Мислење од НаТочак за проектот Скопје вело-град 2017

Денес, на 19.06.2015 НаТочак испрати мислење до Град Скопје во врска со презентираниот проект „Скопје вело-град 2017“.
Дописот е достапен на следниот линк, како и во продолжение.
Штом имаме можност да го погледнеме и акцискиот план, ќе можеме да оформиме поконкретно мислење за проектот, поточно да одговориме дали ги решава проблемите на кои посочуваме во текот на изминатите години. 
Самата идеја за посеопфатно третирање на велосипедскиот сообраќај е позитивен исчекор, кој го поздравуваме. 

--------------------------------------------------------

Предмет: Мислење на неформалната група “НаТочак” во врска со најавата на новиот капитален проект на Град Скопје, Скопје Велоград до 2017 година 

Датум​: 19 јуни 2015 година 

На 15 јуни 2015 година, Град Скопје го претстави пред јавноста својот проект за унапредување на велосипедската инфраструктура во Скопје и за зголемување на безбедноста во велосипедскиот сообраќај, насловен „Скопје Велоград 2017“. НаТочак ја поддржува секоја активност која е во насока на развој на урбаниот велосипедизам во Скопје и Македонија. Во продолжение НаТочак споделува свое мислење за промовираниот проект. 

Генерален прв впечаток е дека значително е подобрен речникот и терминологијата на надлежните кој се користи при комуницирање на активностите кои се однесуваат на урбаниот велосипедизам. Конкретно, прифаќањето дека градскиот велосипедизам не е спорт, туку секојдневно превозно средство. Навидум можеби незначајна промена, но суштински ги менува погледите на планерите на Градот. 

Потреба од јавно споделување на проектниот документ со цел детално информирање на јавноста за процесот на имплементација 

Град Скопје пред јавноста го претстави својот крупен проект преку видео проекција и извадоци од мапи на кои се прикажани рутите од вело-мрежата. Проектот визуелно делува солидно, но сметаме дека недостасуваат споделени информации околу стандардите при реализација кои ќе го следат проектот. Во таа насока, бараме од Градот, да го приложи јавно проектниот документ, доколку документот е од јавен карактер, за да се запознае јавноста со конкретните решенија. 

Така ќе се согледа дали проектот ги решава конфликтните ситуации кои досега беа посочувани како проблеми од велосипедистите. Со увидот во планот, ќе се одговорат многу прашања: кои стандарди ќе се користат при изградба, каков вид подлога ќе се користи, степенот на нивелираност на самата подлога, висина на слеаност на рабниците, сигнализација на патеки, поставување на црвените линии на премините преку коловоз, ширина на вело патеките и ред други параметри кои се основа при градење/реконструкција на велосипедска патека. 

Отсуство на методологија и статистички податоци за утврдување на резултатите од проектот 

Евидентно е и отсуството на методологија и статистички податоци за утврдување на резултатите од проектот. Според она што можевме да го добиеме како информација од сајтот на Град Скопје и подготвениот видео спот, е дека очекуваните резултати споделени во соопштението и видеото се релативно општи и тешко мерливи. Постои отсуство на конкретни бројки за очекуваните резултати, како и информации за тековната состојба во велосипедскиот сообраќај. 

Следење на напредокот на имплементацијата на проектот 

НаТочак како и досега, будно ќе го следи напредувањето на имплементацијата на презентираниот план, ќе го поздравува секое добро велосипедско решение, кое е функционално и употребливо за велосипедистите, истовремено ќе реагира на секоја воочена недоследност на терен. По континуираната двогодишна комуникација со надлежните институции и понатаму остануваме достапни и расположени за заедничка соработка со цел надминување на проблемите со кои се соочуваат велосипедистите во Скопје и развој на градот во пријателско место за велосипедистите. 

Со почит, 

Неформална група велосипедисти ­ НаТочак 

http://natochak.blogspot.com

Read more »

Задолжителни паркинг места за велосипеди кај објектите со јавна намена

Според измените на Законот за градeње од август 2014-тата (Службен весник на РМ, бр. 115) јавните објекти од тогаш па наваму се обврзани да обезбедат паркинг места за велосипеди.
Обврската се однесува за објекти кои допрва ќе се градат, а оние кои веќе се изградени, а немаат паркинг места за велосипеди, имаат рок од една година да обезбедат (т.е. до 1.08.2015).

Ја поздравуваме оваа позитивна законска измена.

Следен чекор во однос на паркинзите за велосипеди кој го очекуваме е истата обврска да се однесува и за објектите за домување и за објектите со комерцијално-деловна намена. И велосипедот е превозно средство и треба да има можност за негово безбедно паркирање на секоја дестинација.

Меѓутоа, во Законот не е споменато дали и како се регулира бројот и типот на паркинг-местата за велосипеди, дали е тоа оставено на проценка на проектантот или ќе биде регулирано со подзаконски акт.
Врз основа на Законот за пристап до информации, НаТочак испрати барање до Министерството за транспорт и врски во кое поставува прашање за тоа дали и како е регулиран бројот и типот на паркинг места за велосипеди.
Ќе ги објавиме информациите штом добиеме одговор.

Кои објекти се со јавна намена?

Според она што ние го најдовме како информација, сите овие:

Класа на намена В – јавни институции
-    В1 - образование и наука во кои спаѓаат сите видови основно, средно и високо образование, континуирано и дополнително образование, како и сите видови научни институции.
-    В2 - здравство и социјална заштита со сите видови клиники, амбуланти, клинички центри, болници, здравствени домови, лечилишта и сл. како и сите видови на социјални установи и детски градинки.
-    В3 - култура со сите видови дејности кои се одвиваат во специјални градби како што се театри, кино сали, музеи, галерии, кинотеки, домови на културата, филхармонии, опери и сл.
-   В4 - државни институции во кои спаѓаат сите органи на извршната, судската и законодавната власт, државни институции, заводи, агенции и дирекции, како и органи на локалната самоуправа.
-   В5 - верски институции во кои спаѓаат цркви, џамии, синагоги, манастири, текиња и сл.

Измените во Законот за градење ги има на следниов линк, а подолу се извадоците кои се однесуваат на паркинг просторот за велосипеди.

10. Простор за велосипеди

Член 11-б

Градба со јавна намена треба да биде проектирана и изведена така што ќе има обезбедено паркинг простор за велосипеди во функција на објектот. 

Член 13

Сопствениците на изградените објекти со јавна намена се должни да обезбедат паркинг простор за велосипеди во функција на објектот со јавна намена, во рок од една година од денот на влегувањето во сила на овој закон.

Член 131-б

(1) Градежен инспектор, односно овластен градежен инспектор е должен да изврши
инспекциски надзор и да утврди дали сопствениците на објекти со јавна намена имаат
обезбедено паркинг простор за велосипеди.
(2) Доколку при вршењето на инспекцискиот надзор градежниот инспектор, односно
овластениот градежен инспектор утврди дека сопствениците на објекти со јавна намена немаат обезбедено паркинг простор за велосипеди, истиот е должен да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка пред надлежен суд.

----------------------------------------------

Од август 2015-та не би требало да има објект со јавна намена каде нема да можеме да паркираме велосипед.

Се радуваме дека ќе добиеме повеќе паркинзи за велосипеди низ Скопје (и општо, Македонија), но апелираме дека штом веќе се прават, треба да се направат добро.

Се надеваме дека во наредниве месеци (има уште многу малку време до 1-ви август!) ќе бидат поставени убаво дизајнирани и пред сè фунционални паркинзи за точаци пред јавните институции. После август сигурно ќе провериме која институција поставила и какви.
Македонија има супер дизајнери кои може да дизајнираат customized паркинзи за објектите, но исто така, секогаш може да се искористи добриот П (Шефилд) држач и неговите модификации. Не е ништо комплицирано. Може да се изработат во било која металска работилница.


Класичен П држач - Sheffield rack

држач во облик на полукруг,
 но со иста функционалност како класичниот П држач

држач во облик на штикла (дизајн: David Byrne, New York)
но со иста функционалност како класичниот П држач

Велосипедистите преферираат држачи кои ќе го држат стабилно велосипедот и за кои можат да го врзат рамот, зашто тркалата од најголем број велосипеди се вадат со еден потег и таквото врзување не е безбедно. Идеално би било кога држачот ќе обезбеди врзување и на рамот и на тркалата, како што тоа го обезбедува П држачот.


П држачот нуди многу опции за заклучување: за рам, за двете тркала, за седиште...

Покрај неопходноста од добри држачи (по облик, начин на врзување, цврст материјал од кој се изработени, заштитени од оштетување) и нивната добра прицврстеност во тлото, постојат и други услови кои треба да ги задоволи локацијата за да се смета паркингот за велосипеди за добар:

-локацијата треба да е лесно пристапна за тркала (да нема скали и физички пречки, да нема можност да се паркираат возила кои ќе го блокираат патот до местото каде треба да се однесе точакот)
-локацијата треба да биде под визуелна контрола (тоа може да биде: чувар, камера или едноставно прометно место каде поминуваат многу минувачи, а не некое затскриено)

-локацијата на паркингот треба да биде лесна забележлива (видлива) од страната од каде што најчесто пристапуваат луѓето 

-локација треба да биде во близина на влезот од објектот. Колку помало е растојанието од паркингот до влезот, толку е поголема веројатноста луѓето кои што го посетуваат објектот да доаѓаат на точак или пак луѓето кои веќе се на точак да застанат токму кај вашиот објект

-локацијата треба да биде осветлена и по можност заштитена од атмосферски влијанија.

Погледнете го албумот со избор на повеќе или помалку добри паркинзи од Скопје кој го направивме минатата година и нашите оценки на некои од споменатите аспекти.
Албумот е отворен за дополнување.

пример за функционални држачи од Скопје (Општина Центар)

Критична маса со тема: Саглам паркинг - раат кафе

Read more »

Еден ден и Скопје ќе биде вело-град!

 

фото: Никола Спасеноски

Пораката со која ја завршивме Критична маса #37 одбележувајќи 3 години заедничко делување за промена.
-----------------------------------------------------------

Еден ден и Скопје ќе биде вело-град.

Ќе може да стигнеш од запад до исток, од север до Водно по супер брзи велосипедски магистрали со зелен бран за точаци. Кејот ќе биде повторно непрекинат и вграден во мрежата. Голем процент од луѓето задоволни ќе избираат точак зашто е најбрзо, најздраво, најлесно, зашто нема пречки. Децата повторно ќе одат на училиште со точак или пешки.

Еден ден и Скопје ќе дише.

Еден ден ќе имаме повеќе зеленило и велосипедски патеки, место широки автомобилски ленти.

Еден ден нема да нагазуваме гас за побрзо да поминеме, туку ќе уживаме во градот.

Еден ден помалку луѓе ќе ни гинат на улиците.

Еден ден ќе бидеме мултимодални, секој ќе може да користи и точак и пешачење и јавен транспорт и кола. Ништо нема да биде срамота, ништо нема да биде за сиромашни или богати, сè ќе биде за сите во различни ситуации.

Еден ден...
 

Зашто ќе сфатиме дека булевари не можат да се шират бескрајно, така само привлекуваат нови коли, и дека тоа е грешка низ која поминале многу градови.

Дека зеленилото одземено тешко се надоместува.

Дека немаме веќе животи за губење, поради лош воздух или брзо возење, дека тоа не е судбина, туку нешто на кое влијаеме со нашите политики.

Дека 50 % од патувањата се помали од 5 км и можат да се прават пешки и со точак за што треба да се вложи.

Дека велосипедската инфраструктура е многукратно пoевтина од автомобилската, а носи многу повеќе бенефити за општеството: подобро здравје со умерената активност секој ден, почист воздух, помалку штета на озонот, помалку бука, помалку окупиран јавен простор, позадоволни лица во контакт со околината!

Ќе сфатиме дека луѓето во Скопје заслужуваат да живеат поквалитетно!
И дека грижата за планетата започнува локално, а локално значи и во Скопје.

Но дотогаш...

Дотогаш треба визија дека може и поинаку од она што е сега. Дека кола не е центар на светот, ниту треба да биде доминантен превоз на кој сè ќе му се подреди во градот.

Дотогаш треба свест дека квалитетот на животот (и животот!) е поважен од сè!

Дотогаш треба да искомуницираат меѓу себе сите сектори, да направат стратегија сите општини и градот.

Дотогаш треба отвореност во планирањето кон стручната јавност и велосипедската заедница.

Дотогаш треба волја да се реши проблемот со паркирањето.

Дотогаш треба да им се рече „не“ на сите кои поради ситни интереси ќе ги спречат инженерите да им постават столпчиња пред дуќанот или ќе изургираат да се постави билборд на велосипедска патека.

Дотогаш треба да се бдее над секој мајстор кој ќе го постави рабникот високо зашто е така научен.

Дотогаш не треба да има префрлување на топката туку заедничка работа на институциите.

И ова може да се случи поскоро, градови во Европа и низ светот покажуваат дека значајна промена се постигнува во само неколку години.
Не мора да чекаме да го допреме дното во безбедноста во сообраќајот, квалитетот на воздухот, окупацијата на јавен простор, па да учиме низ сопствени грешки.

Имаме многу примери од кои можеме да учиме. Можеме да ја почнеме промената СЕГА.

Не е тешко, не е ни скапо. Треба само свест.
Ние, луѓето кои го користиме точакот како превоз не ги правиме директно градските политики, не можеме да градиме инфраструктура, но можеме да ја подигнуваме свеста и тоа го правиме сите заедно во изминативе 3 години.
Испраќаме порака преку социјални и понекогаш мејнстрим медиуми, им досаѓаме на властите со постојани писма и пријави, и пред сè со заедничките масовни возења испраќаме порака дека постоиме, дека точак е сообраќај и дека треба да го земат предвид.

И тие со специфични одговорности и сите други наши сограѓани.

Мали, но значајни исчекори се направени во тие 3 години, не би ги набројувале сега, тоа е повеќе за некој извештај отколку за ваков собир, но чисто како илустрација: направени се промени во предлог Законот за безбедност, изработен (но сè уште неусвоен) е Правилник за планирање на велосипедски патеки, поправени се дел од пријавените инфраструктурни проблеми, променет е речникот на градските власти и сето тоа благодарение на нашето заедничко делување, на НаТочак со огромна поддршка од велосипедската заедница.

Веќе не зборуваат за нас како субкултурна група велосипедисти или за велосипедизмот исклучиво како спорт, туку и за велосипедски сообраќај за сите.
Многу наши сограѓани се инспирираат од своите пријатели, од Критична маса и започнуваат да го користат точакот како превоз.
Сè повеќе локали пројавуваат желба да постават паркинзи за точаци со цел да изразат поддршка на сите кои возат точак

Промената ќе продолжи, мора да продолжи.

Ние, сите што сме тука, знаеме дека еден ден и Скопје ќе биде велосипедски град.

Тоа е историска неизбежност.

Нека не ни биде криво зошто не сме почнале порано со промената.
Затоа сме тука, да инспирираме и притискаме заедно тоа да се случи поскоро, за добро на сите!
 

Честити 3 години Критична маса, Скопје!
Само критично и само храбро!

Read more »

Промотивни материјали КМ #37: 3 години борба за Скопје вело-град!

[дизајн: Ласко Џуровски]

Промотивните материјали од овој блог-пост може слободно да се споделуваат, печатат, да се лепат на соодветни локации во градот, да се користат во рамки на објави за настанот или како линкови.

Однапред ви благодариме на сите за помагањето да се прошири информацијата за  Критична маса #37. Огромна благодарност до Ласко Џуровски за дизајнот.

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ПЕЧАТЕЊЕ

• постери и флаери 

-Постер (А3, во боја) верзија за печатење: линк (pdf)
-Флаер (4 на А4) верзија за печатење: предна и задна страна, црно-бело: линк (pdf)

МАТЕРИЈАЛИ ЗА ВЕБ

• постер

• флаер

• банери

300x250

500x500

980x100

 

990x80

twitter cover

facebook cover

 

 

 

Read more »

Критична маса #37: 3 години борба за Скопје вело-град

Датум: Среда, 27.07.2015
Почеток: 17:30, паркингот пред Зоолошка
Крај: Роденденски пикник

---------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк
Промотивни материјали: линк
Рута: Роденденска
---------------------------------------------------------------------



Постер за КМ #37

Пред точно три години ја започнавме авантурата наречена „Критична маса“. Оттаму произлезе и неформалното здружение НаТочак. Во него влеговме со искрени намери и огромни амбиции. Сонувавме големо. Сакавме да го смениме градот. Посакувавме да видиме повеќе луѓе кои ќе користат велосипед низ улиците на Скопје. Се боревме да ги подобриме условите за возење.

Но сѐ започна со таа Критична маса, една среда во мај, пред три години. Не бевме сигурни како на сето тоа ќе реагираат нашите сограѓани. Ќе има ли одзив? Каква ќе биде поддршката? Ќе имаме ли истомисленици?
Реакцијата на Скопјани беше одлична. На првата Критична маса се појавија стотици луѓе. По ова движењето продолжи да се развива и шири. Наредниот месец следеше нова Критична маса а по неа уште една и уште една...

Се обидувавме да го кренеме нивото на вело-култура во нашата средина. Организиравме десетици акции со кои реагиравме на многубројните проблеми од оваа област.  Многу често наидувавме на пречки во институциите. Се изнаслушавме фрази од типот “може”, „ќе биде“, “ќе видиме“, „тешко тоа“, „невозможно“ и сл. Но во ниеден момент не се откажавме. Крутоста и затвореноста на надлежните ги сфативме како предизвик за понатамошна борба. Продолживме со постојан притисок кон институциите. И ќе продолжиме!

3 години вртиме за промена, 3 години посочуваме и 3 години сме на важи.

Но еден ден и Скопје ќе биде вело-град. Тоа е историска неизбежност.
И на сите ќе ни криво зошто не сме почнале порано со промената.
Наше е да возиме, на одговорните е да бидат одговорни кон иднината на градот.

Гледаме дека низ Скопје има сѐ повеќе луѓе кои се на точак. Но нашата борба ни одблизу не е завршена. Треба уште многу да се работи за да дојдеме до ниво кое ќе биде прифатливо за сите. Ќе ја бараме инфраструктурата која ја заслужуваме! Проблеми има уште многу и затоа продолжуваме понатаму. Веќе нема враќање назад. Решени сме Скопје да го направиме вело град! Не чека уште многу работа. Но, најмногу од било кога ни е потребна е и твојата поддршка.

Дојди со нас да прославиме 3 години вртење за промена.

3 години критична маса за Скопје велосипедски град!
Скопје не може да биде веле-град без најпрво да стане вело-град. Затоа продолжуваме понатаму. Среќен 3-ти роденден Скопје НаТочак!

--------------------------------------------------------------

Потребна ни е и твојата поддршка. Придружи ни се за да ги промениме работите заедно. Приклучи се во НаТочак да помогнеш да извршиме притисок врз надлежните.

Се гледаме во среда 27-ми мај со почеток од 17:30 часот на паркингот пред Зоолошка.

Ѕрн ѕрн! 

*** Секој учесник вози на своја одговорност. 
--------------------------------------------------------------
Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.
Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема.

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 36 пати возеа масовно по скопските улици, на 36 различни теми поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 37-ти пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца! Приклучи се! Ангажирај се! Може да нé има повеќе! И Скопје може да стане подобар град!
--------------------------------------------------------------

Read more »

Критична маса #36: Скопје ние сме спремни, а ти?

Датум: Среда, 29.04.2015
Почеток: 17:30, паркингот зад НЛБ и Рамстор
Крај: Град Скопје

---------------------------------------------------------------------
Facebook настан: линк
Промотивни материјали: линк
Рута: линк
---------------------------------------------------------------------

Постер за КМ #36

 

Скопје врие од точаци, граѓаните избираат педали.
Граду, како ќе ја дочекаш навалата на точаци што незапирливо расте? Гостите дојдоа, но каде планираш да ги пречекаш драгите точакољупци?
Не прифаќаме изговори за неангажирање за промена. Скопје, потребна е одговорност, храброст и визија. Ја бараме велосипедската инфраструктура која ја заслужуваме! Зарем нема да бидеш и ти Скопје посреќно така?
Примерите од светот покажуваат дека за да се постигне промена, треба  брзо да се изгради поголема мрежа, поединечни патеки немаат ефект. Скопје има  60-тина км патеки со кои нон стоп се фали, но никако да ги доведе ни нив во добра состојба, камоли пак да изгради нови.
Во Скопје освен рекреативните вело-патеки покрај Вардар, поголеми НОВИ велосипедски потези не се направени со децении. Проблемите се многу пати споменати. Сметаме дека за град со големина и буџет како Скопје, треба да се изврши целосна ревитализација на овие патеки во период од 1 година и недозволиво е да е одолговлекува во период од 3 години. Нови и подобри решенија, дуплирање на километражата на патеките, воведување на зони 30, велосипедски патеки со зеленило, итно решавање на проблемот со паркирани возила, тоа е она за кое треба да размислуваме во меѓу време.

Граѓаните стануваат се посвесни за придобивките од користењето на точакот. На потег е градската администрација да покаже дека не е чекор назад во таа тенденција, дека нема само да чека да се побуниме и да ги решава проблемите на кои ќе посочиме, туку дека може да отиде и чекор понапред: да обезбеди услови со кои ќе привлече и нови точакољупци!

Скопје бира да врти, овозможи му!
Бараме најитно да се донесе правилникот за велосипедските патеки, да се направат јавни дебати, да се повикаат професионалци кои ќе дадат свој придонес за Скопјани што побрзо да ги добијат оние услови кои им следуваат.
Сакаме промена, сакаме да живееме здраво, сакаме и Скопје да биде здрав. Свеста расте, но паралелно не и условите!

Зошто возиме Критична маса? Возиме за ТАА промена, возиме да се ИЗБОРИМЕ за подобри услови за велосипедскиот транспорт, возиме затоа што е најлесно на точак. 
Граду, точакољупците предолго чекаат на тебе. Реагирај, инвестирај и стимулирај паметен транспорт!
 
Скопје ние сме спремни, а ти?

--------------------------------------------------------------

Потребна ни е и твојата поддршка. Придружи ни се за да ги промениме работите заедно. Дојди на Критична маса за заедно да пратиме порака Градот да нѐ пречека спремен, приклучи се во НаТочак да помогнеш да извршиме притисок врз надлежните.

Се гледаме во среда 29-ти април со почеток од 17:30 часот на паркингот зад НЛБ и Рамстор.

Возиме по следнава рута: http://bit.ly/1OSiskS


Ѕрн ѕрн! 

*** Секој учесник вози на своја одговорност. 
--------------------------------------------------------------
Критична маса е неформален велосипедски собир кој се случува во над 300 градови во светот.
Нема лидери, нема формална организација, само група на свесни луѓе кои сакаат подобар вело-град.
Од мај 2012-та се случува еднаш месечно и во нашето Скопје!
Возиме секоја последна среда во месецот по различна рута и со различна тема.

Критична маса во Скопје е самоодржлив, саморегулиран и самофинансиран месечен собир на урбаните велосипедисти кој зависи од придонесот на секој учесник, пред сѐ од неговото појавување на собирот и покажување бројност („Нѐ има, земете нѐ предвид“), од активната грижа настанот да помине во најдобар ред, а потоа и од донациите за промотивните материјали, волонтерскиот придонес во: осмислувањето на настанот, неговата промоција и се разбира во креативната страна на возењата. До овој момент, скопјани 35 пати возеа масовно по скопските улици, на 35 различни теми поврзани со урбаниот велосипедизам.
Да ги освоиме по 36-ти пат улиците со нашите точаци, активно, ангажирано, свесно, заедно, со полни срца! Приклучи се! Ангажирај се! Може да нé има повеќе! И Скопје може да стане подобар град!
--------------------------------------------------------------

Read more »