20 June, 2015

Промотивни материјали КМ #38: Саглам паркинг - раат кафе!

[дизајн: Вања Штркова]
Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.
Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за  Критична маса #38. А на Вања Штркова ѝ благодариме за раат дизајнот и раат комуникацијата :)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ 
  • постери
-Постер (А3, во боја) верзија за печатење: линк (pdf)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ
  • постер
  • банери
300x250
300x250 
500x500
500x500
500x500
980x100
980x100
980x100
990x80


990x80
Facebook cover
Twitter cover

Паркирајќи го точакот. Неколку слики од велосипедското секојдневие.

Слика 1
Прекрасен јунски ден. Времето е сончево и дувка пријатно летно ветре. Додека возиш велосипед го вдишуваш мирисот на тукушто расцветаните липи. Одиш на закажаното кафе со пријателите, но некако не ти се брза и сакаш да уживаш во вртењето на педалите. Конечно стигнуваш пред кафулето. Друштвото е веќе собрано и сите се убаво расположени. Им мавнуваш за поздрав и им довикуваш дека веднаш ќе им се придружиш. „Само да го заврзам точакот“, им велиш. Но гледај беља, пред кафулето воопшто нема паркинг за велосипеди. Почнуваш да се туфкаш и да разгледуваш наоколу. Мора да најдеш некое соодветно место каде што би го врзал точакот. Пробуваш да го врзеш за блиската канделабра, но широка е, ланецот ти е краток. Се врткаш уште неколку минути слушајќи го веселиот џагор од кафулето. Во меѓувреме твоето друштво прекрасно си поминува, а ти го пропушташ сето тоа. Пробуваш да го заврзеш точакот за едно дрво отспротива, но повторно не ти успева. Веќе си нервозен бидејќи поминале петнаесетина минути и кафето веќе се изладило. Мораш да го избуткаш едно педесетина метри оттаму и да го заврзеш на еден сообраќаен знак. Со видно расипано расположение конечно седнуваш во кафулето и сркнуваш од ладното еспресо. Веќе ниту смеата на твоите пријатели не може да те развесели...
Слика 2
Денес те чека важна работа. Мора да извадиш цел куп документи и потврди од Министерството. Знаеш дека пред тебе е долг ден. Ќе изгубиш многу време пред шалтерите, но не е важно, битно да завршиш работа. Зеде дури и слободен ден од работа. Сега иташ на својот велосипед среќен што така ќе го избегнеш сообраќајниот метеж. Времето е многу топло, но барем тебе ти е пријатно додека другите се варат во своите автомобили. Стигнуваш пред Министерството. Има некаков паркинг за велосипеди, но не е соодветен: на него можеш да врзеш единствено едно тркало. Неволја, си помислуваш, точакот ми е нов, го купив пред неколку недели и воопшто не беше евтин. Не е безбедно да го оставам врзан само за тркалото, си велиш. Но работата мора да се заврши. Потоа воопшто не се изненадуваш кога службеничката на шалтерот во лице ти ги фрла документите и те праќа на друг шалтер, бидејќи умот ти е кај точакот. Не ни трепнуваш кога нејзината колешка со викање ти вели дека ти фалат уште неколку изводи зашто ти во тој момент се прашуваш дали ќе треба пеш да се враќаш дома. На крајот дури чувствуваш среќа и олеснување кога нивната шефица ти соопштува дека не можеш да завршиш работа и дека треба да се вратиш за три недели. Се стрчуваш низ долгите ходници на Министерството кон излезот и „паркингот“...

Слика 3
Излегуваш од салата по натпреварот. Лут си, но тоа не е чудно: твојот тим загуби. Кога доаѓаше го врза точакот за оградата пред салата, исто како и стотина други луѓе бидејќи, едноставно, немаше каде на друго место. Но сега гледаш дека врз твојот точак има врзано друг и ти не можеш да го извлечеш својот и да си појдеш дома. Заробен си додека не дојде неговиот сопственик. Твојата лутина уште повеќе се зголемува. Нервозно се вртиш наоколу додека останатите навивачи си ги земаат точаците и си одат. На крајот остануваат само твојот и натрапникот. Од лутина ти врие во главата. На секои десет секунди погледнуваш во часовникот. Сите веќе си заминаа. Почна да помислуваш да го оставиш точакот и да си заминеш. Одеднаш здогледуваш еден човек кој се приближува кон тебе. Тој се движи бавно, со безгрижен чекор. Рацете му се во џебовите додека си ја свирка мелодијата која највеќе ја мразиш. На себе има маица од противничкиот тим...


Кога конечно некако ќе успееме да стигнеме до нашата посакувана дестинација речиси секогаш се среќаваме со проблемот: „Каде ли сега да паркирам?“. Паркинзи за велосипеди скоро и да нема, а онаму каде што ги има се несоодветни... Затоа сме приморани постојано да се снаоѓаме и да импровизираме. Дрвја, огради, сообраќајни знаци, бандери... сето ова ни служи како паркинг. Можноста да паркираме секаде е и предност, но често, паркирајќи си го велосипедот на тој начин, и самите им пречиме на останатите. Така, нам ни се лутат пешаците бидејќи им го блокираме патот.

Порано паркинзите за велосипеди стандардно се изработувале така што за нив да можете да врзете само едно тркало. Токму вакви се најголемиот дел од паркинзите во Скопје (оние малку кои сепак постојат). Нивниот дизајн е непрактичен. Точаците врзани за нив се небезбедни, а да не говориме за тоа дека често настануваат и оштетувања на тркалата. Плус мора да се наведнете, што не е секогаш пријатно. Самото заклучување на точакот на нив е тешко, често едвај дофатно, ако се наместени покрај ѕид и посебно навечер. Прописните паркинзи треба да се високи, а велосипедот да се врзува за рамката. Само го потпирате, без клекнување, го врзувате за рамот и чао. Многу полесно за користење. Денешните тркала се вадат со еден потег за помалку од минута и затоа врзувањето за рамот е многу побезбедно.

Точакот веќе на многумина ни е основно превозно средство. Со него одиме на работа, на кафе, да пазаруваме, на натпревар, во музеј... Затоа е исклучително важно да постојат соодветни места каде што ќе можеме да го оставиме и да не се грижиме за неговата безбедност. Токму јавните институции треба да го предводат овој процес. Министерствата, театрите, музеите треба да покажат дека се отворени за велосипедистите и дека сакаат поубав и почист град. Нивниот позитивен пример несомнено ќе го следат и приватните компании. Кафулињата, рестораните, продавниците и трговските центри ќе добијат многу доколку имаат саглам паркинзи за велосипеди. Нивните посетители и муштерии ќе бидат среќни и поопуштeни и ќе го разнесат добриот глас наоколу. Со насмевка ќе го испијат најубавото кафе во животот под сенката на скопските липи кои мирисаат прекрасно во јуни...

Критична маса #38: Саглам паркинг - раат кафе

19 June, 2015

Мислење од НаТочак за проектот Скопје вело-град 2017

Денес, на 19.06.2015 НаТочак испрати мислење до Град Скопје во врска со презентираниот проект „Скопје вело-град 2017“.
Дописот е достапен на следниот линк, како и во продолжение.
Штом имаме можност да го погледнеме и акцискиот план, ќе можеме да оформиме поконкретно мислење за проектот, поточно да одговориме дали ги решава проблемите на кои посочуваме во текот на изминатите години. 

Самата идеја за посеопфатно третирање на велосипедскиот сообраќај е позитивен исчекор, кој го поздравуваме. 
--------------------------------------------------------

Предмет: Мислење на неформалната група “НаТочак” во врска со најавата на новиот капитален проект на Град Скопје, Скопје Велоград до 2017 година 
Датум​: 19 јуни 2015 година 

На 15 јуни 2015 година, Град Скопје го претстави пред јавноста својот проект за унапредување на велосипедската инфраструктура во Скопје и за зголемување на безбедноста во велосипедскиот сообраќај, насловен „Скопје Велоград 2017“. НаТочак ја поддржува секоја активност која е во насока на развој на урбаниот велосипедизам во Скопје и Македонија. Во продолжение НаТочак споделува свое мислење за промовираниот проект. 

Генерален прв впечаток е дека значително е подобрен речникот и терминологијата на надлежните кој се користи при комуницирање на активностите кои се однесуваат на урбаниот велосипедизам. Конкретно, прифаќањето дека градскиот велосипедизам не е спорт, туку секојдневно превозно средство. Навидум можеби незначајна промена, но суштински ги менува погледите на планерите на Градот. 

Потреба од јавно споделување на проектниот документ со цел детално информирање на јавноста за процесот на имплементација 

Град Скопје пред јавноста го претстави својот крупен проект преку видео проекција и извадоци од мапи на кои се прикажани рутите од вело-мрежата. Проектот визуелно делува солидно, но сметаме дека недостасуваат споделени информации околу стандардите при реализација кои ќе го следат проектот. Во таа насока, бараме од Градот, да го приложи јавно проектниот документ, доколку документот е од јавен карактер, за да се запознае јавноста со конкретните решенија. 

Така ќе се согледа дали проектот ги решава конфликтните ситуации кои досега беа посочувани како проблеми од велосипедистите. Со увидот во планот, ќе се одговорат многу прашања: кои стандарди ќе се користат при изградба, каков вид подлога ќе се користи, степенот на нивелираност на самата подлога, висина на слеаност на рабниците, сигнализација на патеки, поставување на црвените линии на премините преку коловоз, ширина на вело патеките и ред други параметри кои се основа при градење/реконструкција на велосипедска патека. 

Отсуство на методологија и статистички податоци за утврдување на резултатите од проектот 

Евидентно е и отсуството на методологија и статистички податоци за утврдување на резултатите од проектот. Според она што можевме да го добиеме како информација од сајтот на Град Скопје и подготвениот видео спот, е дека очекуваните резултати споделени во соопштението и видеото се релативно општи и тешко мерливи. Постои отсуство на конкретни бројки за очекуваните резултати, како и информации за тековната состојба во велосипедскиот сообраќај. 

Следење на напредокот на имплементацијата на проектот 

НаТочак како и досега, будно ќе го следи напредувањето на имплементацијата на презентираниот план, ќе го поздравува секое добро велосипедско решение, кое е функционално и употребливо за велосипедистите, истовремено ќе реагира на секоја воочена недоследност на терен. По континуираната двогодишна комуникација со надлежните институции и понатаму остануваме достапни и расположени за заедничка соработка со цел надминување на проблемите со кои се соочуваат велосипедистите во Скопје и развој на градот во пријателско место за велосипедистите. 

Со почит, 

Неформална група велосипедисти ­ НаТочак 

http://natochak.blogspot.com

12 June, 2015

Задолжителни паркинг места за велосипеди кај објектите со јавна намена

Според измените на Законот за градeње од август 2014-тата (Службен весник на РМ, бр. 115) јавните објекти од тогаш па наваму се обврзани да обезбедат паркинг места за велосипеди.
Обврската се однесува за објекти кои допрва ќе се градат, а оние кои веќе се изградени, а немаат паркинг места за велосипеди, имаат рок од една година да обезбедат (т.е. до 1.08.2015).


Ја поздравуваме оваа позитивна законска измена.

Следен чекор во однос на паркинзите за велосипеди кој го очекуваме е истата обврска да се однесува и за објектите за домување и за објектите со комерцијално-деловна намена. И велосипедот е превозно средство и треба да има можност за негово безбедно паркирање на секоја дестинација.

Меѓутоа, во Законот не е споменато дали и како се регулира бројот и типот на паркинг-местата за велосипеди, дали е тоа оставено на проценка на проектантот или ќе биде регулирано со подзаконски акт.
Врз основа на Законот за пристап до информации, НаТочак испрати
барање до Министерството за транспорт и врски во кое поставува прашање за тоа дали и како е регулиран бројот и типот на паркинг места за велосипеди.
Ќе ги објавиме информациите штом добиеме одговор.

Кои објекти се со јавна намена?

Според она што ние го најдовме како информација, сите овие:



Класа на намена В – јавни институции
-    В1 - образование и наука во кои спаѓаат сите видови основно, средно и високо образование, континуирано и дополнително образование, како и сите видови научни институции.
-    В2 - здравство и социјална заштита со сите видови клиники, амбуланти, клинички центри, болници, здравствени домови, лечилишта и сл. како и сите видови на социјални установи и детски градинки.
-    В3 - култура со сите видови дејности кои се одвиваат во специјални градби како што се театри, кино сали, музеи, галерии, кинотеки, домови на културата, филхармонии, опери и сл.
-   В4 - државни институции во кои спаѓаат сите органи на извршната, судската и законодавната власт, државни институции, заводи, агенции и дирекции, како и органи на локалната самоуправа.
-   В5 - верски институции во кои спаѓаат цркви, џамии, синагоги, манастири, текиња и сл.

Измените во Законот за градење ги има на следниов линк, а подолу се извадоците кои се однесуваат на паркинг просторот за велосипеди.

10. Простор за велосипеди
Член 11-б
Градба со јавна намена треба да биде проектирана и изведена така што ќе има обезбедено паркинг простор за велосипеди во функција на објектот. 

Член 13
Сопствениците на изградените објекти со јавна намена се должни да обезбедат паркинг простор за велосипеди во функција на објектот со јавна намена, во рок од една година од денот на влегувањето во сила на овој закон.

Член 131-б
(1) Градежен инспектор, односно овластен градежен инспектор е должен да изврши
инспекциски надзор и да утврди дали сопствениците на објекти со јавна намена имаат
обезбедено паркинг простор за велосипеди.
(2) Доколку при вршењето на инспекцискиот надзор градежниот инспектор, односно
овластениот градежен инспектор утврди дека сопствениците на објекти со јавна намена немаат обезбедено паркинг простор за велосипеди, истиот е должен да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка пред надлежен суд.


----------------------------------------------

Од август 2015-та не би требало да има објект со јавна намена каде нема да можеме да паркираме велосипед.

Се радуваме дека ќе добиеме повеќе паркинзи за велосипеди низ Скопје (и општо, Македонија), но апелираме дека штом веќе се прават, треба да се направат добро.

Се надеваме дека во наредниве месеци (има уште многу малку време до 1-ви август!) ќе бидат поставени убаво дизајнирани и пред сè фунционални паркинзи за точаци пред јавните институции. После август сигурно ќе провериме која институција поставила и какви.
Македонија има супер дизајнери кои може да дизајнираат customized паркинзи за објектите, но исто така, секогаш може да се искористи добриот П (Шефилд) држач и неговите модификации. Не е ништо комплицирано. Може да се изработат во било која металска работилница.



Класичен П држач - Sheffield rack

држач во облик на полукруг,
 но со иста функционалност како класичниот П држач


држач во облик на штикла (дизајн: David Byrne, New York)
но со иста функционалност како класичниот П држач
Велосипедистите преферираат држачи кои ќе го држат стабилно велосипедот и за кои можат да го врзат рамот, зашто тркалата од најголем број велосипеди се вадат со еден потег и таквото врзување не е безбедно. Идеално би било кога држачот ќе обезбеди врзување и на рамот и на тркалата, како што тоа го обезбедува П држачот.


П држачот нуди многу опции за заклучување: за рам, за двете тркала, за седиште...

Покрај неопходноста од добри држачи (по облик, начин на врзување, цврст материјал од кој се изработени, заштитени од оштетување) и нивната добра прицврстеност во тлото, постојат и други услови кои треба да ги задоволи локацијата за да се смета паркингот за велосипеди за добар:

-локацијата треба да е лесно пристапна за тркала (да нема скали и физички пречки, да нема можност да се паркираат возила кои ќе го блокираат патот 
до местото каде треба да се однесе точакот)
-локацијата треба да биде под визуелна контрола (тоа може да биде: чувар, камера или едноставно прометно место каде поминуваат многу минувачи, а не некое затскриено)
-локацијата на паркингот треба да биде лесна забележлива (видлива) од страната од каде што најчесто пристапуваат луѓето 
-локација треба да биде во близина на влезот од објектот. Колку помало е растојанието од паркингот до влезот, толку е поголема веројатноста луѓето кои што го посетуваат објектот да доаѓаат на точак или пак луѓето кои веќе се на точак да застанат токму кај вашиот објект
-локацијата треба да биде осветлена и по можност заштитена од атмосферски влијанија.

Погледнете го албумот со избор на повеќе или помалку добри паркинзи од Скопје кој го направивме минатата година и нашите оценки на некои од споменатите аспекти.
Албумот е отворен за дополнување.



пример за функционални држачи од Скопје (Општина Центар)

Критична маса со тема: Саглам паркинг - раат кафе

28 May, 2015

Еден ден и Скопје ќе биде вело-град!

 
фото: Никола Спасеноски

Пораката со која ја завршивме Критична маса #37 одбележувајќи 3 години заедничко делување за промена.

-----------------------------------------------------------


Еден ден и Скопје ќе биде вело-град.

Ќе може да стигнеш од запад до исток, од север до Водно по супер брзи велосипедски магистрали со зелен бран за точаци. Кејот ќе биде повторно непрекинат и вграден во мрежата. Голем процент од луѓето задоволни ќе избираат точак зашто е најбрзо, најздраво, најлесно, зашто нема пречки. Децата повторно ќе одат на училиште со точак или пешки.

Еден ден и Скопје ќе дише.
Еден ден ќе имаме повеќе зеленило и велосипедски патеки, место широки автомобилски ленти.
Еден ден нема да нагазуваме гас за побрзо да поминеме, туку ќе уживаме во градот.
Еден ден помалку луѓе ќе ни гинат на улиците.
Еден ден ќе бидеме мултимодални, секој ќе може да користи и точак и пешачење и јавен транспорт и кола. Ништо нема да биде срамота, ништо нема да биде за сиромашни или богати, сè ќе биде за сите во различни ситуации.
Еден ден...
 
Зашто ќе сфатиме дека булевари не можат да се шират бескрајно, така само привлекуваат нови коли, и дека тоа е грешка низ која поминале многу градови.
Дека зеленилото одземено тешко се надоместува.
Дека немаме веќе животи за губење, поради лош воздух или брзо возење, дека тоа не е судбина, туку нешто на кое влијаеме со нашите политики.
Дека 50 % од патувањата се помали од 5 км и можат да се прават пешки и со точак за што треба да се вложи.
Дека велосипедската инфраструктура е многукратно пoевтина од автомобилската, а носи многу повеќе бенефити за општеството: подобро здравје со умерената активност секој ден, почист воздух, помалку штета на озонот, помалку бука, помалку окупиран јавен простор, позадоволни лица во контакт со околината!
Ќе сфатиме дека луѓето во Скопје заслужуваат да живеат поквалитетно!
И дека грижата за планетата започнува локално, а локално значи и во Скопје.

Но дотогаш...
Дотогаш треба визија дека може и поинаку од она што е сега. Дека кола не е центар на светот, ниту треба да биде доминантен превоз на кој сè ќе му се подреди во градот.
Дотогаш треба свест дека квалитетот на животот (и животот!) е поважен од сè!
Дотогаш треба да искомуницираат меѓу себе сите сектори, да направат стратегија сите општини и градот.
Дотогаш треба отвореност во планирањето кон стручната јавност и велосипедската заедница.
Дотогаш треба волја да се реши проблемот со паркирањето.
Дотогаш треба да им се рече „не“ на сите кои поради ситни интереси ќе ги спречат инженерите да им постават столпчиња пред дуќанот или ќе изургираат да се постави билборд на велосипедска патека.
Дотогаш треба да се бдее над секој мајстор кој ќе го постави рабникот високо зашто е така научен.
Дотогаш не треба да има префрлување на топката туку заедничка работа на институциите.

И ова може да се случи поскоро, градови во Европа и низ светот покажуваат дека значајна промена се постигнува во само неколку години.
Не мора да чекаме да го допреме дното во безбедноста во сообраќајот, квалитетот на воздухот, окупацијата на јавен простор, па да учиме низ сопствени грешки.
Имаме многу примери од кои можеме да учиме. Можеме да ја почнеме промената СЕГА.
Не е тешко, не е ни скапо. Треба само свест.
Ние, луѓето кои го користиме точакот како превоз не ги правиме директно градските политики, не можеме да градиме инфраструктура, но можеме да ја подигнуваме свеста и тоа го правиме сите заедно во изминативе 3 години.
Испраќаме порака преку социјални и понекогаш мејнстрим медиуми, им досаѓаме на властите со постојани писма и пријави, и пред сè со заедничките масовни возења испраќаме порака дека постоиме, дека точак е сообраќај и дека треба да го земат предвид.
И тие со специфични одговорности и сите други наши сограѓани.

Мали, но значајни исчекори се направени во тие 3 години, не би ги набројувале сега, тоа е повеќе за некој извештај отколку за ваков собир, но чисто како илустрација: направени се промени во предлог Законот за безбедност, изработен (но сè уште неусвоен) е Правилник за планирање на велосипедски патеки, поправени се дел од пријавените инфраструктурни проблеми, променет е речникот на градските власти и сето тоа благодарение на нашето заедничко делување, на НаТочак со огромна поддршка од велосипедската заедница.
Веќе не зборуваат за нас како субкултурна група велосипедисти или за велосипедизмот исклучиво како спорт, туку и за велосипедски сообраќај за сите.
Многу наши сограѓани се инспирираат од своите пријатели, од Критична маса и започнуваат да го користат точакот како превоз.
Сè повеќе локали пројавуваат желба да постават паркинзи за точаци со цел да изразат поддршка на сите кои возат точак

Промената ќе продолжи, мора да продолжи.
Ние, сите што сме тука, знаеме дека еден ден и Скопје ќе биде велосипедски град.
Тоа е историска неизбежност.
Нека не ни биде криво зошто не сме почнале порано со промената.
Затоа сме тука, да инспирираме и притискаме заедно тоа да се случи поскоро, за добро на сите!
 
Честити 3 години Критична маса, Скопје!
Само критично и само храбро!

26 May, 2015

Промотивни материјали КМ #37: 3 години борба за Скопје вело-град!

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.
Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за  Критична маса #37. Огромна благодарност до Ласко Џуровски за дизајнот.


МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ
  • постери и флаери 
-Постер (А3, во боја) верзија за печатење: линк (pdf)
-Флаер (4 на А4) верзија за печатење: предна и задна страна, црно-бело: линк (pdf)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ
  • постер

  • флаер

  • банери
300x250

500x500

980x100
 
990x80
twitter cover

facebook cover