрични навики.
Кои нема да го одржуваат статус-квото поддржувајќи ги моменталните навики, туку ќе го трансформираат градот! 

После анализата, НаТочак ќе ги изложи резултатите, слично како за парламентарните избори (линк), за јавноста сама да процени кои програми и кандидати се точакољупски и колку.

Се гледаме во среда, на 27.септември на 65-тата Критична маса. Возиме за вело-визии за Скопје.
Ќе возиме по следнава рута:

*** Секој учесник вози на своја одговорност. 

--------------------------------------------------------------
Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.
Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема.

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 64 пати возеа масовно по скопските улици, на 64 различни темa поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 65-ти пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца!

Приклучи се! Ангажирај се!
Може да нé има повеќе! Скопје може да стане подобар град!
--------------------------------------------------------------

Read more »

Промотивни материјали за КМ #65: Бираме градоначалници со вело визии (а не реклами на телевизи)

[дизајн: Татјана Коцева]

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за Критична маса #65 и за поддршката на вело-визиите за Скопје, а на Татјана ѝ благодариме за брзото, прецизно и профи дизајнирање на идејата на оваа Критична маса.

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ

• Постер, верзија за печатење: линк (.jpg)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ

• Постер, верзија за веб:

Facebook cover:

• Facebook event cover:
  
  
  
  

• Twitter cover:

• Банери:

500 x 500 

300 x 250

• 
  

Read more »

Вело - матинé #2

Facebook настан: линк 

Датум: 23.09.2017 (сабота)

Време: 12:00-14:00

Место: терасата пред МКЦ 

Влез: слободен

Превоз: на точак

----------------------------------

23-ти септември, сабота, 12:00.

Септемвриско пладне, услови идеални за возење точак до терасата на МКЦ, за дружба на отворено со кафе и велосипедски муабети…
Септември е исто така месец на театарот, во септември се случува меѓународниот театарски фестивал, овојпат 42-то издание на МОТ (Млад отворен театар) од 28.09 до 4.10.

Затоа направивме спој и за сите љубители на точакот како превоз, на театарот и на велосипедските дружења, оваа сабота во 12:00 ќе биде ВЕЛО – МАТИНЕ, по вторпат.

На Вело-матинé #2, како велосипедска дружба, пред-настан на МОТ, со нас ќе бидат луѓе од велосипедскиот и театарскиот свет: Даме Димески, Срѓан Јаниќијевиќ, Урсула Хорнер и Васко Лисичов. 

Сите ќе ни кажат збор-два за нивната дружба со велосипедите... од интересни вело-моменти од личното минато до желби кои ги имаат за иднината на нашиот/нивниот град.

🚲Ќе слушнеме за искуството на Даме од најголемиот велосипедски самит во светот - Velo-City кој годинава се одржа во Холандија. Илјадници делегати од цел свет и стотици предавачи на теми: какво управување, инфраструктура и урбано планирање ни се потребни за унапредување на користење на точакот, како и за тоа кои се неговите предности и зошто точакот ќе го спаси светот. Исто така Даме ќе ни раскаже и за Прилеп НаТочак, локалните проблеми и нивната битка за поквалитетен град за живот.

🚲Срѓан Јаниќијевиќ - велосипедски ентузијаст од редовите на прогресивната театарска режија. Но ако го претставиме така го ограничуваме неговиот отворен дух и портфолио што впрочем е и одлика на многу други велосипедисти. Срѓан е исто така и драматург, актер, музичар, ди-џеј и многу често може да го видите на велосипед по скопските улици. Оваа година е присутен на МОТ со режија на театарската претстава „Силјан Штркот Шанца“ која ќе биде изведена на малата сцена во МНТ на 28.09.2017 со почеток во 18:00часот. Ќе ни раскаже за својот светоглед и љубовта кон велосипедите, театарот и урбаното живеење.

🚲Од Виена, Австрија, ни доаѓа Урсула Хорнер. Секогаш позитивната и насмеана режисерка на опери и театарски претстави, голем љубител на велосипедскиот свет и градското движење на две тркала. Дружбите со неа се секогаш интересни, полни со енергија и прават да се почувствувате дека сте дел од еден модерен, футуристички свет. Ќе ни раскаже за своите велосипедски искуства и ќе се обидеме да ја дознаеме тајната за позитивноста во нејзиното професионално делување и пасијата кон магичниот свет на сцената.

🚲За Васко Лисичов велат дека со своите светло дизајни им вдахнува живот на сценските перформанси. Долги години е задолжен за дизајнот и светлосните ефекти пред се на театарските претстави и операта а уште подолги години е вљубеник во велосипедите. Ќе го замолиме да ни раскаже за своите искуства, згоди и незгоди, како од километрите поминати на велосипед низ градскиот метеж така и од километрите поминати со будното око над сцената. Ќе ни раскаже од каде го црпи својот младешки дух и ентузијазмот кон учењето на нови технологии и алатки што го прават толку живописен неговиот професионален ангажман.

🚲 Искористете ја оваа прилика да добиете бесплатен преглед на вашиот велосипед од страна на бајк-докторот, Лазо Миновски, кој несебично ја прифати поканата. Општ преглед на состојбата на велосипедите, проверка на работа на менувачите и подмачкување на ланецот, а ќе добиете и писмена „дијагноза“ и ако е потребно упат на „специјалист“. Закажете си „мој термин“ на e-mail: daniel@mkc.mk, термините ќе бидат закажувани по редослед на пријавувањето, а непријавените ќе останат за на крај.

Ќе поделиме и флаерчиња со програмата на МОТ за да ги известиме присутните точакољупци како и тие самите би можеле да уживаат во овој театарски спектакл што ќе се одржи ширум театарските сцени на нашиот град.

Патем ќе ја најавиме и 65-тата Критична маса во Скопје која ни претстои на 27-ми септември.

Да поминеме едно поинакво вело-попладне.

Ве очекуваме на Вело-Матинé на 23-ти септември, се разбира, на точак!

Read more »

Спомен за Ненад, безбедни улици за сите! (известување за медиуми)

На 14-ти септември (четврток) со почеток од 18:00 се одржа мирен собир во спомен на Ненад Пешевски.

Ненад го изгуби својот живот на 30-годишна возраст возејќи велосипед на крстосницата меѓу Драчево и Батинци од удар од возач на товарно возило, камион.

Собирот на семејството го поддржа неформалното здружение НаТочак и педесетина велосипедисти кои тргнаа од 17:00 од Плоштад Македонија и возејќи велосипеди стигнаа до местото на собирот.

На местото на трагичниот настан беше поставен бел велосипед (ghost bike), пораки од семејството и присутните, свежо цвеќе и беа запалени свеќи.

Целта на белиот велосипед е да биде спомен за Ненад, за еден бесмислено изгубен млад живот и да ги потсеќа учесниците во сообраќајот, посебно најодговорните, возачите, колку голема одговорност е управувањето на моторно возило, подеднакво голема како оружје.

Ненад поголем дел од присутните не го познаваа. Но знаеја дека Ненад бил реален човек, нечиј син, брат, другар, граѓанин на овој град. Ненад доаѓал и на Критична маса, бил свесен за потребата да се делува за поголема безбедност на велосипедистите. Ненад бил човек, a не бројка, со свој живот и соништа кои веќе ги нема.

Апелираме до институциите, жртвите во сообраќај да не ги третираат како бројки.

Да помислат дека зад иницијалите се кријат реални личности со реални животи. 

Ненад може да биде било кој од нас! Може да бидете и вие или ваш близок. Вакви бесмислени одземања на животот се случуваат на приградски патишта, но и во центарот на самиот град.

Најголем дел од овие жртви можеле да се избегнат.
Сторителите мора соодветно да се казнуваат, а институциите мора да преземат системска одговорност да се намали бројот на вакви судири со смртни последици.
НаТочак во 2015-та, после случајот со Давид, испрати листа на барања и предлози до институциите за зголемување на безбедноста во сообраќајот.

Кампањите кои апелираат на лична одговорност не го даваат својот ефект.

После толку кампањи, во последните години бројот на жртви наместо да се намалува, се зголемува. На ниво на Република Македонија имало: во 2014г. - 130 жртви во сообраќај; 2015г. - 144 жртви; 2016г. - 164 жртви.

1. Апелираме до локалните власти да разберат дека имаат огромна одговорност со начинот на кој ги дизајнираат улиците и со приоритетите на вложување во инфраструктурата.

-Заштитата на ранливите (пешаците и велосипедистите) треба да им биде приоритет. Приоритет да биде вложување во инфраструктура за овие начини на движење како ранливи (но истовремено и здрави активни незагадувачки начини на транспорт), а откако насекаде ќе се обезбедат услови за безбедно пешачење и возење велосипед, дури после да се вложува во дополнителни ленти за возила

-Успорувањето на сообраќајот исто така треба да им биде приоритет. Повикувањето на лична одговорност и поставување на само знаци не дава ефект ни во најразвиените општества и доста се залажуваме дека ќе даде баш кај нас. Постојат реални елементи за успорување на сообраќајот, реално физичко стеснување на ленти на помали ширини, визуелно стеснување на ленти со специјално исцртување на линии (или други визуелни пречки кои го успоруваат возењето), физичко успорување (со подигнување на коловозот, кружни текови со помали радиуси итн.). Во Скопје не смее да има ленти пошироки од 3 метри никаде каде има вкрстување со пешаци и велосипеди. Во Скопје треба да има подигнати платформи (пошироки од т.н. легнати полицајци) за пешаци на секој спој на споредна со главна улица. Во Скопје улиците треба да се така дизајнирани што нема да има потреба да се надеваме на лична одговорност. Дизајнот, сообраќајните решенија треба да бидат одговорно направени и да го преферираат животот пред брзината. 

2. Апелираме до полицијата да спроведе казнена политика насочена кон прекршоците кои се најопасни, имено возењето над ограничената брзина треба да биде на врвот на листата за казнување како причина број 1 за смртни случаи во сообраќај. Исто така, во координација со локалните власти, приоритет број 2 на полицијата треба да биде враќање на дигнитетот на бидувањето пешак или велосипедист, давање предност од возачите кон пешаците и велосипедистите на пешачки и велосипедски премини како што е и законски пропишано и непаркирање на пешачки и велосипедски патеки. Спротивното однесување треба да се казнува и да се смета за општествено непожелно. Само така ќе се врати почитта кон ранливите учесници во сообраќајот. Ако општеството не ги почитува преку своите институции, и возачите ги третираат како да се “вишок“ кој им смета на улицата и небезбедно се однесуваат кон нив.

3. Апелираме до Законодавниот дом да ја разгледа Европската легислатива за presumed liability и други слични законски одредби кои би ја ставиле одговорноста во сообраќајни судири по автоматизам кон поодговорниот (посилниот) и кои докажано поттикнуваат побезбедно однесување.

Покрај овие општи апели, НаТочак ја поддржува битката на семејството за истерување праведен исход во судскиот процес за случајот, како и барањето на жителите од овој дел од Скопје за изградба на кружен тек на опасната крстосница Драчево-Батинци, но таков кој нема да им овозможува брзо поминување на возачите, а ќе биде пријателски за пешаци и велосипеди, како и физички одвоена и безбедна велосипедска и пешачка патека.

Во продолжение, фотографии од собирот.
Нека му е вечен споменот на Ненад.

Да не се повтори.

Се собираме на плоштад Македонија.
Белиот велосипед е натоварен на приколка.
Порака “Брзината убива. бараме успорување на сообраќајот во Скопје“.

Групата се движи низ Кисела Вода.
Тротоарите се толерирани места за паркирање.
Пешаците и велосипедистите мораат да се симнуваат на улица.

Широки ленти за автомобили и смешно тесни тротоари за пешаци и велосипеди = рецепт за небезбедност.

Порака кон возачите: Колку минути побрзо чини еден живот?

Обраќање кон присутните во спомен на Ненад и со апели за безбедност. Да не се повтори!

Паркирани велосипеди

Белиот велосипед во спомен на Ненад

Ненад, почивај во мир :(

Нема зборови за тагата на блиските

Спомен за Ненад, безбедни улици за сите!

Белиот велосипед е поставен.
Системската негрижа за велосипедистите уби човек

На собирот дадоа поддршка членови на други ожалостени семејства чии деца го изгубија животот во сообраќај

Стоп за убиствата во сообраќајот!

Ширење улици => сообраќајки => крв

Ги оставивме пораките покрај белиот велосипед,
барем некое време да ги потсетуваат возачите и надлежните

Read more »

Пријава на инфраструктурен проблем : мешани пешачко-велосипедски патеки долж Бул. Кочо Рацин

На 13.09.2017 до Координативното тело за урбан велосипедизам НаТочак упати допис во врска со почетокот на градежните работи на бул. Кочо Рацин.
За истиот булевар беше разговарано и усно, но НаТочак сакаше да остане запис во облик на пријава од официјалниот став.
Па еве го во продолжение како текст или како документ на линкот.
--------------------

До: Град Скопје
Координативно тело за урбан велосипедизам
Предмет: Пријава на инфраструктурен проблем мешани пешачко-велосипедски патеки долж Бул. Кочо Рацин

ПРИЈАВА

Почитувани,
Би сакале да изразиме загриженост и незадоволство во врска со градежните работи кои деновиве се извршуваат на бул. Кочо Рацин, поточно на тротоарите.
Реакцијата ни е малку задоцнета бидејќи за жал, повторно дознаваме за реконструкцијата од терен бидејќи не беше истакнат планот за реконструкција пред да започнат градежните работи. Независно од тоа, се надеваме дека ги земете нашите забелешки предвид.

Градежни работи на терен

Според она што можевме да го разбереме од сајтот на Град Скопје (линк до веста), со оваа реконструкција нема да се смени дизајнот на улицата, нема да добие посебни велосипедски патеки, туку постоечките тротоари чиј асфалт ќе се смени ќе станат мешани пешачко-велосипедски патеки.
Булеварот Кочо Рацин е дел од Големиот ринг кој го обиколува најцентралното подрачје на градот и како таков е многу важен за сите типови сообраќај, не само за автомобилскиот. Тој ги поврзува во прстен сите планирани велосипедски рути на исток, запад и север од центарот. Дури и според мапата на проектот Скопје вело-град, на оваа делница е покажано дека ќе се направи посебна велосипедска, а не пешачко-велосипедска патека (означено е со црвено, а не со сино).

мапа на Скопје велоград проектот

Имено, со овој допис сакаме да посочиме на можноста за поинакво решение на улицата.
Штом се вложуваат големи јавни средства, сметаме дека треба попатно да има и подобрување на решението, а не само промена на асфалтот.
Моментално булеварот има во секоја насока по 3 широки коловозни ленти (широки по 3.5 метри секоја, т.е. вкупно 10.5 метри) и една мешана пешачко-велосипедска патека широка 2.8 метри која минува низ автобуска постојка. За град кој претендира да се нарече вело-град и кој веруваме сака да го поттикне покрај возењето велосипед и пешачењето како здрав и незагадувачки начин на движење низ градот, ова не е добра слика и праведен сооднос на просторот и не соодветствува на заложбите.

Истовремено, на овој булевар се вози значително брзо токму поради големата ширина на лентите која не е соодветна за градски брзини до 50 km/h, туку поттикнува поголеми.
Докажано е дека дизајнот на улиците е силен фактор за безбедно или небезбедно однесување многу повеќе од бројките за брзински ограничувања на сообраќајните знаци. Според студија направена во Токио и Торонто, потесните ленти резултираат со неагресивно возење и со можност да се сопре навреме и да се избегне судир, и истовремено не влијаат на намалување на капацитетот на улицата за примање коли, напротив. Додека на пошироките ленти, возачите се чувствуваат комотно да го надминат ограничувањето и почесто се случуваат сообраќајни судири со последици.
Претпоставката дека пошироките ленти се побезбедни не важи за градска средина и тоа се потврдува со се' повеќе емпириски податоци. (референци 1, 2)

Затоа сметаме дека решение за двата проблеми:
1. брзото возење на автомобилите
2. непостоење на издвоени велосипедски и пешачки патеки
ќе биде стеснување на автомобилските ленти од 3.5 на 3 метри и добивање на 1.5 метар за велосипедска лента, наместо постојното решение со кое патеката треба да навлезе во зеленилото и сепак ќе биде од понизок стандард, т.е. мешана пешачко-велосипедска.
Со нашиот предлог нема ни да се намали капацитетот за примање на возила, туку само ќе се зголеми безбедноста на булеварот за сите учесници во сообраќајот.

Апелираме употребата на коловозни ленти со ширина од 3 метри, наместо 3 и пол метри да стане пракса во сите изградби на нови булевари и при реконструкција на постоечките. Просторот добиен со новата распределба (т.н. Road diet, патна диета), може да се користи за пешачки, велосипедски патеки или зеленило (намени кои недостасуваат и му се неопходни на градот, особено ако се стремиме тој да станува пријателски за велосипеди и пешаци) зависно од тоа што недостасува во контекстот.

Апелираме да се размисли и за специјализирање на најдесната од трите коловозни ленти за јавен превоз како во сите градови кои се залагаат за одржлив сообраќај.

Улиците во Скопје треба да се дизајнираат да бидат безбедни и со градски, а не со автопатски карактер.
Секоја реконструкција на било која улица треба да се искористи како шанса да се преосмисли дизајнот на улицата, да се направи побезбедна за сите учесници во сообраќајот, а не само да се смени асфалтот.

Со почит,
НаТочак

13.09.2017

Референци:
1. Линк до статија: “Лентите широки 3 метри се побезбедни и сепак имаат капацитет за многу возила“
https://www.citylab.com/solutions/2015/07/10-foot-traffic-lanes-are-saferand-still-move-plenty-of-cars/399761/
2. Линк до Препораките за ширина на ленти на Националната агенција за градски транспорт на Америка:
https://nacto.org/publication/urban-street-design-guide/street-design-elements/lane-width/

Read more »