Промотивни материјали за КМ #85: Приказната продолжува... Се гледаме на улиците!

[дизајн: Боркица Арсевска, Totem Creation]

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за Критична маса #85.

Голема благодарност до Боркица за откачениот дизајн на една поинаква приказна.

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ

• Постер, верзија за печатење: линк (.jpg, cmyk)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ

постер, верзија за веб

Facebook event cover

Facebook cover

Read more »

Предлози на НаТочак за буџетот на Град Скопје за 2021 година

Минатата недела, на 16.09.2020 година претставници на НаТочак учествуваа на Граѓанскиот буџетски форум “Моја заедница, моја визија“ на Град Скопје за 2021 година. На Форумот зедоа учество претставници на 13 организации и активистички групи кои долги години се општествено ангажирани и дале придонес за унапредување на сферите во кои делуваат. Форумот беше организиран од Здружението за заштита на животните и животната средина Е.Д.Е.Н. во соработка со активистката за заштита на животни и животна средина и членка на Советот на Град Скопје - Драгана Велковска.
Во рамки на форумот, претставниците ги презентираа предлозите на нивните организации и имаа можност заедно со присутните граѓани да си коментираат едни на други за подобрување на предлозите.

Само како еден пример (а ги имаше повеќе) на еден од предлозите на НаТочак за поставување на столпчиња како заштита од нелегалното паркирање и узурпирање на патеките, добивме коментар дека мора да се внимава на типот на столпчиња и растојанијата за да не пречат на лицата со хендикеп, па затоа НаТочак предлогот го дооформи со барање за почитување на приниципите на универзален дизајн (universal design). 

Кога вака партиципативно би се правеле градските политики, кога би се слушале едни со други, кога Градот би дал шанса за вклученост, сигурни сме дека проектите од било која сфера ќе се направат многу поквалитетно, со внимавање на сите аспекти. 

Сите предлози од сите организации беа предложени како сет предлози наречен „За зелен и хуман град“ денес, 23.09.2020 до Градоначалникот и Советот на Град Скопје. Прес-конференција од доставувањето на линкот. Предлозите од НаТочак ги има како текст во продолжение и на линкот како документ.

НаТочак и минатата година достави предлози за измена на програмите и буџетот на Град Скопје за 2020-та година (достапни на линкот), но без буџетска конструкција и веројатно задоцнето (во декември). Оваа година тоа го направи значително порано и со предлог-буџетска конструкција. Бидејќи предлозите се во согласност со веќе донесениот План за унапредување на велосипедскиот сообраќај 2019-2021 донесен од Советот на Град Скопје во септември 2019, како и во насока на справување со актуелната здравствена и економска криза, очекуваме поддршка од сите советници.

---------------------------------

ДО Градоначалник на Град Скопје Совет на Град Скопје

ПРЕДЛАГАЧ: Драгана Велковска

        Членка на Советот на Град Скопје

ИЗГОТВУВАЧ: НаТочак, Група ентузијасти со цел подобро велосипедско Скопје

ПРЕДЛОЗИ

ЗА БУЏЕТ НА ГРАД СКОПЈЕ ЗА 2021 ГОДИНА

• „Реконструкција на пешачката и велосипедската инфраструктура на булевари “ со буџет од 70.000.000,00 денари.

• „Буџет за велосипедска и пешачка инфраструктура да е минимум 30% од вкупниот буџет за патна инфраструктура“ (по 15% од тип) - непозната е вкупната сума на буџетот за 2021 г. за патна инфраструктура.

• „Субвенции за сервис и резервна опрема за велосипеди“ со буџет од 3.000.000,00 денари.

• „Промена на рабници на сите булевари низ целиот град“ со буџет од 4.000.000,00 денари.

• „Густо поставување на столпчиња по сите велосипедски ленти“ со буџет од 5.000.000,00 денари.

• „5 бројачи на велосипеди“ со буџет од 4.500.000,00 денари.

• „Продолжување на рекреативната патека на Вардар до Сарај на запад и најисточните граници на градот на исток“ - 20.000.000,00 денари.

• „Простор Антикорона“ со буџет од 20.000.000,00 денари.

• Стратешки документ за безбедност во сообраќајот - Визија нула - Визија за Скопје без жртви (Vision zero) со буџет од 600.000 денари.

Образложение

• Град Скопје го менуваше асфалтот на коловозот на булеварите и тоа го нарече „реконструкција“ во „првата градежна офанзива“, изведена во летото 2019 г. Бидејќи под „булевар“ се подразбираат и пешачките патеки, зеленилото, сливниците, хоризонталната и вертикална сигнализација, бараме сите булевари на кои се работеше во „првата градежна офанзива“ изведена во летото 2019 г., да се доработат со тоа што ќе се подобрат условите за движење на пешаците, велосипедистите и лицата со хендикеп.

• „Втората градежна офанзива", која се изведува во 2020 г. ги чини граѓаните околу 1 милијарда 29 милиони и 700 илјади денари (17 милиони евра). Тука не се вклучени минатогодишните „дореконструкции“, а нема информација дали ќе се менува целата инфраструктура на булеварите или само коловозот.

• По примерот на Ирска, каде што е пропишано 10% од вкупниот буџет за инфраструктура по правило да биде за велосипеди и 10% за пешаци, бараме кај нас за овие ставки да е одделено минимум 15% од секој тип, поради потребите за итна корекција и доградба на велосипедските и пешачките патеки, односно за да ги достигнеме барем минималните стандарди.

• Град Скопје повеќе години субвенционира набавка на велосипеди и електрични тротинети. Во 2020 г. беше увидено дека за субвенциите има огромен интерес, но и дека нови велосипеди тешко се наоѓаат бидејќи продавниците имаа проблем со набавки. Од три причини сметаме дека потребна е промена на овој тип на субвенции. -Проблеми со набавка на нови велосипеди -Потреба од диверзификација на типот на велосипеди кои се возат низ градот -Стимулирање на локалната циркуларна економија Бараме во 2021 г. да се нуди субвенција за сервис на расипани и стари велосипеди (како што прават повеќе земји во корона кризата), како и субвенции за опрема за велосипеди - седишта и колички за бебиња и деца, корпи, сајли за врзување, светла, ѕвончиња, итн. и можност за диверзификација на типот на велосипеди со повисоки суми, по примерот за електричните тротинети - карго товарни точаци за испорака до последен метар, точаци за пренос на тезги и бизниси итн.

• Низ град Скопје ретко има рабник кој е слеан на ниво прикладно за оние кои се движат на тркала (инвалидски и бебешки колички, со помагала за движење, со велосипеди, тротинети, ролшуи, со пазарски колички…). Со проектот Скопје Велоград на некои делници беа изведени соодветни рабници, но некаде не, а некои од веќе сменетите беа променети низ годините со работа на микролокациите. Сепак, ова темпо е пребавно за целиот град, ги опфаќа само крстосниците на Скопје Велоград и не ги задоволува потребите на сите жители кои се движат на тркала. Бараме рабниците на сите булевари, улици, плоштади и јавен простор под надлежност на Градот да бидат променети со такви кои ќе одговараат на потребите на граѓаните. Градот Нови Сад за периодот 2019-2020 г. издвои 64.600,00 евра за овие потреби и предлагаме ние да го следиме нивниот пример.

• Велосипедските ленти на булеварите низ градот служат за паркирање на возилата бидејќи долж нив столпчињата се поставени на дистанца поголема од 1,5м што е доволно возило да се протне меѓу нив. Со тоа е оневозможено безбедното движење на велосипедистите и истите се принудени да се мешаат со сообраќајот на коловозот. Бараме сите велосипедски ленти да имаат густо поставени столпчиња, како што имаат и велосипедските патеки.

• Центарот за управување и контрола на сообраќајот (ЦУКС) располага со 850 бројачи за коловозен сообраќај. Бидејќи не ги обработува пешаците и велосипедистите во својот систем, нив не ги третира како дел од сообраќајот. Затоа предлагаме, за почеток, поставување на 5 бројачи на велосипеди кои на клучни локации ќе ги бројат велосипедистите, ќе помагаат да се планира нивната брзина на движење и ќе бидат дополнителен мотив за граѓаните да поминуваат на тие предодредени локации во поголем број.

• Голем дел од граѓаните ја користат рекреативната патека долж реката Вардар за безбедно сообраќање меѓу истокот, центарот и западот на градот, изолирани од останатиот сообраќај, семафори, метеж, топлина итн. Но недостигаат уште неколку километри за изведба за да се спојат крајните граници на градот.  Бараме продолжување на патеката на запад до Сарај и на исток до крајните граници на градот, како и повеќе рампи за безбедно приклучување кон горниот дел на кејот, мостовите и булеварите. Ова е од посебна важност за соседните општини на источниот крај на градот бидејќи жителите на тие населби, кои се движат накај прилепените скопски населби, се движат по т.н. пат на смртта кој нема безбедни услови за движење на пешаци и велосипедисти. 

• „Простор Антикорона“ опфаќа дислокација на билборди и ситилајти, ослободување на една коловозна лента, отстранување на паркинг места пред места каде што се собираат или чекаат луѓе - аптеки, банки, пошти… Пандемијата ни покажа дека за справување со неа потребен е поголем простор за безбедно движење и групирање на граѓаните на безбедно растојание. За таа цел бараме ослободување на десните коловозни ленти и стеснување на останатите, а ослободените ленти да се користат за непречено движење на велосипеди и јавен превоз. На булеварите каде што постои велосипедска инфраструктура предлагаме истата да се ослободи за пешаците, бидејќи велосипедистите би се движеле на новата велосипедска лента. Понатаму, бараме ослободување на плоштадите од непотребна урбана опрема и ослободување на паркинг местата пред комерцијалните и здравствени институции пред кои се групираат посетителите (аптеки, поликлиники, банки, пошти….) и пренамена на просторот за безбедно групирање на луѓе. (Повеќе во отвореното писмо #ПросторАнтиКорона)

• Бараме донесување на Стратешки документ за безбедност во сообраќајот - Визија нула - Визија за Скопје без жртви (Vision zero) по примерот на многу светски градови и држави. Објективната небезбедност (реалниот ризик од сообраќјни судири, особено за ранливите учесници во сообраќајот) е на високо ниво во државатa, но и во Скопје.  Исто така висока е и субјективната небезбедност. Едното влијае на повреди и смрт, другото влијае негативно на квалитетот на живот.  Некои градови како Осло и Хелинки (со приближна населеност како Скопје) постигнаа 0 жртви од сообраќај пешаци и велосипедисти изминатата година и само 1-2 жртви со возило, благодарение на поставени стратегии и мерки за нула жртви во сообраќајот. Овој стратешки документ треба да направи преглед на факторите кои влијаат на безбедноста: уличната околина и дизајнот на улиците, легислативата, брзините, полициската контрола итн, да направи анализа на небезбедни позиции во Скопје, да направи споредба со други градови и спроведените мерки кои дале резултат, како и да даде насоки за промени во различни сфери (легислатива, измена на дизајн на улици, воведување Зони 30, казнена политика, дигитално регистрирање на сообраќајни судири на територија на Скопје (https://vzv.nyc/) итн. Суштината на Визија Нула (Vision Zero) пристапот е ставање акцент на системската (наспроти личната) одговорност во сообраќајот. Луѓето секогаш ќе грешат, но системот треба да направи да прават што помалку грешки и тие грешки да не се фатални.

Сите барања се во согласност со Планот за унапредување на велосипедскиот сообраќај на Град Скопје 2019-2021.

Скопје, 16 септември 2020 г.

Име и презиме на претставник

_________________________

Read more »

Вијадуктот на Климент Охридски, улица за луѓе или автопат на смртта?

Денес, 10.09.2020, испративме краток неформален допис по mail во врска со поништувањето на тендерот за проектот за тунелите под Кале, до Град Скопје, Градоначалникот на Град Скопје и Координативното тело за велосипедски сообраќај.

Текстот од e-mail-от е во продолжение:

------------------------------ Почитувани,

Од медиумите дознавме дека е поништен тендерот за проектот за тунелите под Кале. Во интерес на време (да не се објави тендерот во меѓувреме) ви го споделуваме нашиот став во понеформален стил, а официјален допис би ви пратиле дополнително.

Сметаме дека поништувањето на тендерот е одлична шанса новиот тендер да се постави на сосем поинакви основи, со сосем поинакви барања. (под услов навистина да имаме потреба од поврзување баш на ова осетливо место и да нема подобра варијанта од таа која ја замислиле во 1964 година). Сметаме дека новото решение треба:

Да биде со карактер на ГРАДСКИ, а не ВОНГРАДСКИ мост.

Да има ленти за автомобили не пошироки од 3 метри (за 50-60km/h), наместо со автопатска широчина од 3.5 метри (за 100 km/h).

Да има комотни тротоари од минимум 3 метри, а не заштитно растојание за возилата од 1.5 метар.

Да има велосипедски патеки од 2.5 метри во двете насоки.

Или можеби да има посебен пешачко-велосипедски мост и тунел? Нека биде тоа предлог на проектантите. Но во барањата на Градот мора да стои БЕЗБЕДЕН ПРОСТОР ЗА ПЕШАЧКИ И ВЕЛОСИПЕДСКИ СООБРАЌАЈ, па како ќе се обезбеди е прашање на решението.

Ако навистина е целта на новата градска админстрација (сега не толку нова) ПОВРЗУВАЊЕ НА ГРАДОТ, ќе го поврзе пред сè ЗА ЛУЃЕТО, не само за АВТОМОБИЛИТЕ.

Градот и сега е поврзан како-така за автомобили, со неколку минути задоцнување ќе стигнете секаде, ќе заобиколите, но прилично брзо ќе стигнете. НО ЗА ЛУЃЕ НЕ Е.

Оваа врска по Климент Охридски ќе биде многу, многу атрактивна за пешачење и користење точак, за скратување дистанци меѓу Чаир и Центар, сакале или не.

И ако не обезбедите специјален простор за нив, луѓето ќе го користат коловозот, ќе пречат на автомобилите, а и ќе ГИНАТ.

Со најавените димензии, овој вијадукт ќе донесе пребрз сообраќај (околу 100 km/h) до Илинденска во срцето на Градот и ќе ја загрози безбедноста и амбиентот на живеење во најстрогиот центар.

Поради сето наведено, бараме да се ревидира тендерската документација.

Град Скопје веќе би требало да работи и на новиот План за одржлива мобилност (SUMP) како основа за новиот ГУП 2022.

Зошто да се брза со проектот за автоцентрично поврзување, кога истовремено се работи на визија за одржливост? Зошто двојни стандарди? Зошто да не почекаме на насоките од тој SUMP?

Она што ќе се изгради ќе го осплужува Скопје во наредниот век.

НЕ БРЗАЈТЕ да создадете АВТОПАТ НА СМРТТА во срцето на Градот.

Ако веќе го поврзуваме Градот, да ги поврземе ЛУЃЕТО, на хуман начин.

Луѓето од Чаир и Бутел заслужуваат да бидат поврзани со центарот со патеки за луѓе (пешачки и велосипедски), не помалку од луѓето од Карпош и Аеродром! Додека вторите имаат барем по 2 велосипедски врски до Центарот, луѓето од северниот дел на градот немаат ниедна, а треба да имаат и по Цветан Димов и по Македонско-Косовска Бригада/Климент Охридски зашто се на преголемо растојание.

Зошто ги дискриминирате?

Автоцентричниот мост ќе создаде дополнителна ментална бариера и поделеност, а не поврзување на двата дела на градот. Град е ткиво што е поврзано за пешаци и велосипеди.

Ако е поврзано само со автопат, тоа се 2 различни града!

Апсолутно се согласуваме со Градоначалникот дека е подобро долго планирање отколку лош проект во секој аспект: сообраќај, одржливост, социјално поврзување.

Направете го подолго и квалитетно.

Со почит, НаТочак

Read more »

Прашање и реакција во врска со реконструкцијата на ул. Македонско-Косовска бригада

Денес, 10.09.2020, испративме допис до град Скопје со прашање во врска со реконструкцијата на ул. Македонско-Косовска бригада, но и со реакција за потребата од работење на сеопфатна велосипедска мрежа на ниво на Град Скопје, како и со потсетување на потпишаниот меморандум.

Дописот како документ е достапен на следниот линк, а како текст во блог-постот во продолжение.

---------------------

До: Град Скопје, Градоначалник на Град Скопје, Сектор за планирање и уредување на просторот, Координативно тело за велосипедски сообраќај

Предмет: Прашање и реакција во врска со реконструкцијата на ул. Македонско-Косовска бригада

 

Почитувани, 

На 08.9.2020 година, Град Скопје на официјалната веб страница објави соопштение за медиуми (https://skopje.gov.mk/mk/) во кое се најавува реконструкцијата на улицата Македонско-Косовска бригада на потегот кој ги поврзува булеварот Никола Карев и улицата Втора Македонска бригада. Според соопштението, ќе се реконструираат коловозот и тротоарите во должина од 1700 метри, но не е најавена промена на решението на улицата со кое би се вовеле и велосипедски патеки/ленти. Ќе се менуваат и атмосферската и фекалната канализација, а знаеме колку е ограничувачко поставувањето на сливници за идните промени на решението. Поради тоа, сметаме дека оваа реконструкција требало да се искористи за сосем поинакво решение.

Како една од главните најавени цели што треба да се постигнат со реконструирањето на оваа улица е “подобрувањето на урбаното живеење“. За какво подобрување на урбаното живеење зборуваме ако граѓаните кои сакаат да користат точак мора да го споделуваат коловозот со возилата? 

Сакаме да напоменеме дека делницата која ќе се реконструира баш поврзува 2 улици кои имаат каква-таква велосипедска инфраструктура (бул.Никола Карев и ул.Втора Македонска Бригада), меѓу нив се наоѓа ул. Џон Кенеди на која исто така се планирани велосипедски патеки. Дополнително, улицата припаѓа на примарната мрежа и е сосем логично и таа да вклучи велосипедски патеки/ленти.

Со сегашните решенија (постоечките и најавените велосипедски патеки се означени со црвено) жителите на Чаир можат да се движат само во правецот запад-исток низ својата населба и не се поврзуваат на ниеден начин со Центар и остатокот од Градот. Граѓаните на Чаир и Бутел се директно дискриминирана во однос на своите сограѓани од Карпош и Аеродром, на пример.

На местата означени со сини линии (по текот на бул. Македонско Косовска бригада и бул.Цветан Димов) мора да се спроведат велосипедски решенија, за градот да биде поврзан и за велосипеди, не само за автомобили. Дотолку повеќе, што ни овие поврзувања не го задоволуваат препорачаниот минимум за растојание на велосипедска мрежа. Растојанието меѓу бул. Македонско-Косовска бригада е 1.3 километри.
Според тоа, тие се уште повеќе неопходни. 

Според PRESTO водичот од Европска унија (https://ec.europa.eu/) препорачаната широчина на велосипедска мрежа (поточно максимално растојание меѓу паралелни велосипедски рути во урбана средина) изнесува 250 метри.

Според Холандски, Германски и други водичи, таа широчина изнесува меѓу 400 и 500 метри, со тоа што во централни подрачја може да биде и погуста. Според Space Syntax анализи, прифатливото растојание меѓу паралелни велосипедски рути изнесува: 300 метри за централно градско подрачје, 500 метри за градската средина надвор од центарот и 1.000 метри за предградијата. 

Доколку спроведете велосипедско решение по текот на бул. Македонско Косовска бригада и на бул. Цветан Димов растојанието меѓу мрежата од бесконечно ќе го сведете на 1.3 километри, што е соодветно за ретко населени преградија, а не за густа речиси централна населба.

Поради тоа, во идните планови препорачуваме да испланирате барем уште две (означени со жолто) или оптимално 3 паралелни велосипедски рути помеѓу Македонско Косовска бригада и Цветан Димов. 

Во овој контекст, би сакале да ве потсетиме на точки 2, 3 и 4 од Меморандумот кој го потпишавме со сега градоначалникот на Скопје, Петре Шилегов. (цел меморандум е достапен тука:  http://natochak.blogspot.com/2017/10/blog-post_15.html )

2. Новата градска администрација ќе ја напушти автоцентричноста како принцип во сообраќајот и ќе работи на постепено приоритизирање на пешачењето, велосипедскиот сообраќај и јавниот превоз како и поставување на велосипедска инфраструктура во сите делови од градот во соработка со останатите градоначалници. Ќе тежнее процентуалниот удел на овие типови сообраќај да расте од година во година, а на автомобилот да опаѓа

3. Новата градска администрација се обврзува да вклучи задолжителни велосипедски простори и патеки во секое идно проектирање на нова улица, булевар или мост.

4. Новата градска администрација се обврзува секоја идна реконструкција на булевар или поважна улица да вклучува и велосипедско решение во просторот. Потесните улици да имаат решение за успорување на возилата за безбедно заедничко споделување на просторот (Зони 30).

Оваа реконструкција се однесува на улица од примарната мрежа, се изведува во 2020-та година и заслужува попрогресивно решение од она што е најавено на медиумите.  

Поради сето набројано погоре, сметаме дека оваа улица задолжително треба да има велосипедско решение. 
Ве молиме да нè информирате дали сообраќајното решение за улицата предвидува безбедно движење на велосипеди и издвоена велосипедска инфраструктура, и ако да, од каков тип е таа.

Остануваме отворени за соработка за остварување на целите од меморандумот. 

 

Со почит,
НаТочак

10.09.2020

 

НаТочак

неформално здружение за урбан велосипедизам   

За подобро вело - Скопје

e-mail: natochak@gmail.com

blog: natochak.blogspot.com

FB: facebook.com/NaTochak

TW : twitter.com/NaTochak

Read more »